Geraardsbergen

Geraardsbergen
Stad in België Vlag van België
Vlag van Geraardsbergen
Wapen van Geraardsbergen
(Details)
(Details)
Geraardsbergen (België)
Geraardsbergen
Geografie
Gewest Vlag Vlaanderen Vlaanderen
Provincie Vlag Oost-Vlaanderen Oost-Vlaanderen
Arrondissement Aalst
Oppervlakte
– Onbebouwd
– Woongebied
– Andere 		80,05 km² (2021)
77,33%
12,71%
9,96%
Coördinaten 50° 46' NB, 3° 53' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
– Bevolkingsdichtheid 		34.724 (01/01/2023)
49,32%
50,68%
433,75 inw./km²
Leeftijdsopbouw
0-17 jaar
18-64 jaar
65 jaar en ouder 		(01/01/2023)
19,14%
59,71%
21,16%
Buitenlanders 6,69% (01/01/2022)
Politiek en bestuur
Burgemeester Ann Panis (Open Vld)
Bestuur Open VLD,CD&V
Zetels
Open VLD
CD&V
Vooruit
Vlaams Belang
N-VA
Het Alternatief
 31
12
9
4
2
2
2
Economie
Gemiddeld inkomen 20.356 euro/inw. (2020)
Werkloosheidsgraad 6,11% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
9500
9500
9500
9500
9500
9500
9500
9500
9500
9506
9506
9506
9506
9506
9506
9506 		Deelgemeente
Geraardsbergen
Overboelare
Nederboelare
Goeferdinge
Onkerzele
Moerbeke
Viane
Zarlardinge
Ophasselt
Grimminge
Idegem
Schendelbeke
Zandbergen
Waarbeke
Nieuwenhove
Smeerebbe-Vloerzegem
Zonenummer 054
NIS-code 41018
Politiezone Geraardsbergen-Lierde
Hulpverleningszone Zuid-Oost
Website www.geraardsbergen.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Aalst
in de provincie Oost-Vlaanderen
Portaal  Portaalicoon   België

Geraardsbergen (Frans: Grammont)[1] is een stad in de Belgische provincie Oost-Vlaanderen. De stad ligt in de Denderstreek, aan de Dender en tegen de Oudenberg aan. De stad in de Vlaamse Ardennen telt 34.724 inwoners (2023), die Geraardsbergenaars[2] worden genoemd. In de wielrennerswereld is de stad berucht vanwege de steile en heuvelachtige Muur van Geraardsbergen. De stad is ook bekend om zijn mattentaart. Het jaarlijkse feest van Krakelingen en Tonnekensbrand is door UNESCO erkend als Immaterieel Cultureel Erfgoed van de Mensheid. De heilige Bartholomeus en Adrianus zijn haar patroonheiligen. De plaatselijke benaming voor Geraardsbergen luidt Giesbaargen.

Toponymie

In de geschiedenis, de letterkunde en geschriften komt de naam Geraardsbergen onder verschillende vormen voor :Geroaldi monte (1034-58), Geraldimontem (1081), Geraldimons (1096), de Geraldi monte (1107), Geraldimontensis (1093-1110), Geromontensis (1142), de monte Geraldi (1166), Geralmont (1167), de Geraudi monte (1195), Graumont (1195), Geromontis (XIIe), Geraumont ( 1201), Gerautmont (1201), Geramont (1211), Gerardi monte (1225) , Gerardimontium, Geroaldimontem, Gheeraerdsberghe, Gheerardsberghe, Gheraertsberghe, Gheeroutsberghe, Gheroudsberghe, Geroudsberge, Geroutsberghe, Gheeroudsberghe, Gheroustberge, Geertsbergen,Geeraerdsbergen, Gramont, Grandmont, Grantmont, Grammont.

Etymologie

Geraardsbergen heette oorspronkelijk Gêrawaldas berga wat Oudgermaans is voor 'de berg van Gêrawald' (gaira: speer + walda: heerser > heerser met de speer)

In de taalevolutie vormde dit om naar Geraldes berga > Geroldes berga > Geroudes berge > Geersberge, in dialect Giesbaarge(n). En in het Frans naar Geraldimont > Geraudi mont > Geraumont resp. Geramont > Gramont, Grammont.

Merk op dat er geen natuurlijke evolutie was naar de naam Geraardsbergen, waarschijnlijk werd het eerste deel Gerard- rond 1200 geïntroduceerd door een klerk.

Geschiedenis

Gentenaars plunderen Geraardsbergen in 1380 (Brugs miniatuur, 15e eeuw)

Geraardsbergen werd na 1060 gesticht door Boudewijn VI van Vlaanderen wegens zijn strategische ligging op een heuvel aan de rechteroever van de Dender op de grens met het hertogdom Brabant en het graafschap Henegouwen. Het graafschap Vlaanderen was tot 1046 in het oosten begrensd door de Schelde. In dat jaar palmde Boudewijn V, graaf van Vlaanderen het gebied tussen de Schelde en de Dender in (Rijks-Vlaanderen). De oostgrens werd vanaf dan de Dender en de steden op deze rivier moesten het nieuw verworven gebied beschermen. Vervolgens kocht Boudewijn de heuvel met het omringend gebied van Geraard van Hunnegem, vandaar de naam Geraardsbergen die hij aan de nieuwe plaats gaf. Maar de plaatsnaam Geroaldi Montem, de Latijnse vertaling van Geraldsberg, is al eerder geattesteerd nog voor Geraardsbergen als oppidum is gesticht. Dit gegeven roept op zijn minst toch vragen op over de stelling als zou het oppidum genoemd zijn naar de lokale heer Geraard van Hunnegem. Is dit oppidum gesticht op de plaats die bekendstaat onder de naam Geraardsbergen en moet deze stichting dan niet worden gezien als een verschuiving van niveau waarbij de bestaande nederzetting Geraardsbergen promoveert tot de status stad? De pre-stedelijke Frankische nederzetting Hunnegem ligt trouwens op de linkeroever en buiten de oorspronkelijke ommuurde stadskern op de rechteroever op de flank van de Oudenberg. In 1068 ontving de plaats reeds stadsrechten van de nieuwe graaf Boudewijn VI. De stadskeure werd op het einde van de 12e eeuw schriftelijk bevestigd door Filips van de Elzas.

Flandria Illustrata van Sanderus, 1641: Geraardsbergen, links van de grote Markt het stadhuis

In 1081 overtuigde Robrecht I de Fries, hierin geruggensteund door de heer van Boelare, de Benedictijnen om hun abdij te verhuizen van Dikkelvenne naar Geraardsbergen. Zo ontstond de Sint-Pietersabdij. In 1175 werden de relieken van Sint-Adrianus overgebracht naar Geraardsbergen waarbij de abdij werd omgedoopt naar de naam Sint-Adrianusabdij. De abdij, die van grote betekenis zou worden voor de stad, kende een grote bloei en een belangrijk abdijcomplex werd uitgebouwd. De verering van Sint-Adrianus als beschermheilige tegen de pest gaf Geraardsbergen zulk een uitstraling dat de stad ook wel Adrianopolis werd genoemd. Verscheidene mirakels zouden toegeschreven zijn aan de verering van de heilige Adrianus.

Het stadhuis van Geraardsbergen

Vanaf de 12e eeuw werd Geraardsbergen een centrum van lakennijverheid en kende een grote bloei. De stad ontwikkelde zich vanaf de 13e eeuw verder op de linkeroever van de Dender. In 1332 werden er nieuwe vestingmuren, torens en zes stadspoorten gebouwd. In Geraardsbergen ontwikkelde zich een middeleeuws stadspatroon met een hoge stad en een lage stad.

De bloei van de stad stagneerde verscheidene malen door belegeringen, branden en epidemieën. In de strijd tussen de graven van Vlaanderen en de stad Gent koos Geraardsbergen de kant van Gent en werd in 1381 hierom door de troepen van de graaf platgebrand. De stad werd in grootte voorbijgestreefd door steden zoals Aalst en Oudenaarde.

In de 15e en 16e eeuw was Geraardsbergen, net als Oudenaarde, Brussel, Aalst en Edingen, bekend door de productie van wandtapijten (verdures). De productie was van een hoogstaand niveau. Pronkstukken zijn wereldwijd verspreid in musea van onder andere Boston, Wenen en Madrid.

In de 16e eeuw werd Geraardsbergen geteisterd door een grote brand in 1549 en door verscheidene pestepidemieën tussen 1558 en 1585. Op het einde van de 16e eeuw waren er nog slechts 182 huizen bewoond.

Vanaf de 17e eeuw begon Geraardsbergen opnieuw te bloeien. De lakennijverheid kende haar hoogtepunt en in 1697 deed de kantnijverheid haar intrede. Vooral de zware Chantillykant uit Geraardsbergen werd internationaal verhandeld. Tussen 1840 en 1870 kende de kantindustrie haar grootste bloei.

Zie Kantproductie in Geraardsbergen voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Ondertussen was er in 1838 een luciferfabriek opgericht en in 1849 werd er begonnen met het produceren van sigaren. Geraardsbergen werd een steeds belangrijker wordende industriestad en werd ontsloten door de spoorlijn naar Aalst en Brussel in 1855 en een spoorlijn naar Melle en 's-Gravenbrakel in 1867.

Geraardsbergen groeide in de 20e eeuw uit tot een regionale stad. Wegens de te kleine oppervlakte van de stad begonnen de inwoners na de Tweede Wereldoorlog uit Geraardsbergen weg te trekken naar de aangrenzende randgemeenten. Hier werden belangrijke uitbreidingen gerealiseerd die aansloten bij het stadscentrum van Geraardsbergen. De aangrenzende randgemeenten werden bij de fusie in 1971 opgenomen bij de stad. De verder gelegen randgemeenten bleven landelijk en werden in 1977 bij de stad gevoegd.

Kernen

Kaart van de deelgemeenten van Geraardsbergen.

De gemeente Geraardsbergen bestaat naast Geraardsbergen zelf nog uit de deelgemeenten Onkerzele, Overboelare, Goeferdinge en Nederboelare (alle gefusioneerd in 1971) en Schendelbeke, Idegem, Moerbeke, Viane, Zarlardinge, Ophasselt, Smeerebbe-Vloerzegem, Grimminge, Zandbergen, Nieuwenhove en Waarbeke (in 1977).

# Naam Oppervlakte
(km²)		 Bevolking
(31/12/2005) 		Bevolking
(01/01/2018) 		Bevolking
(01/01/2022) 		Bevolkingsdichtheid
(inw./km²) (2022)
I Geraardsbergen 1,89 6.445 6.599 6.960 3.676
II Overboelare 7,61 3.916 4.142 4.171 548
III Zarlardinge 6,57 962 1.011 1.001 154
IV Goeferdinge 3,92 2.609 3.045 3.117 794
V Nederboelare 2,15 923 1.009 1.065 493
VI Schendelbeke 5,89 1.754 1.897 2.187 370
VII Ophasselt 7,61 1.662 1.865 1.924 252
VIII Smeerebbe-Vloerzegem 3,61 760 719 710 197
IX Idegem 3,44 1.631 1.750 1.846 537
X Zandbergen 6,90 1.614 1.742 1.747 254
XI Nieuwenhove 2,02 467 418 415 205
XII Waarbeke 2,65 236 290 286 107
XIII Grimminge 4,44 934 968 951 214
XIV Onkerzele 8,45 2.738 3.131 3.125 370
XV Moerbeke 6,26 2.968 2.875 2.891 462
XVI Viane 6,64 1.740 1.905 1.953 294
Bron: (2005) Stad Geraardsbergen, (2018/2022) Provincies in Cijfers[3][4]

Bezienswaardigheden

De Permanensje, grondverdieping van het stadhuis met gotische ribgewelven
Zie Lijst van onroerend erfgoed in Geraardsbergen voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
  • Grote Markt met
    • de basilicale Sint-Bartholomeuskerk, gotische kern van Doornikse steen, barokke aanbouwtjes en wijzigingen en neogotische restauratie met baksteen.[5]
    • het stadhuis van Geraardsbergen, gotische kern met neogotische bekleding en binnenin het schilderij Het Laatste Oordeel uit 1526 (Vlaamse Meesters in Situ)[6]
    • een Manneken Pis, een standbeeldje aan de voet van het stadhuis, dat enigszins lijkt op het Manneken Pis van Brussel
    • de Marbol, een fontein en bron op de Grote Markt, voor het stadhuis. Het is een replica van de oorspronkelijke fontein die in 1930 werd verhuisd. Reeds in de 14e eeuw wordt een bron vermeld
    • de Liberale Kring in empirestijl
    • De Permanensje/Visit Geraardsbergen: audiovisueel streekbezoekerscentrum van de Vlaamse Ardennen in de gewelfde grondverdieping van het stadhuis
  • Oud-Hospitaal met barok hospitaalkerkje uit 1761-1763
  • De toren Dierkost aan het pittoreske straatje Boerenhol
  • De Sint-Adriaansabdij, gesticht in 1096, een van de machtige benedictijnenabdijen in Vlaanderen tot haar sluiting in de Franse periode (eind 18e eeuw)
  • Hunnegem: romaans kerkje en priorij, pre-stedelijke nederzetting op de linkeroever van de stad. Het interieur van de kerk en paxzaal zijn parels van de neogotische schilderkunst. Sinds 2018 herbergt de priorij verschillende musea (Musea Hunnegem): Openluchtmuseum De Priorij, Museum Hunnegem-Geraardsbergen (Huge) en Museum en Archief van de Vlaamse Film (Mavf).[7]
  • De Oudenberg met de Muur van Geraardsbergen, de koninginnenhelling van verschillende wielerwedstrijden, waaronder de Ronde van Vlaanderen. De stad werd zowel in 2004 als 2019 aangedaan door de Ronde van Frankrijk. De Muur is vooral een kuitenbijter doordat de kasseien met hun loopvlak horizontaal liggen en dus eigenlijk trapjes vormen, waardoor hij heel moeilijk te beklimmen is met de fiets. De muur is een helling van de Oudenberg, die op de top plaats biedt aan de Kapel van OLV van de Oudenberg, een bedevaartsoord. Een andere helling uit het wielrennen is de Bosberg op de grens tussen Geraardsbergen en Galmaarden
  • De Rijksmiddelbare school
  • Het Sint-Catharinacollege
  • Het Karmelietenklooster

Natuur en landschap

Geraardsbergen ligt aan de Dender en in de Vlaamse Ardennen. De hoogte bedraagt 17-110 meter. Belangrijke natuurgebieden zijn het Raspaillebos met het aangrenzende Moerbekebos en Karkoolbos. Andere natuurgebieden zijn Boelarebos, Arduinbos, Bos Nieuwenhove, Boelaremeersen, Gemene Meers, De Nuchten, Kortelake, Hasseltbos, Moenebroek,Rietbeemd, Hinnekesbos.

Demografie

Demografische evolutie voor de fusie

  • Bronnen:NIS, Opm:1831 t/m 1970=volkstellingen;1976=inwonertal op 31 december
  • 1970* en 1976:Inclusief Overboelare, Nederboelare, Onkerzele en Goeferdinge aangehecht in 1971

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

  • Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari - 1992 tot heden
Jaar Aantal[8]
1992 30.421
1993 30.524
1994 30.541
1995 30.555
1996 30.680
1997 30.681
1998 30.777
1999 30.825
2000 30.945
2001 30.911
2002 30.879
2003 30.859
2004 30.922
2005 31.089
2006 31.380
2007 31.543
2008 31.668
2009 31.840
2010 32.033
2011 32.399
2012 32.629
2013 32.852
2014 32.995
2015 32.981
2016 33.136
2017 33.204
2018 33.403
2019 33.439
2020 33.649
2021 33.970
2022 34.328
2023 34.724
2024
2025
2026
2027
2028
2029
2030

Folklore

Geraardsbergen heeft een historisch reuzenkoppel, Goliath en Agnes, met als dochter Kinneke Baba. Kinneke Baba is eveneens de benaming van een vereniging van Geraardsbergse en Oost-Vlaamse studenten aan de Vrije Universiteit Brussel. De studenten aan de Universiteit Gent en de Gentse hogescholen verenigden zich sinds 1973 in de studentenclub De Geeraard. Het jaarlijkse feest van Krakelingen en Tonnekensbrand is door UNESCO erkend als Immaterieel Cultureel Erfgoed van de Mensheid. De heilige Bartholomeus wordt vereerd tijdens de Processie van Plaisance.

Galerij

  • Priorij Hunnegem (2005)
    Priorij Hunnegem (2005)
  • Sint-Bartholomeuskerk
    Sint-Bartholomeuskerk
  • Stadhuis
    Stadhuis
  • Manneken Pis
    Manneken Pis
  • De Marbol
    De Marbol
  • Onze-Lieve-Vrouw van Oudenbergkapel
    Onze-Lieve-Vrouw van Oudenbergkapel
  • Concepttekening van station Zandbergen door Jean-Pierre Cluysenaar
    Concepttekening van station Zandbergen door Jean-Pierre Cluysenaar

Politiek

Structuur

De stad Geraardsbergen ligt in het kieskanton Geraardsbergen in het provinciedistrict Geraardsbergen, het kiesarrondissement Aalst-Oudenaarde en de kieskring Oost-Vlaanderen.

Geraardsbergen Supranationaal Nationaal Gemeenschap Gewest Provincie Arrondissement Provinciedistrict Kanton Gemeente
Administratief Niveau Vlag van Europa Europese Unie Vlag van België België Vlag Vlaanderen Vlaanderen Vlag Oost-Vlaanderen Oost-Vlaanderen Aalst Geraardsbergen
Bestuur Europese Commissie Belgische regering Vlaamse regering Deputatie Gemeentebestuur
Raad Europees Parlement Kamer van
volksvertegenwoordigers		 Vlaams Parlement Provincieraad Gemeenteraad
Kiesomschrijving Nederlands Kiescollege Kieskring Oost-Vlaanderen Aalst-Oudenaarde Geraardsbergen Geraardsbergen Geraardsbergen
Verkiezing Europese Federale Vlaamse Provincieraads- Gemeenteraads-

Burgemeesters

  • 1474-1476: Pieter I van den Dale
  • 1486-1487: Geeraard van Cuelsbroec[9]
  • 1528?-1528?: Jan van Waesberghe[10]
  • 1530-1596?: Marcus Nevianus (Marc Neefs of De Neve)[bron?]
  • 1540-1540: Jan van den Dale
  • 1541-1543?: Raesse Zoetens
  • 1547?-1548?: Jan van Yedeghem
  • 1551-1551?: Jan van Yedeghem
  • 1554?-1554?: Olivier de Crudenaere
  • 1556-1557?: Adolf van Quickelberghe
  • 1562-1562: Joos van Darthuysen
  • 1567-1569: Dehoves Hendrick
  • 1569-1570: Adolf van Quickelberghe
  • 1570-1570: Nicolaes Heyns
  • 1571-1571: Dehoves Hendrick
  • 1573-1573: Jan van Yedeghem
  • 1574-1575: Nicolaes Heyns
  • 1576-1576: Gommaer d'Audenfort[11]
  • 1577-1577: Van Compostelle Gheeraert
  • 1577-1578: Adriaen Zeghers
  • 1579-1579: Van Compostelle Gheeraert
  • 1580-1585?: Adriaen Zeghers
  • 1589-1591?: Jheronimus van Yedeghem
  • 1593-1593: van Baersdorp Philippus
  • 1594-1595: Van Compostelle Gheeraert
  • 1596-1596: van Baersdorp Philippus
  • 1598-1599: Van Compostelle Gheeraert
  • 1608?-1608: Charles de Herselles
  • 1609-1609?: van Baersdorp
  • 1613-1613: Guillaume Damman
  • 1615-1615: vanden Eechoute Charles
  • 1616-1616: Charles de Herselles
  • 1617-1617: François van Iedeghem
  • 1618-1618: vanden Eechoute Charles
  • 1619-1619: Antoon François de Grutere
  • 1620-1620: Guillaume Damman
  • 1621-1621: François van Iedeghem
  • 1622-1622: Antoon François de Grutere
  • 1623-1623: vanden Eechoute Charles
  • 1625-1626: Antoon François de Grutere
  • 1627-1627: Guillaume Damman
  • 1628-1630: vanden Eechoute Charles
  • 1631-1632: Antoon François de Grutere
  • 1637-1637: vanden Eechoute Charles[12]
  • 1638-1638: Guillaume Damman[13]
  • 1641-1641: Jacobus Colins
  • 1642-1642: van Waesberghe Gillis[12]
  • 1648-1648: van Waesberghe Gillis
  • 1649-1650?: Antoon François de Grutere
  • 1652?-1652?: Jacobus Colins
  • 1654?-1656: Pieter de Crane
  • 1657-1658: Anthoon van Cauteren
  • 1659-1661: Jacobus Colins
  • 1662-1662: Anthoon van Cauteren
  • 1663-1663: Jacobus Colins
  • 1664-1664: Marc Antoine de Partz
  • 1665-1665: Jacobus Colins
  • 1666-1667: Marc Antoine de Partz
  • 1668-1668: jonkheer De Grutere
  • 1669-1669: Marc Antoine de Partz
  • 1670-1670: Charles de Boudry
  • 1671-1672: Charles de Colins
  • 1673-1674: Amout van Ursel
  • 1675-1678: Charles de Colins
  • 1679-1679: Amout van Ursel
  • 1680-1680: Charles de Colins
  • 1681-1682: Wratislas Eusebius d'Hembise
  • 1683-1686: Cornelis Damman
  • 1687-1688: de La Court Floris
  • 1689-1689: Cornelis Damman
  • 1690-1690: de La Court Floris
  • 1691-1691: Wratislas de Partz
  • 1692-1692: Michiel de Crane
  • 1693-1693: Cornelis Damman
  • 1694-1694: Michiel de Crane
  • 1695-1695: Cornelis Damman[12]
  • 1696-1696: Michiel de Crane[14]
  • 1697-1698: Cornelis Damman[13]
  • 1699-1699: de La Court Floris[12]
  • 1700-1700: Michiel de Crane
  • 1701-1701: de La Court Floris
  • 1702-1704: Michiel de Crane
  • 1705-1705: Jean Baptiste Pyl de Bracle
  • 1706-1708: Jacobus de la Court
  • 1709-1709: Dominicus Droesbeke
  • 1710-1710: Jacobus de la Court
  • 1711-1711: Dominicus Droesbeke
  • 1712-1717: Gilles-Corneille de Partz
  • 1718-1722: de Gendt Franchois
  • 1723-1723: Eeckman Jan Baptiste
  • 1724-1724: Van Eenwyck Louis Charles
  • 1725-1725: Eeckman Jan Baptiste
  • 1726-1728: Van Eenwyck Louis Charles
  • 1729-1729: Eeckman Jan Baptiste
  • 1730-1730: Van Eenwyck Louis Charles
  • 1731-1736: Gilles de Partz
  • 1737-1738: Pijl Maximilianus Josephus
  • 1739-1739: Jean-Baptiste de Partz[14]
  • 1740-1740: Pijl Maximilianus Josephus
  • 1741-1741: de Partz Jacobus Octavianus
  • 1742-1742: Pijl Maximilianus Josephus
  • 1743-1745: de Partz Jacobus Octavianus
  • 1746-1746: Walckiers Joannes
  • 1747-1750: de Partz Jacobus Octavianus
  • 1751-1752: de Ghendt de Terdonckt Carolus
  • 1753-1754: de Partz Jacobus Octavianus
  • 1755-1757: Jean Baptist Pyl de Bracle[15]
  • 1758-1759: Josse de Partz[14]
  • 1759-1759: de Partz Jacobus Octavianus
  • 1760-1775: Jean Baptist Pijl de Bracle[15]
  • 1776-1780: Gustave de Crombeen de ter Beke[16][17]
  • 1780-1784: Jean-Baptiste Lefebvre
  • 1785-1790: M. Jacobus Ignatius vanden Broucke[18][19]
  • 1790-1807: Jacq.-Grégoire Begheyn[20][21]
  • 1808-1808: Jan Spitaels[22]
  • 1808-1809: Jacq.-Grégoire Begheyn[23]
  • 1810-1825: C. Bogaert[24][25]
  • 1826-1830: K. Bogaert[26][27]
  • 1830-1834: Adrien Spitaels (liberaal-katholiek)
  • 1834-1848: Joseph Druwé (katholiek)
  • 1848-1851: August Van Santen (liberaal)
  • 1852-1854: Pierre Vranckx (katholiek)
  • 1855-1881: Modeste De Cock (liberaal-katholiek)
  • 1881-1886: Joseph van Coppenholle (katholiek)
  • 1886-1895: Charles de l'Arbre (katholiek)
  • 1896-1899: Franz Rens (liberaal)
  • 1900-1921: Adrien Flamant (katholiek)
  • 1921-1926: Gustaaf Flamant (katholiek)
  • 1927-1952: Guillaume Denauw (socialist)
  • 1953-1958: Robert Rens (liberaal)
  • 1959-1968: Philemon Van Der Putten (CVP)
  • 1968-1970: Robert Pieraert (CVP)
  • 1971-1974: Gérard Vander Linden (CVP)
  • 1974-1976: Adrien Van Heuverswyn (CVP)
  • 1977-1994: Agnes De Munter (CVP)
  • 1995-2000: Freddy De Chou (SP)
  • 2001-2006: Guido De Padt (VLD)
  • 2006-2011: Freddy De Chou (sp.a)
  • 2011-2023: Guido De Padt (Open Vld)
  • 2023-heden: Ann Panis (Open Vld)

2013-2018

Burgemeester is Guido De Padt (Open Vld). Hij leidt een coalitie bestaande uit Open Vld en CD&V. Samen vormen ze de meerderheid met 17 op 32 zetels.

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Partij of kartel 10-10-1976[28] 10-10-1982 9-10-1988 9-10-1994 8-10-2000 8-10-2006[29] 14-10-2012[30] 14-10-2018 13-10-2024
Stemmen / Zetels % 31 % 31 % 31 % 31 % 31 % 31 % 31 % 31 % 31
CVP1/ CD&V-N-VAA/ CD&V2/ Team Geraardsbergen3 47,871 16 38,231 14 39,491 14 27,161 10 21,211 7 21,45A 7 16,752 5 24,42 9 3
VU1/ CD&V-N-VAA/ N-VA2 7,991 1 5,671 1 5,521 1 - - 15,662 5 8,92 2 2
PVV1/ VLD2/ Open Vld3 19,471 6 22,391 7 24,091 8 29,162 10 36,442 13 29,452 10 35,993 12 29,83 12 3
SP1/ sp.a2/ sp.a-GroenB/ Vooruit-GroenC 24,671 8 25,341 8 26,161 8 31,821 11 30,431 10 30,432 10 24,34B 8 13,52 4 C
Agalev1/ Groen! 2/ sp.a-GroenB/ Groen3/ Vooruit-GroenC - 2,31 0 3,881 0 3,591 0 4,381 0 3,552 0 4,23 0
Vlaams Blok1/ Vlaams Belang-VLOTT2/ Vlaams Belang3 - - - 4,621 0 7,551 1 14,452 4 7,42 1 8,93 2 3
HET ALTERNATIEF1 - - - - - - - 7,71 2 1
Anderen(*) - 6,07 1 0,85 0 3,65 0 - 0,67 0 - 2,5 0 -
Totaal stemmen 22441 22564 22879 22921 23060 23438 23471 24401
Opkomst % 96,21 94,27 93,37 94,64 91,98 93,9
Blanco en ongeldig % 1,74 2,6 3,23 3,77 3,95 3,54 4,26 4,7

De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen bij elke verkiezing opkwamen.
De zetels van de gevormde coalitie staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.
(*) 1982: GEMBEL / 1988: KP / 1994: Volks (2,27%), W.O.W. (1,38%) / 2006: Nieuwe Partij / 2018: PVDA

Verkeer en vervoer

Openbaar vervoer

Treinvervoer

Geraardsbergen beschikt over vijf treinstations, namelijk in het Geraardsbergen, Schendelbeke, Idegem, Zandbergen en Viane-Moerbeke. Geraardsbergen wordt bediend door de volgende lijnen:

Serie Treinsoort Route Bijzonderheden
S 5 GEN (NMBS) [ Geraardsbergen – ] Edingen – Halle – Brussel-Schuman – Vilvoorde – Mechelen Rijdt in de spits van/naar Geraardsbergen. Rijdt in het weekend tussen Halle en Mechelen.
Rijdt tijdens de vakantieperiode 1x/u enkel tussen Halle en Mechelen.
S 6 GEN (NMBS) Denderleeuw – Geraardsbergen – Brussel-Zuid – Schaarbeek Tijdens de spits extra ritten Geraardsbergen - Denderleeuw - Aalst, Geraardsbergen - Edingen, Geraardsbergen - Ottignies, Brussel-Zuid - Geraardsbergen.
S 52 S-trein Gent (NMBS) Gent-Sint-Pieters – Zottegem – Geraardsbergen
L 4850 L-trein (NMBS) Geraardsbergen – Aat – Bergen – Quévy Rijdt op werkdagen alleen tussen Geraardsbergen en Bergen.
P 7920/8920 Piekuurtrein (NMBS) Geraardsbergen – Denderleeuw Rijdt alleen op werkdagen.
P 7960/8960 Piekuurtrein (NMBS) Geraardsbergen – Zottegem – Gent-Sint-Pieters Rijdt alleen op werkdagen.
P 7970/8970 Piekuurtrein (NMBS) Geraardsbergen – Denderleeuw – Gent-Sint-Pieters Rijdt alleen op werkdagen.
P 7590/8590 Piekuurtrein (NMBS) Geraardsbergen – Aat Rijdt alleen op werkdagen.

Busvervoer

De belangrijkste bushaltes bevinden zich aan het station in het centrum, en aan het Administratief Centrum.

Door Geraardsbergen lopen de volgende lijnen:

Lijn Traject
13 Zottegem - Lierde - Geraardsbergen
16 Oudenaarde - Parike - Geraardsbergen
17 Oudenaarde - Lierde - Geraardsbergen
39 Brakel - Lierde - Ophasselt - Steenhuize-Wijnhuize - Ninove
49 Geraardsbergen - Herzele - Sint-Lievens-Houtem - Oosterzele - Merelbeke - Zwijnaarde - Gent
71 Geraardsbergen - Moerbeke - Galmaarden - Edingen
72 Geraardsbergen - Moerbeke - Galmaarden - Bever (Biévène)
73 Geraardsbergen - Moerbeke - Akrenbos - Bever (Biévène)
74 Geraardsbergen - Viane - Bever (Biévène)
76 Overboelare - Geraardsbergen - Zandbergen
77 Geraardsbergen - Waarbeke - Denderwindeke
78 Overboelare - Geraardsbergen - Everbeek - Brakel
87 Geraardsbergen (- Sint-Antelinks) - Aspelare - Aalst
161 Geraardsbergen - Galmaarden - Tollembeek - Herne - Leerbeek
330 Belbus Ninove - Haaltert
370 Belbus Geraardsbergen
390 Belbus Herzele - Sint-Lievens-Houtem
410 Belbus Lierde - Brakel

Verkeer

In Geraardsbergen lopen de volgende gewestwegen:

Weg Traject
N42 Lessen - Geraardsbergen - Herzele - Zottegem - Oosterzele - Wetteren
N8 Koksijde - Veurne - Kortrijk - Oudenaarde - Brakel - Ninove - Brussel
N493 Geraardsbergen - Nederboelare - Parike - Opbrakel - Brakel
N495 Geraardsbergen - Herhout - Galmaarden - Herne - Edingen
N496 Geraardsbergen (Guilleminlaan - Lessensestraat - Grote Weg)

Sport

  • In Geraardsbergen spelen de voetbalclubs Jong Geraardsbergen, KSV Geraardsbergen, Sparta Moerbeke, Wilskracht Idegem, Eendracht Onkerzele, Rapide Santos Club Ophasselt, en SK Zandbergen. Ook is er een atletiekclub: AC Geraardsbergen.
  • Sinds 1985 wordt in augustus het Internationaal Schaaktoernooi Geraardsbergen georganiseerd met onder de honderden deelnemers diverse schaakgrootmeesters.

Onderwijs

Geraardsbergen heeft meerdere secundaire scholen. Deze zijn het Koninklijk Atheneum (KA Geraardsbergen), het Sint-Catharina College en het Sint-Jozefsinstituut (Karmelieten). Vroeger bestond ook het Technisch Instituut Sint-Jozef (TISJ), maar dit fuseerde met het Sint-Catharina College.

Cultuur

Jaarlijks wordt in de maand februari het einde van de winter gevierd met Krakelingen en Tonnekensbrand. Dit eeuwenoude dubbelfeest werd opgenomen in de Inventaris van Immaterieel Cultureel Erfgoed Vlaanderen (2009) en ingeschreven op de Representatieve Lijst van Immaterieel Cultureel Erfgoed van de Mensheid van UNESCO (2010).

Elk jaar vond in Geraardsbergen op de tweede zondag van september een festival plaats. Het Internationaal Hooghuysfestival voor Draaiorgelspelers brengt in het afgesloten stadscentrum draaiorgels uit meerdere Europese landen samen. In 2015 ging dit festival voor de laatste keer door.[31]

Toerisme

Met zijn heuvelachtige landschap waaronder de Oudenberg behoort Geraardsbergen tot de Vlaamse Ardennen. Door de stad lopen onder meer de Denderroute zuid en de Denderende Steden.

Culinair

Mattentaart

De mattentaart is een gebak bereid op basis van verzuurde melk. De Geraardsbergse mattentaart verkreeg in 2007 van de Europese Unie het label beschermde geografische aanduiding. Het is het eerste Vlaamse streekproduct dat deze Europese bescherming geniet.

Natuur

Recent heeft de gemeente zich geëngageerd om, in samenspraak met de gemeenten Galmaarden en Ninove, de provinciebesturen van Oost-Vlaanderen en Vlaams-Brabant, AMINAL en het Vlaams Gewest, het stilte karakter van de streek te vrijwaren, in het kader van het pilootproject Stiltegebied Dender-Mark. Geraardsbergen omvat de volgende natuurgebieden: Moenebroek, Boelaremeersen, Gemene Meers, Raspaillebos, Karkoolbos, Moerbekebos, Bos Nieuwenhove, Boelarebos, Arduinbos, Kortelake, De Nuchten, Hasseltbos en de Rietbeemd, Hinnekesbos

Media

Geraardsbergen heeft sinds 1981 een eigen radiostation MIG wat oorspronkelijk de afkorting was voor 'Muziek in Geraardsbergen'. De radiozender brengt voornamelijk hits en regionale informatie.

Geboren of woonachtig in Geraardsbergen

Miniatuur uit Roman de Mélusine toegeschreven aan Guillebert de Mets, 1420-1430.
Gabriel Grupello

12de - 19de eeuw

19e - 20e eeuw

  • Arthur Vierendeel (1852-1940) bracht zijn jeugd door in Geraardsbergen, professor te Leuven, ingenieur, uitvinder van "het vierendeelprincipe"
  • Benjamin De Lestré (1865- Elsene 1928) befaamd art-nouveau architect alsook aanhanger van de electische stijl.
  • Victor Fris, (1877-1925), historicus, professor aan de Gentse universiteit, stadsarchivaris te Gent, bibliograaf
  • Albrecht Lefebvre (1879-1951), kunstschilder, impressionist
  • Paul Van Steenberge (1884-1962), bierbrouwer, hoogleraar en politicus
  • Graaf Paul Auguste Cyrille de Launoit (Geraardsbergen 15/11/1891 - Brussel 31/07/1981)
  • Jan De Cooman (1893-1949), kunstschilder
  • Robert de Foy (Geraardsbergen 23 maart 1893 - Brussel 15 augustus 1960) magistraat en administrateur van de Belgische Staatsveiligheid.
  • Herman De Vos (1897-1944), onderwijzer, sociaal werker en oprichter van Vlaamsche Kinderzegen.

20e eeuw

  • Fernand Lepage (Geraardsbergen 16 december 1905 - Brussel 16 februari 1996), magistraat en hoofd van de Geheime Dienst tijdens de Tweede Wereldoorlog.
  • Suzanne Grégoire (1906 - Brussel 1982), communistisch politica en voorvechtster van vrouwenrechten.
  • Pieter De Somer, (1917 – 1985) bracht zijn jeugd door in Geraardsbergen, hoogleraar, medicus, bioloog en eerste rector van de Nederlandstalige Katholieke Universiteit Leuven.
  • Frans Van Coetsem (1919-2002), taalkundige, hoogleraar Katholieke Universiteit Leuven, Leiden en Cornell University, Ithaca, N.Y., V.S.
  • Roel D'Haese (1921–1996), beeldhouwer
  • Robert Delannoit (1922-2010), Belgisch atleet
  • Frans Cromphout (1924-2003), jezuïet, auteur van verschillende boeken en veelgebruikte liturgische teksten en gebeden
  • Cyriel Delannoit (1926-1998), Europees kampioen boksen
  • Reinhoud D'Haese (1928-2007), beeldhouwer, tekenaar en graficus

20e - 21e eeuw

Trivia

  • Bijnamen van de inwoners van Geraardsbergen zijn: tusjkiesj, huidevetters, bergklimmers.[33][34]

Nabijgelegen kernen

Nederboelare, Goeferdinge, Overboelare, Onkerzele, Atembeke

Externe links

  • Website van de gemeente
  • Wapens van Geraardsbergen en deelgemeenten
  • Inventaris Onroerend Erfgoed
Bronnen, noten en/of referenties
  1. ↑ (fr) (16 februari 2021). Grammont (Belgique). Wikipédia.
  2. ↑ VRT Taal. Gearchiveerd op 28 november 2022.
  3. ↑ [1]
  4. ↑ Provincies in cijfers Databank. Geraadpleegd op 19 augustus 2023.
  5. ↑ Erfgoedobject nummer 8430 - parochiekerk Sint-Bartholomeus. Gearchiveerd op 28 november 2022.
  6. ↑ Vlaamse Meesters in situ. Gearchiveerd op 27 januari 2023.
  7. ↑ Musea Hunnegem
  8. ↑ https://view.officeapps.live.com/op/view.aspx?src=https%3A%2F%2Fstatbel.fgov.be%2Fsites%2Fdefault%2Ffiles%2Ffiles%2Fdocuments%2Fbevolking%2F5.1%2520Structuur%2520van%2520de%2520bevolking%2FBevolking_per_gemeente.xlsx&wdOrigin=BROWSELINK
  9. ↑ Geraardsbergen ten tijde van Lodewijk XI en zijn rivaal Karel de Stoute. Deel 2: Lodewijk XI versus Karel de Stoute. Gerardimontium. Gearchiveerd op 28 november 2021. Geraadpleegd op 28 november 2021.
  10. ↑ van Waesberghe - Personalia. users.telenet.be. Gearchiveerd op 28 november 2021. Geraadpleegd op 28 november 2021.
  11. ↑ (fr) Aug De Portemont (1870). Recherches historiques sur la ville de Grammont en Flandre. Vyt. Gearchiveerd op 15 juli 2023.
  12. ↑ a b c d De Kruisboogschuttersgilde van Sint-Joris te Geraardsbergen. Dl. 2: Welgesteld, voornaam en verenigd. Een verkennend onderzoek naar haar ledenbestand. Gerardimontium. Gearchiveerd op 27 november 2021. Geraadpleegd op 27 november 2021.
  13. ↑ a b Guillaume Damman, 1575-1639. Gerardimontium. Gearchiveerd op 27 november 2021. Geraadpleegd op 27 november 2021.
  14. ↑ a b c De Partz, een aloud Artesisch adellijk geslacht, schepenen en burgemeesters van Geraardsbergen (tussen 1610 en 1760), kasteelheren van Viane (1650-1814). Gerardimontium. Gearchiveerd op 27 november 2021. Geraadpleegd op 27 november 2021.
  15. ↑ a b De Sint-Jorisgilde te Geraardsbergen onder invloed van de vrijmetselaarsloge La Discrete Imperiale te Aalst (1764-1786). Gerardimontium. Gearchiveerd op 27 november 2021. Geraadpleegd op 27 november 2021.
  16. ↑ Nieuwen almanach, curieux en util voor 't jaer ... ofte den getrauwen weg-wyzer der stad Gend .... by Philippe Gimblet (1778). Gearchiveerd op 15 juli 2023.
  17. ↑ Godtgaf Van Trouwenraede (1781). Den grooten Ghendschen comptoir-almanach voor 't [schrickel-iaer ons heeren Jesu Christi ... ghecalculeert op de 17. procincien ...]. by d'hoirs van Maximiliaen Graet.
  18. ↑ Den grooten Brugschen comptoir-almanach voor het jaer MDCC. XC.: inhoudende het Committé Generael binnen de hoofd-stad Gend, het Committé der stad Brugge, den Grooten Raede tot Mechelen : benevens alle de andere Raeden der Vereenigde Nederlanden ; mitsgaders den geestelyken staet en alle de capittels der zelve landen : als ook de staeten, wetten en leenhoven van Vlaender en Braband, met nog meer andere gerievige nieuwigheden. By Joseph de Busscher (1790).
  19. ↑ Den grooten Brugschen comptoir-almanach voor het jaer MDCC. XC.: inhoudende het Committé Generael binnen de hoofd-stad Gend, het Committé der stad Brugge, den Grooten Raede tot Mechelen : benevens alle de andere Raeden der Vereenigde Nederlanden ; mitsgaders den geestelyken staet en alle de capittels der zelve landen : als ook de staeten, wetten en leenhoven van Vlaender en Braband, met nog meer andere gerievige nieuwigheden. By Joseph de Busscher (1790).
  20. ↑ Jean Baptiste Vervier (1791). Dits di e excellente Print-Cronike van Vlaenderen, beginnende van Marten Bast eersten Forestier van de Republique dezer Provintie et tot Ende met de Regeringe van Leopoldus II. Jan van Ghelen. Gearchiveerd op 15 juli 2023.
  21. ↑ (fr) Annonces et avis divers du département de l'Escaut. de Goesin-Verhaeghe (1807). Gearchiveerd op 15 juli 2023.
  22. ↑ Nieuwen utilen almanach en wegwyzer der stad Gend, in 't bezonder, en van het Departement der Schelde in het algemeyn .... Vander Schueren (1808).
  23. ↑ (fr) Annuaire de la province de la Flandre-orientale. Vanderhaeghe-Maya (1809).
  24. ↑ (fr) Annonces et avis divers du département de l'Escaut. de Goesin-Verhaeghe (1810).
  25. ↑ Wegwijzer der stad Gent en der provincie Oost-Vlaanderen .... By Philippe Gimblet (1825).
  26. ↑ Wegwijzer der stad Gent en der provincie Oost-Vlaanderen .... By Philippe Gimblet (1826).
  27. ↑ Wegwijzer der stad Gent en der provincie Oost-Vlaanderen .... By Philippe Gimblet (1830).
  28. ↑ Gegevens 1976-2000:Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken. Gearchiveerd op 10 januari 2022.
  29. ↑ Gegevens 2006: http://www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2006. Gearchiveerd op 15 juli 2023.
  30. ↑ Gegevens 2012: www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2012
  31. ↑ Orgelfestival geeft er laatste draai aan. Het Nieuwsblad Mobile. Gearchiveerd op 7 januari 2022. Geraadpleegd op 7 januari 2022.
  32. ↑ De Belleman van het Geraardsbergs Manneken-Pis Geraardsbergen, juli 2016, p33
  33. ↑ Belgische Spotnamen op volksverhalen.be
  34. ↑ De Valkenaere, Pieter, Over de "tusjkiesj" van Geraardsbergen. nuus.be (7 mei 2017). Geraadpleegd op 22 januari 2024.
Mediabestanden
Zie de categorie Geraardsbergen van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
Wapen van Oost-Vlaanderen
· · Sjabloon bewerken
Plaatsen in de gemeente Geraardsbergen
Wapen Geraardsbergen

Deelgemeenten: Geraardsbergen · Goeferdinge · Grimminge · Idegem · Moerbeke · Nederboelare · Nieuwenhove · Onkerzele · Ophasselt · Overboelare · Schendelbeke · Smeerebbe-Vloerzegem · Viane · Waarbeke · Zandbergen · Zarlardinge
Overige plaatsen: Atembeke · Smeerebbe · Vloerzegem
Belgische gemeenten · Arrondissement Aalst · Oost-Vlaanderen · Vlaanderen

Vlag van België
· · Sjabloon bewerken
Vlag van de provincie Oost-Vlaanderen
Gemeenten in de provincie Oost-Vlaanderen

Aalst · Aalter · Assenede · Berlare · Beveren · Brakel · Buggenhout · De Pinte · Deinze · Denderleeuw · Dendermonde · Destelbergen · Eeklo · Erpe-Mere · Evergem · Gavere · Gent · Geraardsbergen · Haaltert · Hamme · Herzele · Horebeke · Kaprijke · Kluisbergen · Kruibeke · Kruisem · Laarne · Lebbeke · Lede · Lierde · Lievegem · Lochristi · Lokeren · Maarkedal · Maldegem · Melle · Merelbeke · Moerbeke · Nazareth · Ninove · Oosterzele · Oudenaarde · Ronse · Sint-Gillis-Waas · Sint-Laureins · Sint-Lievens-Houtem · Sint-Martens-Latem · Sint-Niklaas · Stekene · Temse · Waasmunster · Wachtebeke · Wetteren · Wichelen · Wortegem-Petegem · Zele · Zelzate · Zottegem · Zulte · Zwalm
België: Provincies · Gemeenten