Oudste voetbalclub van Nederland

In 1879 bracht Pim Mulier een ovale bal mee vanuit zijn vakantiebestemming in Engeland. Hij richtte toen in Haarlem de eerste voetbalclub op, genaamd HFC. In andere steden werden ook clubs opgericht en in 1888 werd de competitie gestart, met clubs uit Amsterdam, Rotterdam, Haarlem en Den Haag, dat in het seizoen 1890/1891 de eerste officiële kampioen had: HVV uit Den Haag.

Sparta Rotterdam uit 1888 is de oudste club van alle Nederlandse profclubs (mannenvoetbal).

Twijfel over oprichtingsdatum Koninklijke HFC

Hoewel lange tijd algemeen werd aangenomen dat de Koninklijke HFC in 1879 is opgericht, plaatste Nico van Horn in 2004 als eerste openlijk vraagtekens bij de oprichtingsdatum van de HFC.
In 2014 herhaalde journalist Frans van den Nieuwenhof deze twijfels. Hij zegt onder andere: 'Als het waar is dat Pim Mulier op 15 september 1879 de Haarlemsche Football Club heeft opgericht, weet hij dat ruim 15 jaar goed verborgen te houden. Pas op 13 mei 1895, kort nadat HFC kampioen is geworden in de westelijke eerste klasse, is er in kranten en week-bladen een verwijzing te vinden naar de dag waarop HFC is ontstaan' en 'Juist in die periode zou Mulier naar eigen zeggen in Nederland association football hebben verspreid. Hij verwijst daarbij naar de oprichting van de Haarlemse zusterclub Excelsior in 1883, maar dat jaartal klopt niet. Excelsior is als cricketclub opgericht op 12 april 1887 en zal pas in de winter van 1888/89 het association football gaan spelen. Als het waar is dat de Haarlemsche Football Club is opgericht in 1879, dan zou het de enige vereniging uit de 19e eeuw zijn waar eerder voetbal werd gespeeld dan cricket. Dat is zeer onwaarschijnlijk. Alle grote voetbalclubs van Nederland uit die tijd komen voort uit het cricket, omdat de spelers van die tijd naar vermaak zochten in de wintermaanden, als de velden keihard of modderzacht zijn.'[1] [2][3]

Overzicht

Onderstaand overzicht toont de voetbalclubs die voor 1900 zijn opgericht. Let wel dat sommige clubs inmiddels zijn opgeheven of verdwenen bij fusies. In de regel geldt bij fusieclubs in Nederland dat de oprichtingsdatum van de oudste fusiepartner telt voor de ouderdom.

Bewerk Deze lijst is (mogelijk) incompleet. U wordt uitgenodigd op bewerken te klikken om de lijst uit te breiden.

In dit overzicht wordt zowel het jaar van oprichting als het jaar waarin met voetbal werd begonnen getoond.

Opgericht Datum Club Plaats Competitie Voetbal sinds
1875 13 oktober Koninklijke UD Deventer 5e klasse 1893
1878 1 september Koninklijke H.C. & V.V. Den Haag 1e klasse 1883[4]
1879 15 september Koninklijke HFC Haarlem Tweede divisie 1883[5]
1880 Najaar Amsterdamsche Football-Club "Sport" Amsterdam Opgeheven omstreeks 1887 1880[6]
1881 13 oktober RC & VV Victoria Rotterdam Verder als Hockeyclub in 1899 1890
1881 HC & FV Olympia Den Haag Opgeheven 1891 1888[7][8]
1882 22 april Hercules Utrecht Derde divisie 1889[9]
1882 6 mei A.V. & C.V. Robur et Velocitas Apeldoorn 3e klasse 1887[10]
1882[3] Haarlemsche Cricket- en Footballclub Volharding Haarlem Mei 1886 Fusie met HCC Rood en Wit 1886[11]
1883 16 februari[12] Nijmeegsche cricket- en footballclub Gelria Nijmegen Opgeheven 1889 [13]
1883 7 maart L.S.C.V.V. Leiden Opgeheven omstreeks 1898 1893[14]
1883 25 april LAC Frisia Leeuwarden 2e klasse 1894[15]
1883 27 april HC & FC Excelsior Haarlem Opgeheven 1890 1887[16]
1883 16 augustus D.F.C./FC Dordrecht Dordrecht 3e klasse / Eerste divisie 1890[17]
1883 18 september VV Bato Winschoten 4e klasse 1901[18]
1884 8 april Hermes DVS Schiedam 3e klasse 1890[19]
1884 16 mei RC & FC Concordia Rotterdam 1891 Fusie met Olympia Rotterdam 1885[20]
1885 25 april Leidsche F.C. Achilles Leiden Opgeheven in 1891 1887[21]
1885 1 januari Volharding Rotterdam 1904 gefuseerd met Olympia tot Volharding Olympia Combinatie[22] 1886
1885 30 juni Enschedesche F.C. Enschede Fusie met Prinses Wilhelmina 1885[23]
1885 31 augustus P.W. (Prinses Wilhelmina) Enschede 4e klasse 1885[24][25]
1885 15 oktober DSV Concordia Delft 3e klasse 1898[26]
1886 1 juni GC & FC Olympia Gouda 2e klasse 1891[27][28]
1886 4 december Go Ahead Wageningen 2e klasse 1886[29]
1886 RC & VV Achilles Rotterdam Opgeheven 1913 1886
1887 10 april Be Quick 1887 Groningen Derde divisie 1887
1887 10 mei Rapiditas Rotterdam Opgeheven in 1906 1887
1887 6 september Voetbal-Vereeniging Amsterdam Amsterdam Opgeheven 1892 [30]
1887 23 oktober Apeldoornsche Footballclub Apeldoorn Fusie met Robur et Velocitas [31]
1887 14 november RAP Amsterdam Opgeheven 1914 1887
1887 Haagsche cricket- en voetbalvereeniging Thor Den Haag Opgeheven 1897 1887
1887 AC & VV Vitesse Arnhem Opgeheven in nov. 1891[32] 1890[33]
1888 1 april Sparta Rotterdam Eredivisie 1888[34]
1888 10 april Quick 1888 Nijmegen 3e klasse 1888
1888 Zwolsche Footballclub Wilhelmina Zwolle [35]
1888 Amsterdamsche F.C. Mercurius Amsterdam [36] 1888
1888 17 oktober Adelborsten Football-Club Concordia Den Helder [37] 1888
1889 15 mei HSV Sport 1889 Zwaag/Hoorn 4e klasse 1889[38]
1889 20 juni AC & VV Volharding Amsterdam Fusie met RAP
1889 3 september Voetbal-Vereeniging (V.V.) Rotterdam Rotterdam [39] 1889
1889 1 oktober HFC Haarlem Haarlem Nu Haarlem-Kennemerland 1889[40]
1889 4 oktober Voorschotensche sportclub Noorthey Voorschoten Opgeheven 1891[41]
1889 8 december D.S.V.V. 'Ouwe Schoen' Delft Reserve klasse 1889[42]
1889 december Machinisten F.C. Amsterdam Opgeheven 1891[43] 1889
1889 Trap Raak Sappemeer 1899 Nieuwe naam: Hermes 1889
1889 Amsterdamsche Sportclub Amsterdam [44]
1890 4 maart LSC 1890 Sneek 2e klasse 1895[45]
1890 16 augustus AFC Quick 1890 Amersfoort 1e klasse 1890[46]
1890 13 oktober Arnhemsche football-vereeniging Go-On Arnhem 1890[47] 1890
1892 14 mei AC & VV Vitesse Arnhem Eredivisie 1892[48]
1892 1 juni Leidsche Cricket- en Football-Club AJAX Oegstgeest 2e klasse 1892[49]
1892 Nijmeegsche Football Club (N.F.C.) Nijmegen Opgeheven[50] 1892[48]
1893 22 februari Victoria Wageningen 2e klasse 1893[29]
1893 1 oktober Zwolsche Athletische Club Zwolle 2e klasse 1893[51]
1893 7 oktober HBS Den Haag Derde divisie 1893[52]
1893 8 oktober HC & FC Victoria Hilversum 1e klasse 1893
1894 4 september Look Out[53] Veendam Opgeheven 1894
1894 12 oktober Quick (Kampen) Kampen Opgeheven 1923 1894
1894 24 december Achilles 1894 Assen Hoofdklasse 1895
1895 1 januari VOC Rotterdam
1895 18 januari AFC Amsterdam Tweede Divisie 1895
1895 1 april Velocitas Breda Opgeheven 1895[54]
1895 1 juli Pro Patria Rotterdam Nu RVV AGE[55] 1895
1895 15 september Zeelandia Goes Derde Divisie [56]
1896 18 januari Olympia Rotterdam 2de klasse 1896[57] In 1904 gefuseerd met Volharding tot VOC[22]
1896 1 maart H.V. & C.V. Quick Den Haag Derde Divisie 1896[58]
1896 27 juli Door Oefening Ontwikkeling (D.O.O.) Utrecht Opheffing 1933[59]
1896 12 augustus Willem II Tilburg Eredivisie 1896[60]
1896 21 november WVV Winschoten 1e klasse
1896 23 november Arnhemsche Voetbal Club Olympia Arnhem Opgeheven ca. 1910[61] 1896
1897 1 maart HFC EDO Haarlem 1e klasse 1897
1897 1 april Velocitas 1897 Groningen 3e klasse 1897
1897 19 september Arnhemsche voetbalvereeniging Celeritas Arnhem [62]
1897 1 oktober VV Wilhelmina 's-Hertogenbosch 4e klasse 1897
1897 16 oktober De Tubanters 1897 Enschede 3e klasse 1897
1898 1 januari Alcmaria Victrix Alkmaar 4e klasse 1898[63]
1898 maart EFC Hercules Enschede Vierde Klasse, 1 juni 1910 fusie met Phenix (1903) tot Sportclub Enschede 1889[64]
1898 19 april GVV Unitas Gorinchem 2e klasse 1898[65]
1898 25 mei Old Forward opgericht in Frederiksoord 4e klasse 1898[66]
1898 1 september HVV Hollandia Hoorn Hoofdklasse 1898[67]
1899 4 april VV HSC Sappemeer 3e klasse, Fusie Hermes (1889) en SVV 1889[68]
1899 22 november HVV Helmond Helmond 5e klasse 1899
Bronnen, noten en/of referenties
  1. Frans van den Nieuwenhof: Voetbal geschiedenis deel 1, hoofdstuk 2; de ontmaskering van Pim Mulier.
  2. http://www.voetbalarchieven.nl/in-vogelvlucht/tot-1889/
  3. a b http://www.hettwentsevoetbal.nl/verleden/de-tijdmachine/de-stad-waar-voetbal-begon/ De stad waar voetbal begon?
  4. Met voetbal werd in 1883 begonnen door de cricketclub Olympia. In 1888 werd de naam 's Gravenhaagsche FC. Een jaar later, in 1889, veranderde men weer van naam: Haagsche Voetbal Vereeniging. In 1893 fuseerden de Haagsche Cricket Club en H.V.V. Op 7 juli 1978, bij het honderdjarig bestaan van HCC, werd het predicaat Koninklijk verleend en is de volledige naam van de club: de Koninklijke HC & VV.
  5. Eerste vier football als in rugby-regels.
  6. Sportgeschiedenis (gearchiveerd), geraadpleegd op 8 juni 2014. Er zijn echter sterke twijfels over het oprichtingsjaar van "Sport", zie Amsterdamsche Football-Club "Sport"#Twijfel over oprichtingsjaar
  7. Databank Sport
  8. Databank Sport
  9. Geschiedenis Hercules (gearchiveerd), geraadpleegd op 11 juni 2013.
  10. Eerste vijf jaar cricket.
  11. Databank Sport
  12. Reglement der Nijmeegsche Cricket-club Gelria
  13. Databank Sport
  14. Databank Sport
  15. Historie van L.A.C. Frisia, geraadpleegd op 11 juni 2013.
  16. Databank Sport
  17. DFC was aanvankelijk een cricketclub, zie Clubgeschiedenis D.F.C., geraadpleegd op 11 juni 2013.
  18. [1], geraadpleegd op 15 januari 2017.
  19. Hermes startte aanvankelijk als cricketclub. In 1890 werd na een samenwerking met DVV ook een voetbalafdeling opgericht. Op 1 juni 1919 fuseerde Hermes met het Rotterdamse DVS, waarna de club als Hermes DVS door het leven ging.
  20. Databank Sport
  21. Databank Sport
  22. a b [2] op www.voc-rotterdam.nl/club/archief/
  23. Databank Sport
  24. Oprichting EFC PW, geraadpleegd op 11 juni 2013. (gearchiveerd)
  25. Databank Sport
  26. Eerste competitiewedstrijd in 1898. historie, geraadpleegd op 11 juni 2013.
  27. http://www.voetballegends.nl/club.php?id=64?
  28. Cees Vermeulen, Olympia 2011 125 jaar, Goudanet, geraadpleegd op 11 juni 2013.
  29. a b Historie GVC Wageningen, geraadpleegd op 11 juni 2013.
  30. Databank Sport
  31. Databank Sport
  32. Databank Sport
  33. Nederlandsche Sport jrg. 9 (1890) nr. 431, 25-10-1890
  34. Tijdlijn Sparta, geraadpleegd op 11 juni 2013. (gearchiveerd)
  35. Databank Sport
  36. Databank Sport
  37. Kranten Regionaal Archief Alkmaar
  38. http://www.hsvsport.nl/clubinfo/Historie/
  39. Databank Sport
  40. HFC Haarlem; een club met een rijke historie., geraadpleegd op 11 juni 2013. (gearchiveerd)
  41. Databank Sport
  42. Delftsche Studenten Voetbalvereniging Ouwe Schoen, geraadpleegd op 11 juni 2013. (gearchiveerd)
  43. Databank Sport
  44. Databank Sport
  45. Geschiedenis Lycurgus, geraadpleegd op 11 juni 2013. (gearchiveerd)
  46. Geschiedenis Quick, geraadpleegd op 11 juni 2013. (gearchiveerd)
  47. Databank Sport
  48. a b F. Reurink, Bronbeek en Vitesse: beide stokoud Sportgeschiedenis.nl, geraadpleegd 24 december 2014 (gearchiveerd)
  49. Geschiedenis A.S.C. Ajax, geraadpleegd op 11 juni 2013.
  50. Databank Sport
  51. Historie ZAC, geraadpleegd op 11 juni 2013. (gearchiveerd)
  52. [3], geraadpleegd op 11 juni 2013. (gearchiveerd)
  53. "Veel emoties en tranen bij einde van 119 jaar Veendam", VI.nl, 25 maart 2013
  54. [4], geraadpleegd op 11 juni 2013. (gearchiveerd)
  55. Databank Sport
  56. Databank Sport
  57. [5], geraadpleegd op 3 juni 2020.
  58. [6], geraadpleegd op 11 juni 2013.
  59. [7]
  60. Historie Willem II, geraadpleegd op 8 juni 2017.
  61. Databank Sport
  62. Databank Sport
  63. Geschiedenis Alcmaria
  64. [8]
  65. Historie GVV Unitas (gearchiveerd)
  66. oldforward.nl (gearchiveerd)
  67. Databank sport, Archief HVV Hollandia
  68. Databank sport, geraadpleegd op 10 augustus 2015