Yeni Hebridler

New Hebrides Condominium (İng.)
Condominium des Nouvelles-Hébrides(Fra.)
Yeni Hebridler Kondominyumu
1906-1980
bayrağı
Bayrak
{{{arma_açıklaması}}}
Arma
BaşkentPort Vila
Yaygın dil(ler)İngilizce, Bislama, Fransızca
Tarihçe 
• Kuruluşu
1906
• Kuruluş
1906
• Bağımsızlık
30 Temmuz 1980
• Dağılışı
1980
Para birimiYeni Hebridler Frangı
Öncüller
Ardıllar
Anglo-Fransız Ortak Deniz Komisyonu
Vanuatu

Yeni Hebridler veya resmî tam adıyla Yeni Hebridler Kondominyumu, Büyük Okyanus'ta Avustralya'nın kuzeydoğu açıklarında yer alan Yeni Hebridler, Banks Adaları ve Torres Adaları'nın 1906 ile 1980 yılları arasında Büyük Britanya ve Fransa tarafından ortaklaşa yönetildiği (kondominyum) bölgeye verilen isimdir. Söz konusu bölgeler 1980 yılında Vanuatu ismi ile bağımsızlığını elde etmiştir.

Tarihçe

Adalar, 19. yüzyılın ikinci yarısında Avrupalı güçlerin ilgil alanına girdi. Britanyalı ve Fransız yerleşimciler kopra üretmek için hindistancevizi palmiyesi tarlaları kurdular. Büyük plantasyon şirketleri, yerli nüfusu kontrol altına almak ve onları plantasyonlarda çalışmaya motive etmek için misyonerleri finanse etti. 1887'de Büyük Britanya ve Fransa, Avrupalı yetiştiricilerin ve misyonerlerin çıkarları doğrultusunda adalar üzerinde gevşek bir kontrol uygulama konusunda anlaştılar. Bu amaçla ortak bir deniz komisyonu kuruldu. Ancak 1906'da kondominyumun kurulmasıyla siyasi yönetim iki gücün eline geçti. Takip eden dönemde ithal edilen hastalıklar nedeniyle nüfus azaldı ve plantasyon sahipleri onların yerine Vietnam'dan işçi getirdi.

İkinci Dünya Savaşı sırasında Espiritu Santo ve Efate adasında büyük ABD askerî üsleri kuruldu. Afroamerikalı askerlerle olan temaslardan ilham alan sömürge karşıtı hareketler daha sonra ortaya çıktı.[1][2]

4 ve 5 Kasım 1974'te Büyük Britanya ve Fransa, bağımsızlığa hazırlanmak için seçilmiş bir meclis kurmaya karar verdi. Bu meclis ilk kez Nisan 1976'da toplandı. 30 Temmuz 1980'de kondominyum, Vanuatu ismiyle bağımsızlığını elde etti. Bu sürece gelmeden Mayıs-Ağustos 1980 arasında Avrupalı ve Creole yerleşimciler tarafından da desteklenen ve Espiritu Santo'nun bağımsızlığını amaçlayan bir ayrılma girişimi yaşandı. Fransa ve Büyük Britanya ise bu girişime fiilî olarak herhangi bir harekette bulunmadı.

Kaynakça

  1. ^ Enzyclopaedia Britannica online versiyonunda Vanuatu hakkında bilgiler 28 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (engl.)
  2. ^ Adaların tarihi hakkında bilgiler 23 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İng.), Erişim:25 Eylül 2012

Dış bağlantılar

  • Pandemonium Reigns in New Hebrides 29 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Times-News (Hendersonville, North Carolina) - 10 Mayıs 1973
  • A Political Memoir of the Anglo-French Condominium of the New Hebrides 6 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Taslak simgesiOkyanusya ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.
Taslak simgesiÜlke ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.
  • g
  • t
  • d
Günümüzde bağlı bölge
Eski bölge
Avrupa
1 1800'de Britanya himayesine giren Malta, 1813'te kraliyet kolonisi statüsüne getirildi, 1964'te ise bağımsızlığını kazandı.
2 1809'da Britanya hâkimiyetine girmeye başlayan İyon Adaları, 1815'te Britanya himayesi altında ayrı bir devlet oldu.
Kuzey Amerika
16. ve 17. yüzyıllar18. yüzyıl19. ve 20. yüzyıllar
  • 1Newfoundland, 1907'de koloni olmaktan çıkarak dominyon statüsüne geldi. 1934'te özerklik kazansa da 1949'da Kanada'ya katılana kadar hukuken dominyon olarak kaldı.
  • 2 1686'da New England Dominyonu'nun bir parçası olan Plymouth Kolonisi, 1689'da bu yapının varlığının sonlandırılmasıyla tekrar kuruldu. 1691'de ise Massachusetts Körfezi Kolonisi'ne dahil edildi.
  • 3 Maine, 1658'de Massachusetts Körfezi'nin bir parçası oldu.
  • 4 Barbados, Grenada, Saint Vincent, Tobago ve Trinidad: 1833'te kurulan Rüzgârüstü Adaları kolonisinin bir parçası oldu. Dominika ise 1940'ta dahil edildi.
  • 5 Antigua, Anguilla, Barbuda, Montserrat, Nevis, Saint Kitts ve Virjin Adaları; 1671'de oluşturulan Rüzgâraltı Adaları kolonisi altında birleştirildi.
  • 6 Connecticut, Massachusetts Körfezi, New York ve Rhode Island kolonileri; 1686'da kurulan New England Dominyonu'nun bir parçası olsa da 1689'da bu yapının varlığının sona ermesiyle birlikte tekrar kendi yönetimlerine sahip oldu.
  • 7 1641'de Massachusetts Körfezi Kolonisi'ne dahil edilen New Hampshire Kolonisi, 1679'da tekrar ayrı bir yönetime kavuştu. 1686'da New England Dominyonu'nun bir parçası olsa da bu yapının varlığının 1689'da sona ermesiyle bir kez daha ayrı bir yönetim elde etti.
  • 8 Carolina, 1712'de Güney Carolina ve Kuzey Carolina olmak üzere ikiye ayrıldı.
  • 9 Saybrook 1644'te, New Haven ise 1664'te Connecticut'un bir parçası oldu.
  • 10 Brunswick, Kanada ve Yeni İskoçya; 1867'de birleştirilerek Kanada Dominyonu kuruldu.
  • 11 Barbados, Jamaika, Rüzgâraltı Adaları, Rüzgârüstü Adaları ile Trinidad ve Tobago, 1958 yılında kurulan Batı Hint Adaları Federasyonu'na katıldı. Jamaika 1961'de, Trinidad ve Tobago ise 1962'de federasyondan ayrılarak bağımsız oldu.
  • 12 New Jersey, 1675'te Batı New Jersey ile Doğu New Jersey olarak ayrıldı. Bu iki yapı, 1686'da kurulan New England Dominyonu'nun bir parçası olsa da bu yapının varlığının 1689'da sonlanması sonrasında tekrar kendi yönetimlerini elde ettiler. 1702'de ise bir kez daha birleşerek New Jersey tekrar kuruldu.
  • 13 Rüzgâraltı Adaları, 1816'da; Antigua (Antigua, Barbuda ve Montserrat) ile Saint Kitts (Anguilla, Saint Kitts, Nevis ve Virjin Adaları) olmak üzere iki koloniye ayrıldı.
  • 14 Antigua, Dominika (1940'ta Rüzgârüstü Adaları kolonisine dahil oldu) ve Saint Kitts kolonileri, 1871'de tekrar kurulan Rüzgâraltı Adaları kolonisinin bir parçası oldu.
  • 15 Quebec, 1791'de Aşağı Kanada ve Yukarı Kanada olarak ikiye ayrıldı.
  • 16 Aşağı Kanada ile Yukarı Kanada, 1841'de Kanada adı altında birleştirildi.
  • 17 Amerika Birleşik Devletleri ile birlikte hak iddiası mevcut.
  • 18 1931'de Kanada ve diğer Britanya dominyonları özyönetim kurdular.
Güney Amerika
Afrika
17. ve 18. yüzyıllar19. yüzyıl20. yüzyıl
  • 7Güney Rodezya 1965 yılında tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan etti (Rodezya olarak) ve 1979'daki Lancaster House Anlaşmasına dek tanınmadı. Zimbabve, 1980'deki bağımsızlık ilanından 2003'teki ayrılışına dek İngiliz Milletler Topluluğu üyesiydi.
Asya
17. ve 18. yüzyıllar19. yüzyıl20. yüzyıl
  • 1879-1919 Afganistan (protektora)
  • 1882-1963 Kuzey Borneo
  • 1885-1946 Federasyonlaşamamış Malay Devletleri
  • 1888-1984 Brunei Sultanlığı
  • 1891-1971 Maskat ve Umman
  • 1892-1971 Ateşkes Devletleri
  • 1895-1946 Malay Federe Devletleri
  • 1898-1930 Veihai Garnizonu
  • 1878-1960 Kıbrıs
Okyanusya
18. ve 19. yüzyıllar20. yüzyıl
Antarktika ve Güney Atlas Okyanusu
  • 142009'dan bu yana Saint Helena, Ascension ve Tristan da Cunha bölgesinin bir parçası olan Ascension Adası (1922-) ve Tristan da Cunha (1938-) daha öncesinde Saint Helena bölgesine bağlı birer sömürgeydiler.
  • g
  • t
  • d
Eski
  • g
  • t
  • d
Afrika ve Hint Okyanusu'ndaki eski Fransız sömürgeleri
Fransız Kuzey Afrikası
Fransız Batı Afrikası
Fransız Ekvatoral Afrikası
Fransız Komorları
  • g
  • t
  • d
Güney ve Kuzey Amerika'daki eski Fransız sömürgeleri
Yeni Fransa
  • Akadya
  • Kanada
  • Louisiana
  • Terre Neuve
Fransız Antilleri
Ekinoksal Fransa
  • Antarktika
  • Berbice
  • Inini
Fransız Batı Hindistan Şirketi
  • g
  • t
  • d
Asya ve Okyanusya'daki eski Fransız sömürgeleri
Fransız Hindistanı
Çinhindi Birliği
Fransız Suriye
ve Lübnan Mandası
Okyanusya
  • Yeni Hebridler
  • Louis-Philippe (Akaroa)
Günümüz
Yerleşim bulunan alanlar
Denizaşırı iller1
Location of French Overseas Territories
Denizaşırı kolektiviteler
Sui generis kolektivitesi
Issız bölgeler
Büyük Okyanus
Denizaşırı topraklar (Fransız
Güney ve Antarktika Toprakları)
Hint Okyanusu'ndaki
Dağınık Adalar
Otorite kontrolü Bunu Vikiveri'de düzenleyin