Belgische verkiezingen 1921

Wetgevende verkiezingen 1921
Datum 20 november 1921
Land Vlag van België België
Te verdelen zetels 186 (Kamer)
93+27 (Senaat)
Nieuwe regering Theunis I
Vorige regering Carton de Wiart
Opvolging verkiezingen
← 1919     1925 →
Portaal  Portaalicoon   Politiek
België

Bij de Belgische verkiezingen 20 november 1921 koos men in België een nieuwe Kamer van volksvertegenwoordigers en een nieuwe Senaat. Door de grondwetswijziging van hetzelfde jaar krijgt de Senaat een meer democratische samenstelling en wordt het algemeen enkelvoudig stemrecht ingevoerd voor mannen vanaf hun eenentwintigste. De vrouwen hebben dan nog enkel stemrecht bij gemeenteraadsverkiezingen.

De verkiezingen van 1921 - en eigenlijk ook al die van 1919 - brengen een politieke aardverschuiving teweeg. Voortaan beschikt geen enkele partij nog over een meerderheid van de parlementszitjes. Dat impliceert dat er coalities tussen verschillende partijen zullen moeten worden gesloten, wat dan weer toegevingen vraagt van zij die mee willen regeren. Onrechtstreeks versterkt dit de politieke partijen, die zelf fractiedwang moeten gaan nastreven.

Na deze verkiezingen is het voorlopig gedaan met regeringen van nationale eenheid, en wordt er een rooms-blauwe regering-Theunis I gevormd.

Kamer

Zetelverdeling Kamer 1921
68
33
80
1
4
68 33 80 
De 186 zetels zijn als volgt verdeeld:
     BWP: 68
     Liberale Partij: 33
     Katholieke Unie: 80
     Oud-strijders: 1
     Frontpartij: 4

De Katholieke Partij komt als overwinnaar uit de bus. De partij is nochtans volop in transformatie tot de Katholieke Unie, waar de verschillende standen in participeren. In sommige arrondissementen worden alternatieve conservatief-katholieke lijsten ingediend, met name in Antwerpen met Paul Segers, de voorzitter van de Federatie van katholieke kringen. In andere arrondissementen zoals Kortrijk is het de conservatieve vleugel die de "officiële" lijst heeft, terwijl het ACW een alternatieve lijst indient.

In Oost-Vlaanderen wordt het kartel tussen de Frontpartij en de Daensisten, dat twee jaar eerder drie zetels opleverde, niet voortgezet. Beide partijen komen er los van elkaar op en verliezen de drie zetels.

Partij Kamer van volksvertegenwoordigers
Stemmen % Zetels Zetels +/-
Katholieken[1] 783.676 40,57% 80 +7
BWP 672.478 34,81% 68 -2
Liberalen 343.959 17,80% 33 -1
Frontpartij 58.790 3,04% 4 -1
Oud-strijders 19.401 1,00% 1 -1
Andere 53.662 2,78% 0 -2
Totaal 1.931.966 100% 186 -

Senaat

52
28
73
52 28 73 
De 153 zetels zijn als volgt verdeeld:

Door de recente grondwetswijziging kan men zich veel gemakkelijker kandidaat stellen voor de Senaat. Er worden dan ook meer lijsten ingediend dan twee jaar eerder, en het resultaat van deze verkiezing benadert dat van de Kamer.

De categorie van de door de provincieraden aangeduide senatoren is vergroot: nu 40 zetels in plaats van 23. Bovendien is er een nieuwe categorie gecreëerd, van 20 gecoöpteerde senatoren.

Partij Senaat
Stemmen % Zetels
Katholieken[2] 768.376 41,24% 42
BWP 661.168 35.48% 33
Liberalen 362.187 19.44% 18
Frontpartij 29.726 1,60% 0
Oud-strijders 14.246 0,76% 0
Overige 27.629 1,48% 0
Totaal 1.863.332 100% 93

Verkozenen

Bronnen, noten en/of referenties
  • BLOM, J.C.H. en LAMBERTS, E. (red.), Geschiedenis van de Nederlanden, Baarn, 2009, 290-291.

  1. Met inbegrip van een Vlaamse lijst in arrondissement Brussel, dissident-conservatieve lijsten in provincie Antwerpen en arrondissement Dendermonde, en een aparte ACW-lijst in arrondissement Kortrijk
  2. Met inbegrip van dissidente lijsten
Vlag van België
· · Sjabloon bewerken
Vlag van België
Europees Parlement:1979 · 1984 · 1989 · 1994 · 1999 · 2004 · 2009 · 2014 · 2019 · 2024
Federaal Parlement:1830 · 1831 · 1833 · 1835 · 1837 · 1839 · 1841 · 1843 · 1845 · 1847 · 1848 · 1850 · 1851 · 1852 · 1854 · 1855 · 1856 · 1857 · 1859 · 1861 · 1863 · 1864 · 1866 · 1867 · 1868 · 1870 (I) · 1870 (II) · 1872 · 1874 · 1876 · 1878 · 1880 · 1882 · 1884 · 1886 · 1888 · 1890 · 1892 · 1894 · 1896 · 1898 · 1900 · 1902 · 1904 · 1906 · 1908 · 1910 · 1912 · 1914 · 1919 · 1921 · 1925 · 1929 · 1932 · 1936 · 1939 · 1946 · 1949 · 1950 · 1954 · 1958 · 1961 · 1965 · 1968 · 1971 · 1974 · 1977 · 1978 · 1981 · 1985 · 1987 · 1991 · 1995 · 1999 · 2003 · 2007 · 2010 · 2014 · 2019 · 2024
Brussels Parlement:1989 · 1995 · 1999 · 2004 · 2009 · 2014 · 2019 · 2024
Vlaams Parlement:1995 · 1999 · 2004 · 2009 · 2014 · 2019 · 2024
Waals Parlement:1995 · 1999 · 2004 · 2009 · 2014 · 2019 · 2024
Duitstalige Gemeenschap:1974 · 1977 · 1978 · 1981 · 1986 · 1990 · 1995 · 1999 · 2004 · 2009 · 2014 · 2019 · 2024
Provincieraad:1894 · 1908 · 1925 · 1929 · 1932 · 1936 · 1946 · 1949 · 1950 · 1954 · 1965 · 1968 · 1971 · 1974 · 1977 · 1978 · 1981 · 1985 · 1987 · 1991 · 1994 · 2000 · 2006 · 2012 · 2018 · 2024
Gemeenteraad:1970 · 1976 · 1982 · 1988 · 1994 · 2000 · 2006 · 2012 · 2018 · 2024
Districtsraad:2000 · 2006 · 2012 · 2018 · 2024
Overzichtartikelen:1999 · 2004 · 2009 · 2014 · 2019 · 2024