Valeri Broemel

Valeri Broemel bij de Olympische Spelen in Rome

Volledige naam

Valeri Broemel

Bijnaam

De menselijke Spoetnik

Geboortedatum

14 mei 1942

Geboorteplaats

Razvedki, Oblast Amoer

Overlijdensdatum

26 januari 2003

Overlijdensplaats

Moskou

Nationaliteit

Sovjet-Unie (1942-1991)

Rusland

Lengte

1,85 m

Gewicht

78-80 kg

Sportieve informatie

Discipline

hoogspringen

Trainer/coach

Pjotr Sjtein, Vladjimir Michajlovitsj Djatsjkov

Eerste titel

Sovjet-kampioen hoogspringen 1961

1960, 1964

Extra

Wereldrecordhouder hoogspringen 1961-1971; ex-wereldindoorrecord-houder hoogspringen

Portaal

Atletiek

Valeri Nikolajevitsj Broemel (Russisch: Вале́рий Никола́евич Бру́мель) (Razvedki, Oblast Amoer, 14 mei 1942 - Moskou, 26 januari 2003), was een Sovjet-Russische atleet. Hij heeft meerdere keren het wereldrecord hoogspringen verbeterd. Hij nam twee keer deel aan de Olympische Spelen en won daarbij zilver en goud.

Biografie

Eerste carrière: atleet

Broemel begon op zijn twaalfde met atletiek. Zijn trainer was toen Pjotr Sjtein, en op zijn zestiende sprong hij al over 2,00 m. Vanaf zijn zeventiende trainde hij bij Vladjimir Michajlovitsj Djatsjkov in Moskou. In 1960 verbeterde hij het record van de Sovjet-Unie en bracht het op 2,17. Later dat jaar behaalde hij een zilveren medaille bij de Olympische Spelen in Rome. Hij sprong even hoog als zijn landgenoot Robert Sjavlakadze, maar had daarvoor meer pogingen nodig.

In 1961 begon hij met een wereldindoorrecord, voordat hij outdoor zes keer achter elkaar het wereldrecord verbeterde. Uiteindelijk bracht hij het record in 1963 op 2,28. Hij was toen inmiddels in 1962 kampioen geworden bij de Europese kampioenschappen in Belgrado. Toen was hij al veel te sterk geworden voor zijn concurrenten. Broemel won er met een sprong over 2,21, terwijl zijn naaste belager, de Zweed Stig Petterson, niet verder kwam dan 2,13.^[1] In 1964 zette de Rus de kroon op het werk door op de Olympische Spelen in Tokio goud te winnen.

In 1965 won Valeri Broemel al zijn wedstrijden, maar hij raakte in oktober van dat jaar zwaargewond bij een motorongeluk. Hij reed als passagier mee op een motorfiets, bestuurd door de Sovjet-Russische kampioene Tamara Golikova, die slipte en tegen een boom botste. Brumels been kwam onder de machine terecht, waarbij hij twee breuken onder de rechterknie en een gecompliceerde breuk van de rechterenkel opliep.^[2] Aanvankelijk dreigde zijn been te moeten worden geamputeerd. Door 32 operaties, onder meer om zijn gebroken been even lang te maken als het andere, kon men dit voorkomen. Hij werkte moedig aan zijn herstel en toonde zijn taaiheid door in 1969 alweer over 2,06 m te springen, een jaar later gevolgd door 2,09 m. Het lukte hem echter niet meer om terug te keren op het niveau van voor zijn motorongeval. Jaren later heeft hij ook nog eens meegedaan bij de veteranen (masters).

Broemel was dé springer van de duikvariant van de rolsprong. Zijn laatste wereldrecord hield stand tot 1971. Aangezien zijn dominantie bij het hoogspringen samenviel met de periode van het Russische Spoetnik ruimtevaartprogramma, werd hij wel 'de menselijke Spoetnik' genoemd.

In 2014 werd hij opgenomen in de IAAF Hall of Fame.

Tweede carrière: schrijver

In latere jaren schreef Broemel romans, draaiboeken, theaterstukken en boeken over thema's die waren terug te voeren tot zijn biografie.^[3] Zo is zijn toneelstuk Tweede poging een eerbetoon aan professor Ilizarov, de medicus die hem jaren medisch en psychologisch gesteund had op de vergeefse weg terug naar de top.^[2]

Titels

Olympisch kampioen hoogspringen - 1964
Europees kampioen hoogspringen - 1962
Sovjet-kampioen hoogspringen - 1961, 1962, 1963

Palmares

Wereldrecords

2,25 m (ind.) - Leningrad (29 januari 1961)^[4]
2,23 m - Moskou (18 juni 1961)
2,24 m - Moskou (16 juli 1961)
2,25 m - Sofia (31 augustus 1961)
2,26 m - Palo Alto (22 juli 1962)
2,27 m - Moskou (29 september 1962)
2,28 m - Moskou (21 juli 1963)

Olympische medailles

Zilver, Rome (1960)
Goud, Tokio (1964)

Onderscheidingen

IAAF Hall of Fame - 2014

Bronnen, noten en/of referenties

Tissot van Patot, ir. P.C. (1961), De weg naar prestaties, De Atletiekwereld nr. 24, KNAU
Matthews, P. e.a. (1993), The Guinness International Who's Who of Sport, Guinness Publishing Ltd, ISBN 0-85112-980-3
Hemert, W. van (1998), Fosbury-flop de 'klapschaats' van het hoogspringen, Atletiek nr. 1, KNAU
Reinhardt, K. (2008), 1000 Olympiasieger, Naumann & Göbel Verlagsgesellschaft mbH, ISBN 978-3-625-11630-1

↑ Uit Europese kampioenschappen 1962 in Belgrado, gepubliceerd in 1962 in De Athletiekwereld nr. 18, KNAU
↑ ^a ^b Uit Fosbury-flop de 'klapschaats' van het hoogspringen door Wim van Hemert, bron: zie hierboven
↑ Uit 1000 Olympiasieger door Karl-Walter Reinhardt, bron: zie hierboven
↑ Uit The Guinness International Who's Who of Sport door Peter Matthews e.a., bron: zie hierboven