Zeeparkduinen

De Zeeparkduinen is een natuurgebied van ongeveer 10 ha, waar duinenhabitat zich kon herstellen op de verlaten camping Zeepark in De Panne. Het gebied is gelegen tussen de Noordzee en de Houtsaegerduinen. De Zeeparkduinen zijn het laatste onbebouwde restant zeereep tussen De Panne en Sint-Idesbald (Koksijde), van het ooit uitgestrekte duinengebied.

Geschiedenis

Camping Zeepark

Het gebied van de Zeeparkduinen maakt deel uit van het uitgestrekt duinengebied, dat tot de jaren 1950 reikte van de Kunstenaarslaan in De Panne tot de Professor Blanchardlaan in Koksijde. De duinen op deze locatie werden door het in 1976 goedgekeurd Gewestplan Veurne-Westkust bestemd als gebied voor verblijfsrecreatie omwille van de aanwezigheid van een camping die jarenlang door de bekende familie Houtsaeger[1] werd uitgebaat. Omdat zich hier in 1993 een nog in gebruik zijnde, vergunde camping bevond, werden die duinen ook niet beschermd in het kader van het Duinendecreet, ook al voldeed het gebied aan de 4 criteria om opgenomen te worden. In 2015 verbleven kampeerders er voor het laatst.

Planologische herbestemming en Europese natuurdoelen

In 2015 ontwierp schepen van ruimtelijke ordering Degrieck tijdens het mandaat van Ann Vanheste (sp.a/Vooruit) samen met de Hasseltse firma CreoSum[2] een op maat gemaakt[3] gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) Zeepark dat voorzag in de bouw van 250 à 275 vakantieverblijven, 250 parkings, een hotel en een beachclub in de duinen.[4][5] Dit gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan werd in de gemeenteraad van oktober 2016 goedgekeurd, waarna het perceel korte tijd later in 2017 verkocht werd aan het lokaal immobiliënbedrijf Seapark NV van Steve Degrieck.[6][7]

Eind 2022 hebben verschillende verenigingen, waaronder Natuurpunt en de Strandwerkgroep, gepleit voor het behoud van het gebied en de vrijwaring van verkaveling en bebouwing.[8] Ook negen academici van de Katholieke Universiteit Leuven, de Universiteit Gent, het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen en de Universiteit Antwerpen riepen daartoe op.[9] Tijdens de gemeenteraad van januari 2023, bevestigde burgemeester Bram Degrieck (CD&V/Plan-b) zijn voorkeur voor bebouwing door een projectontwikkelaar, binnen de grenzen opgelegd door het gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP), voor zover de Vlaamse Overheid de site niet zou opkopen.[10] Op 13 januari 2023 engageerde minister Zuhal Demir zich echter om tot het uiterste te gaan om de Zeeparkduinen te vrijwaren van verkaveling.[11][12]

De Vlaamse Regering besliste in februari 2024 op voorstel van minister Zuhal Demir om de locatie van de voormalige Camping Zeepark in De Panne te beschermen en dus geen ontwikkelingen meer toe te laten gelet op de belangrijke functie als kustverdediging en het behoud van de natuurwaarden. Een nieuw gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (GRUP) zal de camping definitief her­bestemmen naar natuur.[13][14][15] De startnota van het GRUP werd op 15 maart 2024 goedgekeurd.[16]

De natuur herwint het gebied

Zeewolfsmelk

Na de sluiting van de camping in 2016 heeft de natuur geleidelijk aan het terrein herwonnen. Door het aanwezige nulbeheer op het terrein ontstonden ecologisch waardevolle stuifduinen met typische duinplanten, zoals blauwe zeedistel, zeewinde, zeewolfsmelk, zeeraket en duindoorn. De spontaan ontwikkelende duinreep (embryonale duinen) biedt een kans voor habitatherstel voor diverse Europees beschermde en met uitsterven bedreigde planten- en diersoorten. Zo werden in gebied onder meer de terugkeer van de zeldzame rugstreeppad en kwetsbare heivlinder vastgesteld. Sinds enkele jaren worden enkele broedkoppels kuifleeuwerik waargenomen in het gebied.

Restpopulatie kuifleeuwerik

Kuifleeuwerik

Op de schaars begroeide open plekken van de spontaan herontwikkelende zeereep werden sinds de sluiting van de camping de sporadische aanwezigheid van enkele paartjes kuifleeuwerik vastgesteld, een ernstig bedreigde vogelsoort waarvan de Belgische kust nog slechts enkele broedpaartjes telt.[17] Sinds enkele jaren kwamen enkele koppels er succesvol tot broeden en vormt het terrein een refugium van enkele van de laatste broedkoppels kuifleeuwerik aan de Belgische Westkust.[18] Aan de Belgische Oostkust is de soort sinds 2009 verdwenen. In Nederland is deze soort sinds 2015 nagenoeg uitgestorven als broedvogel.[19]

Bronnen, noten en/of referenties
  1. Op 4 juni 1835 kocht Louis Ollevier (1816-1889) 76 ha grond ten kantore van notaris Cuvelier te Veurne. Hij kocht ze van Andreas Verpoorten uit Brugge, die ze zelf in 1820, van de Franse generaal Dubois gekocht had (wellicht ongeveer de huidige Houtsaegerduinen). In 1845 bezat Ollevier een 176 ha duinen. De grond lag aan de oostkant van de gemeente. Ollevier werd zo, na Pieter Bortier die over ongeveer 600 ha grond beschikte) de belangrijkste grondbezitter. Louis Ollevier stierf in 1889. Zijn zoon Pedro, bewoner van het "Kasteel" Veurnestraat en directeur van de Nationale bank te Veurne, kwam in het bezit van de duinen die hij als jachtgebied gebruikte. In 1892 vroeg hij Arthur Bonzel, een Fransman uit Hautbourdin, een Zeelaan aan te leggen, in ruil voor 20 ha, die tussen het bezit van de familie Bortier-Calmeyn en de te aan te leggen weg liggen. Het eigendom van Bonzel lag tussen de Witteberg, de Duinkerkelaan en de Zeelaan. Hij nivelleerde ook de Zeedijk, Nieuwpoortlaan en Duinkerkelaan. Pedro Ollevier had twee erfgenamen: Julia en Adrienne. Zijn zoon is op 20-jarige leeftijd gestorven. Adrienne Ollevier (1884-1965) huwde met Louis Houtsaeger (°1880) en zij hadden twee kinderen: Joris (Georges genoemd, 1907-1991) en Willem (Willy genoemd, 1910-1971). Georges Houtsaeger huwde met Zoé Ghysbrecht (°1914) en zij hadden drie kinderen: Alain, Luc en Carol. Zijn broer Willy Houtsaeger stierf in 1971 en had twee kinderen: Daniël en Freddy. Bij het overlijden van Julia Houtsaeger in 1987 kwamen haar eigendommen in het bezit van Georges. Het familiekasteel in de Veurnestraat, 't Kasteeltje van Houtsaeger, was tot 2005 bewoond door de weduwe van Georges Houtsaeger, nu gestorven.
  2. www.creosum.be
  3. Vlaanderen beschermt Zeeparkduinen in De Panne: ‘Het gaat over een van de laatste duinstroken aan de kust’, De Morgen, 5 februari 2024
  4. GRUP Zeepark, www.depanne.be
  5. Camping Zeepark ruimt plaats voor 200 vakantiehuizen, Het Laatste Nieuws, 18 juni 2016
  6. De strijd om de laatste duinen die tientallen miljoenen waard zijn, Simon Andries & Pieter Van Maele in de reeks "Zon, Zee, Macht", De Standaard, 7 augustus 2023
  7. De NV SEAPARK werd opgericht door de NV Triple Living (Antwerpen), de NV Groep Caenen Holding (Middelkerke) en de bvba Devan Holding (De Panne).
  8. Red de Zeeparkduinen, www.natuurpunt.be
  9. Geef Camping Zeepark terug aan de duinen, De Standaard, 2 januari 2023
  10. Vlaamse overheid nog niet van plan Zeeparkduinen te kopen: “Eerst het bouwproject bestuderen”, Het Laatste Nieuws, Gudrun Steen, 11 januari 2023
  11. Minister Demir wil “tot het uiterste gaan” voor één van laatste stukken duin aan onze kust: “Desnoods kopen we de gronden zelf”, Het Nieuwsblad, Daron Mertens, 13 januari 2023
  12. Report meeting Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Energie, 17 januari 2023
  13. Vlaanderen beschermt Zeeparkduinen in De Panne: ‘Het gaat over een van de laatste duinstroken aan de kust’, De Morgen, 5 februari 2024
  14. Vlaamse regering doorkruist miljoenenproject in duingebied: “Dit gaat over de laatste duinen aan onze kust”, De Standaard, 5 februari 2024
  15. Bescherming van duinengebied in De Panne maakt bouwplannen onmogelijk, VRT NWS/Radio 2, 7 februari 2024
  16. GRUP Strand- en duingebieden Westhoek en Zeepark in de gemeente De Panne, Departement Omgeving, 15 maart 2024
  17. Kuifleeuwerik is met uitsterven bedreigd, VRT Nieuws, 28 mei 2013
  18. https://waarnemingen.be/locations/685131/observations/?date_after=2022-08-08&date_before=2023-08-08&species=41&advanced=on
  19. Kuifleeuwerik, https://www.vogelbescherming.nl/