Station Brussel-Zuid

Opening	1869
Telegrafische code	FBMZ
Lijn(en)	0 - 28 - 50A - 96 - 124
Reizigerstellingen[1]   •  Weekdag   •  Zaterdag   •  Zondag	(2022) 50.746 29.056 27.814
IATA-code	ZYR
Beheerder	NMBS
Architectuur
Architect(en)	Adrien Blomme Yvan Blomme Fernand Petit
Type	Doorgangsstation
Constructie	Talud
Aantal sporen	22
Aantal perrons	11
S-Net
Lijn Richting	Volgend station
S 1 Antwerpen-Centraal	Brussel-Kapellekerk
S 1 Nijvel	Vorst-Oost
S 2 Leuven	Brussel-Centraal
S 2 's-Gravenbrakel	Vorst-Zuid
S 3 Dendermonde	Brussel-Centraal
S 3 Schaarbeek	Brussel-Centraal
S 3 Zottegem	Anderlecht
S 6 Schaarbeek	Brussel-Centraal
S 6 Denderleeuw	Halle
S 8 Louvain-la-Neuve	Brussel-Centraal
S 8 Oudenaarde	Eindpunt
S 10 Tegen de klok in	Brussel-Centraal
S 10 Met de klok mee	Brussel-West
Aansluitingen
Metrostation(s)	Zuidstation
Tramlijn(en)
Buslijn(en)	De lijn tec 123, 365a, W
Ligging
Plaats	Sint-Gillis
Coördinaten	50° 50′ NB, 4° 20′ OL
Externe link	Stationsinformatie NMBS
Portaal    Openbaar vervoer

Station Brussel-Zuid (Frans: Gare de Bruxelles-Midi of informeel Gare du Midi) is een Belgisch spoorwegstation ten zuiden van het centrum van Brussel (op het grondgebied van de gemeente Sint-Gillis). Brussel-Zuid is een knooppunt van internationale en nationale treinen en telt 22 perronsporen. Het is met ca. 50.000 passagiers per dag (ma. t/m vr.) in 2022 het drukste treinstation van het land.^[2] In het weekend wordt het station gemiddeld door 25.000 reizigers per dag gebruikt. Het treinstation is verbonden met een metrostation met de naam Zuidstation/Gare du Midi.

Geschiedenis

Bogaardenstation

In 1840 opende het eerste Zuidstation, toen Bogaardenstation genoemd, zijn deuren op de plaats waar het Bogaardenklooster stond. Voor de ingang werd het Rouppeplein aangelegd. Daar bevindt zich nog steeds het oude stationsbuffet. De naam "Hôtel à La Grande Cloche" verwijst naar de toenmalige stationsklok.

Het was een kopstation met zes sporen waar treinen toekwamen uit Bergen, Charleroi en La Louvière. Omdat het Bogaardenstation te klein werd voor 150.000 reizigers per dag, besloot men het naar buiten te verschuiven. De afbraak vond plaats in 1864 en op de oude sporen kwam de statige Zuiddreef, later hernoemd tot Stalingradlaan.

Zuidstation van Payen

In 1869 was het nieuwe station (nabij de huidige plaats) klaar, een monumentaal neoklassiek gebouw ontworpen door de architect Auguste Payen. Het was nog steeds een kopstation, waarvan de hoofdingang uitkwam op het Grondwetplein. De urbanistische inplanting gebeurde door Victor Besme.

De ingang kreeg de vorm van een triomfboog, rijkelijk gedecoreerd met sculpturen. Joseph Ducaju maakte allegorische standbeelden en Louis Samain de bas-reliëfs en het grote beeld op het dak. Dit in 1880 geplaatste werk toonde de godin van de overwinning in een wagen, als huldebetoon aan de spoorwegtechniek.

In het begin van de twintigste eeuw was de omgeving ten zuiden van het station nog weinig bebouwd en er waren twee renbanen zoals te zien is op deze kaart uit 1905. Later kwam in het gebied het goederenstation Klein-Eiland, allerlei stelplaatsen, spoorwerkplaatsen en spooraansluitingen naar diverse bedrijven.

• 
  Het Bogaardenstation op een foto van Louis Ghémar, ca. 1860.
• 
  Het Zuidstation omstreeks 1928
• 
  Class 8 locomotief in 1957

Zuidstation van Blomme en Petit

Vanwege de aanleg van de Noord-Zuidverbinding in 1949 sloot het oude station definitief: het werd vervangen door een functioneel gebouw van gele baksteen met een klokkentoren, 300 m verderop. Dit modernistisch doorvoerstation werd ontworpen door de architecten Adrien Blomme, Yvan Blomme en Fernand Petit. De sporen werden op de hoogte van het dak geplaatst en een brug leidde ze naar Brussel-Kapellekerk, waar ze ondergronds gingen. Hun aantal was op achttien gebracht. In het begin van de jaren negentig begon de modernisering. In Brussel-Zuid, het belangrijkste station van heel het land, werd een nieuwe ruimte voor de Eurostar- en Thalysterminals ingericht en de toren werd gedemonteerd (anno 1994).

De renovatie werd stilgelegd na de afwerking van de HST-terminal. Vanaf 2012 wilde men alle overige perrons renoveren en ze voorzien van een V-vormige overkapping die ontworpen werd door architect Jean Nouvel. Echter is dit plan tot op heden nooit uitgevoerd. In afwachting zijn de houten perronoverkappingen in het grijs herschilderd (vroeger lichtblauw) en waterdicht gemaakt teneinde afbladering van de verf te voorkomen. In het verleden waren er op de perrons telefooncellen ter beschikking van de reizigers. Anno 2013 werden ze verwijderd. Een exemplaar werd bewaard.

• 
  De westelijke ingang
• 
  Brussel-Zuid, internationale zone
• 
  Het actuele Zuidstation, gebouwd in 1952. Fonsnylaan, Brussel.

Franse benaming

In het Frans wordt het Brusselse Zuidstation 'Bruxelles-Midi' genoemd, wat door Nederlandstaligen wel eens wordt verward met het centraal station. 'Midi' is Frans voor middag, 12 uur, en vervolgens voor de plaats waar de zon op dat tijdstip staat, dus het zuiden, al is in het Belgisch Frans 'Sud' couranter. De benaming 'Bruxelles-Midi' is ouder dan de term 'Brussel-Zuid', een vertaling die er pas in 1898 kwam bij de gelijkstelling van het Nederlands en het Frans. In de 19de-eeuwse Franse taal was 'Le Midi' nog de gebruikelijke benaming voor het zuiden. Het Nederlands-Frans woordenboek van Van de Velde en Sleeckx uit 1861 geeft als eerste vertaling voor zuiden 'midi' en pas als tweede variant 'sud'. Treinstations kregen in deze tijd doorgaans de naam mee van de richting waarin de vertrekkende treinen reden. Vanuit het Brusselse Zuidstation vertrokken vooral treinen naar het zuiden van het land en zelfs al nachttreinen naar Frankrijk. Andere stations als Haren-Zuid en Charleroi-Zuid kregen dan weer wel de vertaling 'Haren-Sud' en 'Charleroi-Sud' mee. Toen bij de gelijkheidswet van 1898 een Nederlandse vertaling gezocht moest worden heeft men dan ook voor de naam 'Brussel-Zuid' geopteerd. De benaming Bruxelles-Midi bleef echter voortbestaan. Brussel-Zuid is ook niet het enige station met een dergelijke vertaling: Vorst-Zuid wordt in het Frans ook Forest-Midi genoemd.

Spoorlijnen

• 0, Noord-Zuidverbinding
• 28, westelijke ringlijn naar Jette / Schaarbeek / Schuman / Brussel-Noord
• 50A, naar Oostende
• 96, naar Halle, Bergen en Quévy
• 96N, rechtstreekse toegang via een nieuw viaduct naar de hst-terminal
• 124, naar Charleroi

Treindienst

Sinds 25 mei 2023

Internationaal

Zie station Brussel-Zuid (internationaal) voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Naar internationale luchthavens

Er zijn rechtstreekse treinen van Brussel-Zuid tot in vier internationale luchthavens: Brussel (Zaventem), Amsterdam (Schiphol), Parijs (Charles De Gaulle) en Frankfurt. In de boekingssystemen van de luchtvaart kan het treinstation gevonden worden met IATA-luchthavencode ZYR.

Sommige vliegmaatschappijen bieden ook één gebundeld ticket aan voor de langeafstandsvlucht en de hogesnelheidstrein vanaf Brussel-Zuid, via luchthavens Amsterdam of Parijs. KLM en Air France hebben daarvoor een Air&Rail Terminal in station Brussel-Zuid. De bagage op de trein wordt hier niet door de vliegmaatschappij afgehandeld^[3] (zoals wel gebeurt in de Duitse samenwerking tussen DB en Lufthansa).

Internationaal

TGV

Doordat deze treinserie op verschillende tijdstippen verschillende routes rijdt, kan men doorheen de dag 8 keer rechtstreeks naar Rijsel en Luchthaven Parijs Charles De Gaulle, 6 keer naar Lyon en 3 keer naar Marseille.

Nationaal

Reizigerstellingen

De grafiek en tabel geven het gemiddeld aantal instappende reizigers weer op een week-, zater- en zondag.^[4][5]

Spoorindeling

Metro, premetro, tram en bus

Zie Zuidstation (metrostation) voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Onder de noordzijde van het spoorwegstation bevindt zich het metrostation Zuidstation (Frans: Gare du Midi). Dit station kwam in gebruik op 2 oktober 1988 en wordt aangedaan door de metrolijnen 2 en 6. Sinds 3 december 1993 wordt het zuidstation ook aangedaan door de noord-zuidas van de Brusselse premetro; voordien was er enkel een bovengrondse halte bij de tunnelinrit, die nog steeds door een aantal lijnen wordt gebruikt. De sporen in beide reisrichtingen liggen boven elkaar. De metrosporen zijn aan beide zijden van perrons voorzien, wat garant staat voor een goede doorstroming.

In het metrostation stoppen ook de trams (premetro) die de zuidelijke verlenging (Zuidstation-Albert) van de Noord-Zuidverbinding aandoen, de huidige lijnen 3 en 4. Op beide niveaus stoppen deze trams aan de overzijde van een metroperron, wat een snelle overstap mogelijk maakt.

De overige trams (51, 81, 82) stoppen bovengronds, in de zogenaamde 'overdekte straat'. Tussen het (pre)metrostation en de bovengrondse tramhalte is, tot ergernis van veel reizigers, geen rechtstreekse verbinding aanwezig. In maart 2011 begon de bouw van een nieuwe toegang tot de metroperrons van het Zuidstation aan de zijde van de Fonsnylaan.^[6]

In de 'overdekte straat' is verder ook de eindhalte te vinden van de MIVB-buslijnen. De bussen van De Lijn stoppen iets verderop, bij het Baraplein. De TEC-bussen stoppen aan de andere kant van het station, bij de uitgang van de 'overdekte straat'.

Zie ook

• Station Brussel-Zuid (internationaal)
• Lijst van spoorwegstations in het Brussels hoofdstedelijk Gewest

Fotogalerij

• 
  Westelijke toegang op het Victor Hortaplein (2008)
• 
  Westelijke toegang in de Frankrijkstraat (2011)
• 
  Zicht op de perrons vanuit het noorden (2010)
• 
  De staat van de perrons in 2008.
• 
  Noordelijk einde van de internationale perrons in 2008.
• 
  Internationale perrons
• 
  Loketten van KLM - Air France - Delta
• 
  Omgeving van het station op de hoek van het Hortaplein, Onderwijsstraat en Frankrijkstraat.
• 
  Parking van het Zuidstation onder het Hortaplein aan de westzijde van het station.
• 
  Expresstrein in 1957
• 
  Type 57 locomotief in 1957. Justitiepaleis in de achtergrond.

Externe link

• MIVB-omgevingsplattegrond (330 KB)

Zie de categorie Brussels Midi station van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.