Kasteel Schalkwijk

Kasteel Schalkwijk
tekening van Roelant Roghman, 1646-1647
Locatie	Schalkwijk
Algemeen
Kasteeltype	versterkt huis
Gebouwd in	rond 1250
Gesloopt in	rond 1800
Monumentale status	rijksmonument
Monumentnummer	45472
Gebeurtenissen	Inval bij schuilkerk
Bijzonderheden	ridderhofstad
terrein met overblijfselen van kasteel Schalkwijk

Kasteel Schalkwijk is een voormalig kasteel en ridderhofstad bij Schalkwijk, gemeente Houten in de Nederlandse provincie Utrecht.

Het kasteel is omstreeks 1250 gebouwd. In 1304 raakte de eigenaar Bertold (Gijsbert) van Schalkwijk betrokken bij de Slag bij de Lek. Als straf wordt kasteel Schalkwijk door Jan van Beusichem, heer van Kuilenburg gesloopt.

Herbouw kasteel Schalkwijk

Het kasteel wordt in de loop van de veertiende eeuw herbouwd op enkele honderden meters afstand. Op 27 oktober 1536 wordt het kasteel aangewezen als ridderhofstad. Er is dan sprake van een rechthoekig kasteel van 30 bij 40 meter, omgeven door een 15 meter brede gracht. Het kasteel had meerdere torens.

Schuilkerk

Op 19 oktober 1634 koopt Adriaen Ram het kasteel. Hij is katholiek en de zuidtoren van het kasteel wordt ingericht als schuilkerk. Ook woont hier een rondtrekkende priester. Op 1 juni 1651 vallen de Staten van Utrecht het kasteel aan. Adriaen Ram wordt gevangengenomen en verbannen. Ram moet ook de ophaalbrug van het kasteel vervangen in een vaste brug en de zuidtoren afbreken. Het kasteel komt daarna in andere adellijke handen.

Verval

In 1774 wordt kasteel Schalkwijk verkocht aan Gerard Aarnoud baron Taets van Amerongen. Uit tekeningen gemaakt in 1754 blijkt dat dan al sprake is van een vervallen kasteel. Rond 1800 is het kasteel gesloopt en zijn de bouwmaterialen voor andere doeleinden gebruikt. De grachten werden gedempt. In de twintigste eeuw zijn de grachten uitgegraven en in het landschap zichtbaar gemaakt. De grachten worden tegenwoordig gebruikt als schaatsbaan van Schalkwijk.