Grensbarrière

Niet te verwarren met een Weermuur.
Het grenshek rond Melilla (2008).

Een grensbarrière, grensmuur of grenshek is een versperring die langs of nabij een internationale grens loopt, of de buitengrens van een gebied beschermt. Dergelijke barrières worden doorgaans opgericht voor grenscontrole, om bijvoorbeeld illegale immigratie tegen te gaan, of mensenhandel en smokkel. Sommige grensbarrières worden gebouwd als landsverdediging, of om veiligheidsredenen. In het geval van een betwiste of onduidelijke grens kan het opwerpen van een barrière de facto dienen als een unilaterale vastlegging van een territoriale claim, als vervanging van een formele afbakening. Een grensbarrière ligt meestal niet op de exacte locatie van de werkelijke grens zelf, en wordt gewoonlijk eenzijdig door een land gebouwd, zonder de toestemming of medewerking van het andere land.

De oudste grensbarrières bestonden uit aarden wallen, heggen of grachten. Later werden muren opgetrokken, nog later hekwerk met prikkeldraad of staalplaten, al dan niet aangevuld met schrikdraad onder stroom en met wachttorens. Fysieke barrières worden ook aangevuld met systematische patrouilles, zoals in Europa door Frontex, aan de Mexicaans-Amerikaanse grens met het Minutemanproject of door de Indiase Border Security Force aan de grens met Bangladesh.

Geschiedenis

Doorheen de geschiedenis zijn overal ter wereld ontelbare verdedigingslinies gebouwd, gericht tegen ongewenste indringers. Een klein deel daarvan is goed bewaard gebleven, of uitvoerig beschreven door historici.

Tot 1899

  • Romeinse palissade (reconstructie)
    Romeinse palissade (reconstructie)
  • Muur van Hadrianus
    Muur van Hadrianus
  • Chinese Muur
    Chinese Muur
  • Muur van Madukkarai
    Muur van Madukkarai
  • Cheolli Jangseong
    Cheolli Jangseong
  • Muur van Anastasius
    Muur van Anastasius
  • Grote haag van India
    Grote haag van India
  • Danevirke
    Danevirke
  • VN-bufferzone in Nicosia, Cyprus
    VN-bufferzone in Nicosia, Cyprus

1900-1999

  • Tsjechoslowaakse grens
    Tsjechoslowaakse grens
  • Maginotlinie
    Maginotlinie
  • Sovjet-Fins grenshek C-175 "Gardina"
    Sovjet-Fins grenshek C-175 "Gardina"
  • IJzeren Gordijn
    IJzeren Gordijn
  • Berlijnse Muur
    Berlijnse Muur
  • Panamakanaalzone
    Panamakanaalzone

2000-heden

Bestaande grensbarrières in de wereld.

Naast de reeds jaren bestaande grensbarrières werden in Europa sedert de vluchtelingencrisis van 2015 vooral in Oost- en Zuidoost-Europa nieuwe grenshekken opgetrokken, onder meer tussen Bulgarije en Griekenland en hun grens met Turkije, of tussen Hongarije en Servië. Het onderzoeksrapport The Business of Building Walls illustreert de forse toename van het hekwerk sedert 2015.[1]

Grensbarrières van de jongste decennia zijn onder meer:

  • Grensmuur Mexico-Verenigde Staten
    Grensmuur Mexico-Verenigde Staten
  • Ceuta-Marokko grenshek
    Ceuta-Marokko grenshek
  • Koreaanse gedemilitariseerde zone
    Koreaanse gedemilitariseerde zone
  • Israëlische Westoeverbarrière
    Israëlische Westoeverbarrière
  • Israël-Gazabarrière
    Israël-Gazabarrière

Financieel-economisch

Bedrijven

Het onderzoeksrapport The Business of Building Walls inventariseerde in 2019 de belangrijkste betrokken ondernemingen.[1] De leveranciers van Europese grenshekken komen uit drie categorieën bedrijven:

  • bouwbedrijven en leveranciers van prikkel- en schrikdraad: een van de grootste is het Spaanse European Security Fencing (concertina-prikkeldraad);
  • vliegtuigindustrie: vliegtuigen, helikopters en drones;
  • scheepvaartindustrie: patrouilleboten van onder meer Damen Shipyards Group en Fincantieri;
  • IT- en beveiligingsbedrijven: Indra Sistemas (grenshekbeveiliging, gebruikt in Ceuta en Melilla); Elbit Systems en Israel Aerospace Industries.

Tot de grootste betrokken ondernemingen behoren:[1]

  • Thales: radar- en sensorsystemen, maritieme bewakingsdrones, opsporing van vluchtelingen via mobiele apps, satellieten voor grensbeveiliging (HAPS). Thales was betrokken bij 27 EU-onderzoeksprojecten op het gebied van grensbeveiliging.
  • Leonardo (voorheen Leonardo-Finmeccanica): helikopters en drones voor grensbeveiliging, satellietobservatieprojecten (via Telespazio). Leonardo was betrokken bij 24 EU-onderzoeksprojecten op het gebied van grensveiligheid en -controle, waaronder de ontwikkeling van Eurosur.
  • Airbus: helikopters, ingezet in de maritieme operaties Sophia, Poseidon en Triton. Airbus nam deel aan minstens 13 EU-grensveiligheidsprojecten, waaronder OCEAN 2020, PERSEUS en LOBOS.

Diezelfde bedrijven hadden via lobbygroepen[2] grote invloed op het grensbeleid van de Europese Unie, en behoren omgekeerd ook tot de top vier van grootste Europese wapenhandelaars naar het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Volgens critici dragen ze zo bij tot de conflicten die gedwongen migratie veroorzaken.[3]

Financiering

Alle financiële ramingen zijn uiteraard onderschattingen, deels omdat de grenshekken worden gefinancierd door verschillende financieringsmechanismen, nationaal en internationaal, en deels door een gebrek aan transparantie van de gegevens. Europese lidstaten spendeerden sedert het einde van de Koude Oorlog meer dan 1 miljard euro aan grensbarrières. Financiering door de EU gebeurde via het Buitengrenzenfonds (1,7 miljard euro, 2007-2013) en het Fonds voor interne veiligheid - Grenzenfonds (2,76 miljard euro, 2014-2020). In de begroting 2021-2027 is 8,02 miljard euro uitgetrokken voor het Fonds voor geïntegreerd grensbeheer[4], 11,27 miljard euro voor Frontex en 1,9 miljard euro voor identiteitsdatabanken en Eurosur (het Europees grensbewakingssysteem).

Een ander financieel aspect is de mogelijke corruptie bij het toekennen van contracten voor levering en beveiliging.[1]

Milieu

Lynx in het Woud van Białowieża.

Grensbarrières hebben in sommige gevallen een gunstige ecologische invloed, wanneer door de versperring de menselijke activiteit in de zone wordt beperkt.[5] Sommige dieren weten zich ook onder of tussen de versperringen een weg te banen. Maar in vele gevallen wordt het wild verstoord: grotere dieren raken in prikkeldraad verstrikt, of deinzen terug en dan wordt hun leefgebied verknipt, wat fataal kan zijn voor de genetische variatie van de soort, en dus voor hun voortbestaan. Het Poolse Woud van Białowieża wordt door het grenshek met Wit-Rusland in tweeën geknipt, wat de terugkeer van beren bemoeilijkt, en populaties van bizons, wolven, herten, elanden halveert. Uitsterven is daarom een reëel risico voor de bedreigde Euraziatische lynx, die ook in de Dinarische Alpen wordt bedreigd door het grenshek tussen Slovenië en Kroatië. Het grenshek in Kasjmir is nefast voor de schroefhoorngeit. De Chinese muur scheidt het leefgebied van wilde ezels en Mongoolse gazelles. En zelfs vogels zoals de dwerguil hebben moeite met het overvliegen van de “Muur van Trump”.[6]

Zie ook

Externe link

  • Grensmuren in de wereld
Bronnen, noten en/of referenties
  • Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Border barrier op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
  1. ↑ a b c d (en) Mark Akkerman, The Business of Building Walls. tni.org (5 november 2019). Gearchiveerd op 10 november 2021.
  2. ↑ European Organisation for Security (EOS) en AeroSpace and Defence Industries Association of Europe (ASD).
  3. ↑ Border Wars. tni.org. Gearchiveerd op 29 december 2021. Geraadpleegd op 28 december 2021.
  4. ↑ Fonds voor geïntegreerd grensbeheer. Gearchiveerd op 15 november 2022.
  5. ↑ Scheermesjes aan Poolse grenshekken houden geen mensen maar wel lynxen tegen. De Morgen (4 november 2021). Gearchiveerd op 6 november 2021.
  6. ↑ (en) George Monbiot, How border walls are triggering ecological disaster. The Guardian (15 december 2021). Gearchiveerd op 16 december 2021.