Watervlooien
Voor de familie binnen de superorde Diplostraca, zie Watervlooien (familie) | Watervlooien | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||
| Daphnia pulex | |||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||
| |||||||||||
| Superorde | |||||||||||
| Diplostraca Gerstaecker, 1866[1] | |||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons | |||||||||||
Watervlooien op  Wikispecies | |||||||||||
| (en) World Register of Marine Species | |||||||||||
| |||||||||||
Watervlooien (Diplostraca)[2] zijn een superorde van kleine kreeftachtigen uit de klasse van de Branchiopoda, dat zijn blad- of kieuwpootkreeftjes. Ze worden tot het zoöplankton gerekend. Watervlooien hebben een open bloedsomloop en hebben onder normale omstandigheden geen kleur.
De wetenschappelijke naam Diplostraca komt van het Griekse διπλόος, diploos (= tweevoudig) en ὄστρακον, óstrakon (= scherf) en duidt op het bezit van een rugschild dat lijkt op de dubbele schaal van tweekleppigen. Er zijn 605 soorten bekend.[3]
Het woord watervlooien is geen scherp omlijnd biologisch begrip en wordt soms ook ruimer toegepast op alle kreeftachtige organismen van hetzelfde formaat en daaronder vallen dan ook de eenoogkreeftjes.
De bekendste watervlo, Daphnia pulex (Latijn: pulex, vlo), behoort wel tot de cladoceren en is een recordhouder met 31.000 genen.[4][5][6]
Levenswijze en voortplanting
Watervlooien zwemmen met behulp van roeipoten schokkerig en snel door het water. Sommige soorten komen zo massaal voor dat het water ter plaatse een rode kleur krijgt. Watervlooien komen in allerlei watertypen voor en voeden zich door het water te filteren en het daarin voorkomende voedsel tot zich te nemen. Hoewel ze zelf tot zoöplankton worden gerekend, zijn er soorten die ander zoöplankton eten.
Watervlooien planten zich het grootste deel van het jaar ongeslachtelijk voort. Het gaat dan steeds om vrouwelijke exemplaren. Wanneer de omstandigheden ongunstig worden, worden er pas mannetjes gemaakt. De bevruchte eitjes bevinden zich in een beschermend stevig omhulsel, het zogenoemde ephippium.
Ecologische betekenis
Watervlooien zijn gevoelig voor de waterkwaliteit. Er wordt daarom aan hun voorkomen een ecologische betekenis toegekend.
- Watervlooien zijn een onmisbare voedselbron voor veel salamanders, voor de larven van libellen en juffers, een belangrijke voedselbron voor de meeste jonge soorten vis en soms ook voor volwassen exemplaren.
- Ze zijn belangrijk bij het helder houden van water, omdat ze grote hoeveelheden algen eten en helpen daarmee algenbloei voorkomen in eutrofe toestanden.
- Ze zijn bovendien een indicatorsoort: wanneer blauwalgen opduiken, kunnen watervlooien sterven door het vergif dat de blauwalgen uitscheiden. Als het er te veel zijn en de vergiftiging zich verder verspreidt in de voedselketen, kunnen er ook onder vissen en vogels slachtoffers vallen. Watervlooien kunnen worden gebruikt als indicator voor het zuurstofgehalte in het water. Wanneer het water zuurstofarmer wordt, zal de watervlo rood kleuren, omdat ze dan extra hemoglobine aanmaken. Dat is dan te zien, omdat ze een open bloedsomloop hebben. Bij normale hoeveelheid zuurstof zijn watervlooien kleurloos.
Taxonomie
De superorde Diplostraca wordt ingedeeld in de volgende taxa:[7]
- Orde Anomopoda G.O. Sars, 1865
- Familie Acantholeberidae Smirnov, 1976
- Familie Bosminidae Baird, 1845
- Familie Chydoridae Dybowski & Grochowski, 1894
- Familie Daphniidae Straus, 1820[8]
- Familie Dumontiidae Santos-Flores & Dodson, 2003
- Familie Eurycercidae Kurz, 1875
- Familie Gondwanothrichidae Van Damme, Shiel & Dumont, 2007[9][10]
- Familie Ilyocryptidae Smirnov, 1976
- Familie Macrothricidae Norman & Brady, 1867
- Familie Moinidae Goulden, 1968
- Familie Ophryoxidae Smirnov, 1976
- Orde Ctenopoda G.O. Sars, 1865
- Familie Holopediidae G.O. Sars, 1865
- Familie Pseudopenilidae Korovchinsky & Sergeeva, 2008
- Familie Sididae Baird, 1850
- Orde Cyclestherida Sars G.O., 1899
- Familie Cyclestheriidae Sars G.O., 1899
- Orde Haplopoda G.O. Sars, 1865
- Familie Leptodoridae Lilljeborg, 1861
- Orde Laevicaudata Linder, 1945
- Familie Lynceidae Stebbing, 1902
- Orde Onychopoda G.O. Sars, 1865
- Familie Cercopagididae Mordukhai-Boltovskoi, 1968
- Familie Podonidae Mordukhai-Boltovskoi, 1968
- Familie Polyphemidae Baird, 1845
- Orde Spinicaudata Linder, 1945
- Familie Cyzicidae Stebbing, 1910
- Familie Eocyzicidae Schwentner, et al., 2020
- Familie Leptestheriidae Daday, 1913: 44
- Familie Limnadiidae Burmeister, 1843
| Voetnoten
Websites
|
