Thermokarst

Thermokarst of cryokarst is een term uit de geomorfologie waarmee een proces van landschapsvorming wordt bedoeld dat ontstaat wanneer de permafrost in het Noordpoolgebied ontdooit. De dooi leidt dan tot een zeer onregelmatig landschap met moerassige holtes en kleine heuvels (in het Engels hummocks genoemd). Er ontstaan dooibekkens en zelfs dooimeren, en dat versnelt de dooi van de omliggende, nog bevroren grond.[1] Het fenomeen komt op kleinere schaal ook voor in bergachtige gebieden zoals de Himalaya's en de Zwitserse Alpen.

De term “thermokarst” verwijst naar gelijkaardige processen in het klassieke fenomeen karst, een term uit de Duitse taal.

De vorming van dergelijke dooimeren als gevolg van opwarming van de Aarde is een zelfversterkende, positieve terugkoppeling, aangezien bij de dooi methaan en koolstofdioxide worden vrijgegeven, wat bijdraagt tot een verdere opwarming.[2]

In bepaalde gevallen ontstaat een diepe krater, zoals de Batagaika-krater in Siberië, een extreem voorbeeld van een grote thermokarst-depressie.

Galerij

  • Smeltende permafrost in Herscheleiland, Canada, 2013
    Smeltende permafrost in Herscheleiland, Canada, 2013
  • Smeltende permafrost in Herscheleiland, Canada, 2013
    Smeltende permafrost in Herscheleiland, Canada, 2013
  • Smeltende permafrost in Herscheleiland, Canada, 2013
    Smeltende permafrost in Herscheleiland, Canada, 2013
  • Smeltende permafrost in Herscheleiland, Canada, 2013
    Smeltende permafrost in Herscheleiland, Canada, 2013
  • Smeltende permafrost in Herscheleiland, Canada, 2013
    Smeltende permafrost in Herscheleiland, Canada, 2013
  • Permafrost en ijs in Herscheleiland, Canada, 2012
    Permafrost en ijs in Herscheleiland, Canada, 2012
  • Nabij Abisko, Noord-Zweden
    Nabij Abisko, Noord-Zweden
  • Twee thermokarst meren in Centraal Jakoetië
    Twee thermokarst meren in Centraal Jakoetië
Bronnen, noten en/of referenties
  • Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Thermokarst op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
  1. Grote zorgen over niet te stoppen dooimeren in arctisch gebied.. scientias.nl (20 augustus 2018). Geraadpleegd op 21 december 2019.
  2. (en) J. Van Huissteden e.a., Methane emissions from permafrost thaw lakes limited by lake drainage. Nature Climate Change (1 mei 2011). Geraadpleegd op 21 december 2019.
· · Sjabloon bewerken
Landvormen op basis van hun ontstaanswijze
Fluviatiel:anastomoserende rivier · beekdal · glij-oever · hoefijzermeer · interlocking spur · kom · kronkelwaard · meander · oeverwal · plunge pool · pothole · puinwaaier · rivierdal · rivierdelta · riviervlakte · fluviatiel terras · rivierterras · stootoever · stroomrug · uiterwaard · vlechtende rivier
Marien:marien terras · strandwal · schoorwal · tombolo
Eolisch:paraboolduin · lengteduin · paddenstoelrots · rivierduin · sikkelduin · yardang
Glaciaal:doodijsgat · drumlin · fjord · glaciaal bekken · keteldal · morene · oerstroomdal · sandr · stuwwal · trogdal
Periglaciaal:alas · pingo · palsa
Glaciofluviaal:esker · kame · sandr · tunneldal · vlechtende rivier
Karst:cenote · doline · gouffre · karstpijp · karstrivier · polje · ponor · thermokarst · verdwijngat · zinkgat
Tektoniek:horst · plooi · slenk
Vulkanisme:geiser · vulkaan · vulkanische vlakte
Inklinking:
kreekrug
Zie ook:biotoop · ecotoop · landschap · landschapselement
Mediabestanden
Zie de categorie Thermokarst van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.