Língua nomatsiguenga

Nomatsiguenga
Falado(a) em: Peru
Total de falantes: 6.500 (2003)
Família: Aruaque
 Meridional
  Campa
   Matsigenka
    Nomatsiguenga
Códigos de língua
ISO 639-1: --
ISO 639-2: ---
ISO 639-3: not

Nomatsiguenga (Matsigenka) é uma língua Aruaque do Peru. É próxima o suficiente da Machiguenga para que às vezes seja considerada um dialeto de uma única língua, especialmente dado que ambas são faladas pelos Machiguenga. A maioria dos falantes são monolíngues.

Escrita

A língua Nomatsiguenga usa o alfabeto latino numa forma ensinada por missionários, a qual não apresenta as letras D, F, H, K, L, U, V, X, Z. Usa as formas Ë, Ng, Sh, Ts

Gramática

O Nomatsiguenga é uma das poucas línguas do mundo que tem dois mecanismos causativos diferentes para denotar se o causador estava envolvido na atividade com o causador ou não O prefixo ogi- é usado para expressar a ideia de que o causador estava não envolvido na atividade, enquanto o sufixo -hag é usado quando o causador está envolvido..[1]

y-ogi-monti-ë-ri i-tomi
3sg+m-caus1-cross.river-non.fut-3sg+m 3sg+m-filho
"Ele fez seu filho atravessar o rio (ele disse a ele)".
y-monti-a-hag-ë-ri i-tomi
3sg+m-cruzar rio-epenthetic-caus2-non.fut-3sg+m 3sg+m-filho
"Ele fez seu filho atravessar o rio (ele o ajudou a atravessar)".

Amostra de texto

Antagaisati matsiguenga ibogaiguë matsiguengasonorl. Aisati icantaigaca. Teni iromerataiguengani. Antagaisati iquengaigui aisati igóiguiro ora caninaro aisati igóiguiro ora te onganinate. Iroro caninataque omagaro matsiguenga iraniacaninataigueri ira basiniati matsiguenga aisati ingantaiguerí ora caninaro.

Português

Todos os seres humanos nascem livres e iguais em dignidade e direitos. Eles são dotados de razão e consciência e devem agir uns em relação aos outros em espírito de fraternidade.

Bibliografia

  • Shaver, Harold (1996). Diccionario nomatsiguenga-catellano castellano-nomatsiguenga. Peru: Instituto lingüístico de Verano. Serie Lingüística Peruana 41.

Notas

  1. Wise, M.R. (1986). "Grammatical characteristics of PreAndine Arawaken languages of Preu." pg. 567–642. In Derbyshire, D. C. & Pullum, G. K., eds. (1986). Handbook of Amazonian languages, Vol. 1'. Berlin: Mouton de Gruyter. Cited in Dixon, R.M.W. (2000). "A Typology of Causatives: Form, Syntax, and Meaning". In Dixon, R.M.W. & Aikhenvald, Alexendra Y. Changing Valency: Case Studies in Transitivity. Cambridge University Press.

Ligações externas

  • Nomatsiguenga em Omniglot.com
  • Nomatsiguenga em Ethnologue
  • Nomatsiguenga em Glottolog
  • Nomatsiguenga em Native-languages
  • Nomatsiguenga em Proel
  • Nomatsiguenga em SIL
  • v
  • d
  • e
Japurá-Colômbia
Mepuri • Yumana • Passé • Kauixana • Mandawaka • Warekena • Baniwa-Koripako • Tariana • Piapoco • Achagua • Kabiyari • Resígaro • Wainumá • Mariaté • Yukuna
Alto Orinoco
Amazonas-Antilhas
Wayuu (Guajiro) • Paraujano • Taíno • Iñeri • Garífuna • Lokono • Caquetio • Marawá • Waraiku • Wirina
Médio Rio Negro
Baré • Guinau • Anauyá • Mainatari • Yabahana
Central
Bahuana • Manao • Cariaí • Aruã • Shebayo
Pidiana
Amapá
Mato Grosso
Xingu
Xarai
Bolívia
Baure • Paunaka • Mojeño • Terena
Purus
Iñapari • Yine (Kuxitineri, Kuniba, Katukina, Canamare) • Apurinã • Cararí
Pré-Andino (Kampa)
Nomatsiguenga • Matsiguenga • Nanti • Caquinte • Asháninka • Ashéninka
Pozuzo
Yanesha' (Amuesha)
Baixo Ucayali
Protolíngua
obras sobre as línguas
Controle de autoridade