1913

1913
Eeuwen: 19e eeuw · 20e eeuw · 21e eeuw
Decennia: 1900-1909 · 1910-1919 · 1920-1929
Jaren: << · < · 1912 · 1913 · 1914 · > · >>
Maanden: jan · feb · mrt · apr · mei · jun
jul · aug · sep · okt · nov · dec
Jaartelling in verschillende culturen
Ab urbe condita: 2666 MMDCLXVI
Armeense jaartelling: 1362 – 1363
ԹՎ ՌՅԿԲ – ՌՅԿԳ
Chinese jaartelling: 4609 – 4610
己子 – 庚丑
Christelijke jaartelling: 1913 MCMXIII
Ethiopische jaartelling: 1905 – 1906
Hebreeuwse jaartelling: 5673 – 5674
Hindoekalenders:
- Vikram Samvat 1968 – 1969
- Shaka Samvat 1835 – 1836
- Kali yuga 5014 – 5015
Iraanse jaartelling: 1291 – 1292
۱۲۹۱ – ۱۲۹۲
Islamitische jaartelling: 1331 – 1332
١٣٣٢ – ١٣٣١
Maçonnieke jaartelling: 5912 – 5913
1913 naar onderwerp
Lijst van landen
Auto's
Film
Sport (categorie)
Juliaanse kalender van 1913
Gregoriaanse kalender van 1913

1913 is een jaartal volgens de christelijke jaartelling.

Gebeurtenissen

Vooraanzicht Vredespaleis, Louis M. Cordonnier, geopend 28 augustus 1913
januari
  • 15 - Een nieuwe radiotoren bij Berlijn maakt de eerste draadloze verbinding tussen Berlijn en New York mogelijk.
  • 17 - Raymond Poincaré wordt president van de Derde Franse Republiek. Hij volgt Armand Fallières op.
  • 23 - De Osmaanse grootvizier Mehmed Kamil Pasja wordt tot aftreden gedwongen door de beweging van de Jong Turken onder Enver Pasja, die een driemanschap vormt met Talaat Pasja en Djemal Pasja.
  • 24 - De Catalaanse taalkundige Pompeu Fabra i Poch publiceert de Ortografía Catalana, een geheel van spellingsregels voor de Catalaanse taal. Dit feit wordt gezien als de wedergeboorte van het Catalaans.
  • 24 - De Zwitserse piloot Oskar Bider vliegt van Pau naar de Spaanse hoofdstad Madrid met een vliegtuig van het type Blériot XI, waarmee hij de geschiedenis in gaat als de eerste persoon die de Pyreneeën overvliegt.
  • 30 - (Balkan) - Na het vastlopen van de vredesonderhandelingen laait de oorlog op de Balkan weer op.
februari
maart
  • 1 - Het Britse stoomschip Calvados vergaat in een sneeuwstorm in de Zee van Marmora. Meer dan 200 opvarenden komen om het leven.
  • 11 -De Italiaanse kunstschilder Luigi Russolo publiceert zijn futuristisch manifest L'arte dei rumori.
  • 18 - (Griekenland) - Kroonprins Constantijn wordt opvolger van zijn vader George I, die in Saloniki (Thessaloniki) het slachtoffer wordt van een aanslag.
  • 24 - Het Nederlands voetbalelftal wint voor het eerst van Engeland. In Den Haag wordt het 2-1 door twee doelpunten van Huug de Groot.
april
mei
juni
juli
  • 1 - Officiële oprichting in Nederland van de Luchtvaartafdeling van de Koninklijke Landmacht. De afdeling zal uitsluitend worden uitgerust met vliegtuigen, van de aanschaf van luchtballons is afgezien.
  • 5 - Voor het eerst reist de socialistische leider Pieter Jelles Troelstra naar Paleis Het Loo om advies uit te brengen over de kabinetsformatie. Hij geeft koningin Wilhelmina in overweging om een coalitie uit de burgerlijke partijen te laten samenstellen.
  • 5 - (Groot-Brittannië) - Anthony F. Wilding (bij de mannen) en Dorothea Lambert-Chambers (dames) winnen wederom Wimbledon.
  • 6 - De Franse atleet Jean Bouin verbetert in Stockholm het wereldrecord op de uurloop naar 19.021.
  • 10 - In Death Valley, Californië, wordt een temperatuur in de schaduw gemeten van 57 °C. Dit is tot op heden de hoogste op aarde gemeten temperatuur.
  • 19 - In een vergadering van partijbestuur en Kamerfractie wijst de top van de SDAP het voorstel af van formateur Dirk Bos om met drie ministers toe te treden tot een meerderheidsregering. De socialisten zullen 26 jaar moeten wachten op een nieuwe uitnodiging.
  • 31 - In België wordt het Koninklijk Meteorologisch Instituut opgericht (KMI).
augustus
  • 7 - De Franse Nationale Vergadering gaat akkoord met de verlenging van de dienstplicht wegens de oorlogsdreiging van twee naar drie jaar.
  • 10 - De Vrede van Boekarest maakt een einde aan de Tweede Balkanoorlog, waarbij het Osmaanse Rijk grote delen van de Balkan verliest.
  • 13 - Het eerste roestvaste staal wordt gegoten door Harry Brearley in het laboratorium Brown-Firth.
  • 16 - In de autofabrieken van Henry Ford leiden de eerste proeven met lopende band-productie tot productiestijgingen van 400 procent.
  • 18 - De wereldvoetbalbond FIFA voert een nieuwe regel in bij het voetballen: bij vrije trappen moet de tegenstander minimaal 10 yard (9,15 meter) afstand bewaren.
  • 22 - De film Der Student von Prag van Stellan Rye, met Paul Wegener in de hoofdrol, heeft groot succes bij de première in Berlijn.
  • 23 - In Berlijn wordt de International Amateur Athletic Federation (IAAF) opgericht. Dat maakt het onder meer mogelijk een wereldrecord officieel te laten registreren.
  • 28 - In Nederland wordt het kabinet-Cort van der Linden beëdigd. Het is een extra-parlementair kabinet waarvan de leden van liberale signatuur zijn.
  • 28 - Koningin Wilhelmina opent het Vredespaleis.
  • 29 - Beëdiging van het kabinet-Cort van der Linden.
  • 31 - In Eindhoven wordt voetbalclub PSV opgericht.
  • 31 - In Oppau wordt de ammoniakfabriek van de Badische Anilin- und SodaFabriken (BASF) in bedrijf genomen. In 1909 had de Duitse geleerde Fritz Haber de ammoniaksynthese uitgevonden.
september
  • 8 - Het tot dusverre grootste luchtschip, de L2, vertrekt voor de eerste proefvlucht. Het is 260 meter lang en wordt aangedreven door vier motoren van 205 pk.
  • 11 - De cholera-epidemie die over Midden-Europa raast, bereikt een hoogtepunt.
  • 20 - Op de partijvergadering van de SPD worden Hugo Haase en Friedrich Ebert als opvolger gekozen van de overleden partijvoorzitter August Bebel.
oktober
  • 9 - Het Canadese passagiersstoomschip Volturno van de rederij Canadian Northern Steamships wordt, op weg van Halifax naar Rotterdam, door brand getroffen en verwoest. Hierbij komen 135 opvarenden om het leven.
  • 14 - In Senghenydd bij Caerphilly vallen bij een mijnramp 439 doden. Het is de grootste mijnramp uit de geschiedenis van het Verenigd Koninkrijk en wereldwijd de op zes na grootste ooit.
november
december
zonder datum

Film

Zie Film in 1913 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Muziek

"Donna non vidi mai" uit Puccini's opera Manon Lescaut uit 1893. Dit is een opname uit 1913 gezongen door Enrico Caruso.

Premières

Literatuur

Beeldende kunst

Bouwkunst

  • In New York wordt het 55 verdiepingen tellende Woolworth Building opgeleverd. Het is 232 meter hoog en zal een kwart eeuw lang het hoogste gebouw ter wereld zijn.
  • (Nederland) - In Rotterdam wordt een begin gemaakt met de bouw van de Van Nelle-fabriek, waarvan stijl en opzet internationale aandacht trekken. Het ontwerp van de architecten Brinkmann en Van der Vlugt wordt in 1931 voltooid.

Geboren

januari

februari

maart

april

mei

juni

juli

augustus

september

oktober

november

december

datum onbekend

Overleden

Ruggero Oddi 22 maart
januari
februari
maart
april
mei
  • 10 - M.C. Davies (77), West-Australisch houtproducent en -handelaar
  • 16 - Louis Perrier (63), Zwitsers politicus
  • 24 - Otto Dumke (26), Duits voetballer
juni
juli
augustus
september
oktober
november
december

Weerextremen in België

  • 12 april: 10 cm sneeuw in Ukkel.
  • 21 april: Voor Bastogne is dit de laatste vorstdag. Dit is zeer vroeg voor deze streek.
  • 30 april: Tornado veroorzaakt schade in de streek van Sars-la-Bruyère (Frameries).
  • 17 juni: 83 mm neerslag in 24 uur in Genk.
  • 10 juli: Koudste juli-decade van de eeuw: gemiddelde temperatuur 12,4 °C.

Bron: KMI Gegevens Ukkel 1901-2003 met aanvullingen

Verder lezen

  • Florian Illies, 1913: het laatste gouden jaar van de twintigste eeuw, Uitgeverij Atlas contact, 2013, ISBN 9789045023236
Mediabestanden
Zie de categorie 1913 van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.