Queen Nikkolah

Queen Nikkolah is een personage gecreëerd door de performancekunstenares en activiste Laura Nsengiyumva. Het personage stelt een vrouwelijke, zwarte versie van Sinterklaas voor en werd in 2017 voor het eerst in België opgevoerd.

Oorsprong en geschiedenis

Queen Nikkolah verscheen voor het eerst in 2017, als een creatie van Laura Nsengiyumva. Haar vader, een zwarte man afkomstig uit Rwanda, speelde Sinterklaas in het ziekenhuis waar hij kinderarts was.[1] Hier leerde Nsengiyumva dat Sinterklaas niet noodzakelijk wit moet zijn. Queen Nikkolah was hiervan de voortzetting.

Het personage is een charismatische, zwarte vrouw in een rode koninginnenjurk.[2] Ze heeft een mijter bestaande uit haar vlechten. Aanvankelijk werd haar Rwandese afkomst benadrukt.[3] Later werd gezegd dat ze van Alkebulan komt, een fictief land dat symbool staat voor de derde wereld. Het is bovendien een in onbruik geraakte benaming voor Afrika.[4] De mythe van Queen Nikkolah draait rond de strijd tussen prinses Nikkolah en de IJskoude Man, de leider van het Land Heel Dichtbij. Dit land wordt opgebouwd met grondstoffen uit Alkebulan.[5]

Met het project wilde Nsengiyumva op een andere manier naar cultureel erfgoed kijken, en de koloniale erfenis van Zwarte Piet beëindigen.[6] Ze noemde het project een hommage aan Sinterklaas, en geen bedreiging.[7] Eerder zei ze ook al Sinterklaas als een concurrent te zien, niet als iemand die vervangen moet worden.[8] De mythe rondom Queen Nikkolah wordt verteld in een luisterboek op SoundCloud.[9]

Haar eerste publieke optreden maakte Queen Nikkolah in 2017, in Le Space in Brussel.[10] Ook bezocht ze dat jaar een jeugdvoetbalclub in Evere.[11] Toen al kreeg ze internationale aandacht, door een reportage van Radio France Internationale. In 2018 was Queen Nikkolah onder andere te gast in Muntpunt, Zinnema en Le Space in Brussel.[12] In 2019 bezocht Queen Nikkolah, gespeeld door zowel Nsengiyumva als zangeres Mimi Waterfall,[13] onder andere De Vooruit, El Paso en De Krook in Gent.[14] Ook kwam ze langs op de redactie van de RTBF, de Waalse publieke omroep.[15] Tijdens de coronapandemie in 2020 was Queen Nikkolah onder meer te gast in de Slachthuizen in Anderlecht.[16]

Op 6 december 2023 zou Queen Nikkolah langskomen op het Stadhuis van Gent.[17] Dit evenement werd na kritiek van onder andere burgemeester Mathias De Clercq[18] en politieke partij N-VA verplaatst naar De Handelsbeurs.[19] Deze partij noemde het project "woke". Een andere partij, Groen, steunde het project wel. Hierop kreeg Hafsa El-Bazioui, een Gentse schepen van Groen, doodsbedreigingen.[20] Ook Nsengiyumva ontving bedreigingen.[21] Passages in De Handelsbeurs en De Vooruit, eveneens in Gent, gingen wel incidentloos door.[22][23] Ook in Hal 5 in Kessel-Lo trad Queen Nikkolah op. Hier hielden leden van de Nationalistische Studentenvereniging een protestactie verkleed als Sinterklaas en Zwarte Pieten. De politie hield hen buiten het gebouw waar het kinderfeest plaatsvond.[24] Verder bezocht ze ook café Het Groot Ongelijk in Leuven, Zinnema in Anderlecht en een locatie in Luik.[25][26]

Anno 2023 zijn er naast Queen Nikkolah ook vijf hulp-Queens actief. Deze zijn vergelijkbaar met hulpsinten.[27][28]

Reacties

Nationaal

In 2020 verscheen een muurschildering van Queen Nikkolah in Anderlecht.[29] Olga Van Oost, de directeur van FARO. Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed, gaf in reactie op de heisa rond Queen Nikkolah in 2023 aan dat er dialoog gevoerd moet worden over het onderwerp. Filosoof Patrick Loobuyck steunt het project van Nsengiyumva, maar vond het stadhuis van Gent een ongeschikte locatie voor haar optreden.[30] Hugo Matthysen, de bedenker van de kinderserie Dag Sinterklaas, gaf aan niks tegen Queen Nikkolah te hebben. Hij betreurt dat groepen oudere mannen het feest verpesten door te pleiten voor de terugkomst van de ouderwetse Zwarte Piet.[31]

Het onderwerp haalde in 2023 het Vlaams Parlement. Hier lieten onder andere Gwendolyn Rutten, Filip Brusselmans en Nadia Sminate zich negatief uit over het feest.[32] Ook Zuhal Demir was tegen het project.[33] Bart De Wever daarentegen had niets tegen Queen Nikkolah, wel tegen het idee dat de traditie van Sinterklaas als "fout" wordt aanzien. Darya Safai noemde het "cancelcultuur." Matthias Diependaele sprak over "het uitwissen van onze eigen tradities." Anneleen Van Bossuyt uitte kritiek op de IJskoude Man uit de mythe, die volgens haar Sinterklaas beledigt. Deze man is echter eerder gebaseerd op Leopold II van België en diens wandaden in Congo-Vrijstaat. Volgens N-VA "suggereert Queen Nikkolah dat alle Vlamingen intrinsiek racistisch zijn."[34] Op 27 november 2023 werd in Terzake een debat gehouden tussen Chris Janssens van Vlaams Belang en Nadia Naji van Groen over Queen Nikkolah.[35] Janssens was tegen, Naji voor.

Internationaal

Queen Nikkolah lokte ook buiten België veel reactie uit, wat resulteerde in media-aandacht in tal van andere landen. Onder andere BNNVARA in Nederland,[36] France 24 in Frankrijk,[37] The Guardian in het Verenigd Koninkrijk,[38] Toronto Sun in Canada[39] en ABC in de Verenigde Staten[40] gaven aandacht aan het onderwerp.

Onder andere de Britse kranten Daily Mail en The Daily Telegraph en het Belgische The Brussels Times noemde Queen Nikkolah foutief een vrouwelijke kerstman.[41][42][43]

Externe link

  • Het feest van Queen Nikkolah op de website van Immaterieel Erfgoed in Vlaanderen
Bronnen, noten en/of referenties
  1. ↑ Anouk Burgman, Ylja Band, “België kan wat leren van Nederland wat betreft de zwarte pietendiscussie”. NPO3 (4 december 2019). Geraadpleegd op 9 december 2023.
  2. ↑ Hafsa El-Bazioui, Nadia Nsayi, Het woke-spook lijkt zich collectief in de geesten te settelen. Het leidt af van de essentie. De Morgen (6 december 2023). Geraadpleegd op 8 december 2023.
  3. ↑ Marjan Suffys, Michaela Nyanguile, Queen Nikkolah: Een kindvriendelijke komaf met zwarte piet. Schamper (29 november 2019). Geraadpleegd op 9 december 2023.
  4. ↑ Wouter Verschelden, Gents stadsbestuur krijgt kritiek over zich heen nadat het Queen Nikkolah als zwarte, vrouwelijke Sinterklaas uitnodigt. Newsmonkey (28 november 2023). Geraadpleegd op 9 december 2023.
  5. ↑ Rien Emmery, Queen Nikkolah in Gent: een sinterklaasrel gebaseerd op misvattingen. Knack (3 december 2023). Geraadpleegd op 9 december 2023.
  6. ↑ Sonny Vanderheyden, Lennart Segers, Sinterklaas en Zwarte Piet mogen niet op bezoek bij Queen Nikkolah in Kessel-Lo. VRT NWS (6 december 2023). Geraadpleegd op 8 december 2023.
  7. ↑ Veerle Beel, Hoor wie klopt daar, kinderen? Het is Queen Nikkolah: “Ik wil sinterklaas van zijn koloniale erfenis ontdoen”. Het Nieuwsblad (6 december 2023). Geraadpleegd op 9 december 2023.
  8. ↑ (fr) Qui est “Queen Nikkolah”, ce personnage qui se réapproprie la figure de saint Nicolas et dont l’initiative suscite la polémique en Flandre ?. L'Avenir (29 november 2023). Geraadpleegd op 9 december 2023.
  9. ↑ De legende van Queen Nikkolah. Cargo Confetti (20 oktober 2022). Geraadpleegd op 9 december 2023.
  10. ↑ Polemiek rond Queen Nikkolah ontmoedigt organisatoren niet: 'Wij doen gewoon verder'. Bruzz (28 november 2023). Geraadpleegd op 9 december 2023.
  11. ↑ (fr) Sabine Cessou, A Bruxelles, une «Queen Nikkolah» renverse les stéréotypes de genre et de race. RFI (22 december 2017). Geraadpleegd op 9 december 2023.
  12. ↑ Laura: 'Queen Nikkolah is de volgende evolutie in de Sinterklaastraditie'. Bruzz (5 december 2018). Geraadpleegd op 9 december 2023.
  13. ↑ Jill Dhondt, Geen sint maar wel een kinderfeest: “tradities moeten geactualiseerd worden”. Het Laatste Nieuws (4 december 2019). Geraadpleegd op 8 december 2023.
  14. ↑ Jill Dhondt, Vooruit steekt Sinterklaas in een bijzonder jasje: Queen Nikkolah deelt snoep uit. Het Laatste Nieuws (2 december 2019). Geraadpleegd op 8 december 2023.
  15. ↑ (fr) Queen Nikkolah, l'alternative décoloniale à Saint Nicolas. RTBF (3 december 2019). Geraadpleegd op 9 december 2023.
  16. ↑ Marlène Izere, Marina Mommerency, Queen Nikkolah, het Sinterklaasfeest zonder racisme. De Wereld Morgen (4 december 2020). Geraadpleegd op 9 december 2023.
  17. ↑ Ward Schouppe, Gent verplaatst alternatief sinterklaas-evenement met vrouwelijke en zwarte Sint "Queen Nikkolah" na commotie. VRT NWS (27 november 2023). Geraadpleegd op 8 december 2023.
  18. ↑ Feestje van ‘Queen Nikkolah’ gaat door op geheime locatie: zwarte, vrouwelijke sinterklaas ontving bedreigingen. Het Nieuwsblad (1 december 2023). Geraadpleegd op 9 december 2023.
  19. ↑ Lander Deweer, Queen Nikkolah in Gent: het enige sinterklaasfeest waar agenten in burger zich met spelende kinderen vermengen. De Morgen (6 december 2023). Geraadpleegd op 8 december 2023.
  20. ↑ Ward Schouppe, "Queen Nikkolah" en Gentse schepen krijgen bedreigingen na commotie, alternatieve sinterklaasviering gaat door op geheime locatie. VRT NWS (1 december 2023). Geraadpleegd op 8 december 2023.
  21. ↑ Sabine Van Damme, Schepen krijgt bedreigingen na ‘Queen Nikkolah’-heisa in stadhuis: “Mensen denken dat ik een geheime agenda heb”. Het Laatste Nieuws (1 december 2023). Geraadpleegd op 8 december 2023.
  22. ↑ Inès Boukhalfa, Kunstencentrum VIERNULVIER houdt vast aan optreden van zwarte Sint "Queen Nikkolah" in Vooruit in Gent. VRT NWS (28 november 2023). Geraadpleegd op 8 december 2023.
  23. ↑ Twee Queen Nikkolah’s, nul actievoerders: doortocht ‘zwarte vrouwelijke Sint’ verloopt vlekkeloos in Gent. Het Laatste Nieuws (6 december 2023). Geraadpleegd op 8 december 2023.
  24. ↑ Cedric Matthys, Evert Wouters, Joren Wollants, Axel Bimbenet, Ondanks alle kritiek: vooral blije gezichten bij intrede van Queen Nikkolah in Gent en Leuven. Het Laatste Nieuws (6 december 2023). Geraadpleegd op 8 december 2023.
  25. ↑ Axel Bimbenet, Queen Nikkolah trekt na Leuven ook naar Anderlecht, ondanks felle tegenwind. Het Laatste Nieuws (5 december 2023). Geraadpleegd op 8 december 2023.
  26. ↑ (fr) A.MA, “Raciste et discriminatoire" : pourquoi “Queen Nikkolah” ne veut plus du Père Fouettard. 7sur7 (6 december 2023). Geraadpleegd op 9 december 2023.
  27. ↑ Luc Beernaert, “Zwarte Piet is racistisch en discriminerend”: hulp van Queen Nikkolah legt uit waarom traditie moet veranderen. Het Laatste Nieuws (6 december 2023). Geraadpleegd op 8 december 2023.
  28. ↑ Nina Nzenza, Ook Queen Nikkolah wordt vandaag bijgestaan door ‘hulpsinten’. Het Nieuwsblad (6 december 2023). Geraadpleegd op 9 december 2023.
  29. ↑ (en) Making-of the beautiful mural at Abattoirs!. Zinnema (9 december 2020). Geraadpleegd op 9 december 2023.
  30. ↑ TTR, DEBAT VAN DE DAG. Moet er naast Sinterklaas ook plek zijn voor een nieuwe traditie met Queen Nikkolah?. Het Laatste Nieuws (5 december 2023). Geraadpleegd op 9 december 2023.
  31. ↑ Brecht Neven, “Wie ben ik om te zeggen dat de Sint geen zwarte vrouw mag zijn?”: bedenker ‘Dag Sinterklaas’ Hugo Matthysen betreurt ‘gedoe’ rond sinterklaasfeest. Het Laatste Nieuws (28 november 2023). Geraadpleegd op 8 december 2023.
  32. ↑ SVM, Rutten over vrouwelijke Sinterklaas: "Maak alstublieft niet alles politiek”. Het Laatste Nieuws (29 november 2023). Geraadpleegd op 8 december 2023.
  33. ↑ Vrouwelijke Sinterklaas niet welkom in Gents stadhuis, maar eventueel wel op andere plek: ‘Ik vond al dat ik veel gemiste oproepen had’. De Morgen (27 november 2023). Geraadpleegd op 8 december 2023.
  34. ↑ mju, Zie ginds komt Queen Nikkolah al aan, maar nationalisten eisen pushback. De Standaard (3 december 2023). Gearchiveerd op 3 december 2023. Geraadpleegd op 9 december 2023.
  35. ↑ (fr) Dans cette commune, Saint-Nicolas n’était pas invité : c’est sa version féminine « Queen Nikkolah » qui devait être de la partie, mais sa venue a fait polémique et a été annulée. Sudinfo (28 november 2023). Geraadpleegd op 9 december 2023.
  36. ↑ Zwarte vrouwelijke sint Queen Nikkolah bedreigd na rechtse hetze. BNNVARA (1 december 2023). Geraadpleegd op 9 december 2023.
  37. ↑ (en) Belgium celebrates Saint Nicholas Day with black character Queen Nikkolah. France 24 (7 december 2023). Geraadpleegd op 9 december 2023.
  38. ↑ (en) Ashifa Kassam, Belgian character created to add inclusivity to festive season dragged into row. The Guardian (5 december 2023). Geraadpleegd op 9 december 2023.
  39. ↑ (en) Denette Wilford, ‘WOKER THAN WOKE:’ Black female Santa Claus slammed by Belgian critics. Toronto Sun (7 december 2023). Geraadpleegd op 9 december 2023.
  40. ↑ (en) Ray Lewis, Black female Santa Claus reportedly sparks outrage in Belgian city: 'Woker than woke'. ABC7 (6 december 2023). Geraadpleegd op 9 december 2023.
  41. ↑ (en) Arthur Parashar, Belgian city cancels plans for Black female Santa Claus to hand out presents to children as critics slam 'woker than woke' festive event. Daily Mail (6 december 2023). Geraadpleegd op 9 december 2023.
  42. ↑ (en) Joe Barnes, ‘Woker than woke’ African female Santa Claus cancelled by Belgian city. The Telegraph (5 december 2023). Geraadpleegd op 9 december 2023.
  43. ↑ (en) Ciara Carolan, ‘Woker than woke’: Ghent cancels event with black, female Sinterklaas. The Brussels Times (30 november 2023). Geraadpleegd op 9 december 2023.