Archeofyt

Archeofyt (Grieks: ἀρχαῖος, archaios "oud" en φυτόν phytón "plant") is een biogeografische statusaanduiding voor planten[1] en betekent dat een taxon (meestal een soort) zich na de laatste ijstijd en vóór 1492[2], met hulp van de mens heeft gevestigd.

Een archeofyt kan hemerochoor (gecultiveerd, in cultuur) zijn. Planten die na 1492 zijn ingeburgerd worden neofyten of exoten genoemd. Archeofyten worden in het kader van de natuurbescherming als inheems beschouwd, maar neofyten niet.

Het onderzoek naar de verspreiding van planten wordt chorologie genoemd. Midden-Europese archeofyten komen bijna allemaal uit het Middellandse Zeegebied en de aangrenzende West-Aziatische gebieden. Met de opkomst van de akkerbouw en in de Romeinse tijd zijn ze via Midden-Europa verspreid.

Vele archeofyten staan door de intensivering van de akkerbouw op de rode lijst voor planten als bedreigd.

Voorbeelden zijn bolderik (Agrostemma githago), wilde haver (Avena fatua), korrelganzenvoet (Chenopodium polyspermum), klein streepzaad (Crepis capillaris), kroontjeskruid (Euphorbia helioscopia), driehoornig walstro (Galium tricornutum), smalle weegbree (Plantago lanceolata), groene naaldaar (Setaria viridis), ringelwikke (Vicia hirsuta).

  • Archeofyten
  • Ringelwikke
    Ringelwikke
  • Bolderik
    Bolderik
  • Klein streepzaad
    Klein streepzaad
  • Groene naaldaar
    Groene naaldaar
  • Smalle weegbree
    Smalle weegbree
  • Wilde haver
    Wilde haver

Ook de cultuurgewassen, zoals appel, peer, pruim, gewone tarwe en gerst.

Zie ook

  • Status (biogeografie)
  • Autochtoon (biogeografie)
Bronnen, noten en/of referenties
  1. Schroeder, F.-G. (1974). Zu den Statusangaben bei der floristischen Kartierung Mitteleuropas. Göttinger Floristische Rundbriefe 8. Jahrgang, 71-78
  2. jaartal van de "ontdekking" van Zuid-Amerika door Christoffel Columbus

Literatuur

  • Ursula Hoffmann & Michael Schwerdtfeger (1998). ... und grün des Lebens goldner Baum. Lustfahrten und Bildungsreisen im Reich der Pflanzen. Burgdorf, Göttingen, ISBN 3-89762-000-6
  • Bernhard Kegel (2002). Die Ameise als Tramp. Von biologischen Invasoren. Heyne, München, ISBN 3-453-18439-4
  • Tim Low (2001). Feral Future. The untold story of Australia’s exotic invaders. Penguin Books Australia, Ringwood, ISBN 0-14-029825-8
  • Heinz-Dieter Krausch (2003). Kaiserkron und Päonien rot ... Entdeckung und Einführung unserer Gartenblumen. Dölling und Galitz, Hamburg, ISBN 3-935549-23-7
  • Angelika Lüttig & Juliane Kasten (2003). Hagebutte & Co. Blüten, Früchte und Ausbreitung europäischer Pflanzen. Fauna, Nottuln, ISBN 3-935980-90-6
· · Sjabloon bewerken
Floristische statusaanduiding
Mate van inburgering
Ingeburgerd:idiochorofyten (oorspronkelijk inheems, autochtoon) · agriofyten (in natuurlijke vegetatie) · epoecofyten (cultuurafhankelijk; in antropogene vegetatie)
Niet ingeburgerd:efemerofyten (onbestendig in het wild) · ergasiofyten (slechts gecultiveerd voorkomend, cultuurgewas)
Vestiging
Tijdstip:archeofyten (voor 1492) · neofyten (synantroop, na 1492)
Wijze:akolutofyten (invasieve binnendringers) · xenofyten (onopzettelijk ingevoerd) · ergasiofygofyten (opzettelijk ingevoerd, verwilderd)
Inburgering en vestiging
Inheems:indigene planten (idiochorofyten & archeofyten)
Cultuurvolgers:ingeburgerde planten (agriofyten & epoecofyten - archeofyten) · efemerofyten (ook exoten)
Cultuurplant:ergasiofyten
Areaalgrootte:disjunct · endemisch · kosmopolitisch · verspreidingsgebied
Veranderingen:kolonisatie · pioniersoort · refugium · relict
· · Sjabloon bewerken
Bioom:tropisch bos · loofbos · naaldbos · grasland · woestijn · toendra
WWF-bioom:Tropisch of subtropisch regenwoud · Tropisch of subtropisch droog woud · Tropisch of subtropisch naaldwoud · Gematigd loofbos of gemengd bos · Gematigd naaldwoud · Taiga · Tropisch of subtropisch grasland, savanne of struweel · Gematigd grasland, savanne of struweel · Overstromende graslanden en savannes · Berggraslanden en -struwelen · Toendra · Mediterrane bossen, bosland en struwelen · Woestijnen en droge struwelen · Mangrove
Ecozone:Afrotropisch gebied · Australaziatisch gebied · Nearctisch gebied · Neotropisch gebied · Oriëntaals gebied · Palearctisch gebied · Oceanisch gebied · Antarctisch gebied
Florarijken:Holarctis · Neotropis · Paleotropis · Capensis · Australis · Antarctis
Biogeografie:adventief · archeofyt · autochtoon · areaal · beschermingsstatus · cultuurvolger · disjunct verspreidingsgebied · eilandbiogeografie · endemie · exoot · extinctie · florarijk · floristiek · inburgering · inheems · invasieve soort · kosmopolitische verspreiding · massa-extinctie · plantengeografie · Rode Lijst van de IUCN · status · uitsterven · verspreidingsgebied · vestiging