Geronimo's hazelworm

Geronimo's hazelworm
IUCN-status: Bedreigd[1] (2007)
Verspreidingsgebied in het rood.
Taxonomische indeling
Rijk:Animalia (Dieren)
Stam:Chordata (Chordadieren)
Klasse:Reptilia (Reptielen)
Orde:Squamata (Schubreptielen)
Onderorde:Lacertilia (Hagedissen)
Infraorde:Diploglossa (Hazelwormachtigen)
Familie:Anniellidae (Pootloze hagedissen)
Geslacht:Anniella
Soort
Anniella geronimensis
Shaw, 1940
Afbeeldingen op Wikimedia Commons Wikimedia Commons
Geronimo's hazelworm op Wikispecies Wikispecies
Portaal  Portaalicoon   Biologie
Herpetologie

Geronimo’s hazelworm[2], ook wel pootloze hagedis van Geronimo[3], (Anniella geronimensis) is een hagedis uit de familie pootloze hagedissen (Anniellidae).

Naam en indeling

De wetenschappelijke naam van de groep werd voor het eerst voorgesteld door Charles E. Shaw in 1940.[4] De hagedis werd lange tijd tot de hazelwormen gerekend.

De soortaanduiding geronimensis betekent vrij vertaald 'levend in San Geronimo', en verwijst naar de typelocatie; het gebied waar de soort voor het eerst is aangetroffen.

Uiterlijke kenmerken

Het lichaam is langwerpig en dun, zowel voor- als achterpoten ontbreken. Geronimo's hazelworm lijkt enigszins op een slang maar kan worden onderscheiden door de beweeglijke oogleden, die slangen niet hebben. De kop is klein en moeilijk te onderscheiden van het lichaam door het ontbreken van een insnoering achter de kop. De schubben aan de kop zijn groot en dik, het rostrum is puntig. De oogopening is klein en spleet-achtig.[5]

De lichaamslengte bedraagt ongeveer 10 tot 14 centimeter.[2] Dit is exclusief de staart die ongeveer 30 tot 35 procent van de lichaamslengte uitmaakt.[5]

De lichaamskleur is grijs tot zwart, met dunne zwarte lengte strepen over het gehele lichaam. Dit zijn er meestal zeven tot cht op het lijf en zes tot zeven op de start. De schubben zijn glad en glanzend. Op het midden van het lichaam zijn 24 tot 26 schubbenrijen in de lengte aanwezig. Zowel de kop als de staart zijn afgerond, de snuitpunt is schoffelachtig wat het graven vergemakkelijkt.[6]

Levenswijze

Het voedsel van deze gravende hagedis bestaat voornamelijk uit insecten en spinnen. Als hij wordt aangevallen door een predator, dan werpt hij zijn staart af om te ontsnappen. Die groeit dan later weer aan, dit wordt wel caudale autotomie genoemd.

Deze soort is levendbarend; de vrouwtjes zetten geen eieren af maar brengen levende jongen ter wereld. De paring vindt plaats in de lente of vroege zomer, tussen september en november worden de jongen geboren. Dit zijn er altijd een tot twee per worp.[6]

Verspreiding en habitat

Deze soort komt plaatselijk algemeen voor in Mexico in Baja California.[4] Vroeger was de hagedis alleen bekend van het eiland San Geronimo.

De habitat bestaat uit zanderige gebieden in kuststreken zoals duinen en verstuivingen. De hagedis wordt vaak aangetroffen in streken waar de planten Encelia, Ambrosia en Astragulus groeien.

Door de internationale natuurbeschermingsorganisatie IUCN is de beschermingsstatus 'bedreigd' toegewezen (Endangered of EN).[7] Bedreigingen van de soort zijn onder andere het toerisme, de wegenbouw, landbouwontwikkeling en het gebruik van off-road voertuigen in de duinen.[6]

Bronvermelding

Referenties

  1. (en) Geronimo's hazelworm op de IUCN Red List of Threatened Species.
  2. a b David Burnie (naar het Nederlands vertaald door Jaap Bouwman en Henk J. Nieuwenkamp) (2001). Animals (Dieren). Dorling Kindersley Limited, London. ISBN 90-18-01564-4.
  3. Bernhard Grzimek (1971). Het Leven Der Dieren Deel VI: Reptielen. Kindler Verlag AG, Pagina 369. ISBN 90 274 8626 3.
  4. a b Peter Uetz & Jakob Hallermann, The Reptile Database – Anniella geronimensis.
  5. a b L. Lee Grismer, Amphibians and Reptiles of Baja California, Including Its Pacific Islands - Pagina 242, 243. Gearchiveerd op 15 juli 2023.
  6. a b c Arkive, Baja California legless lizard (Anniella geronimensis). Gearchiveerd op 28 oktober 2018. Geraadpleegd op 28 oktober 2018.
  7. International Union for Conservation of Nature and Natural Resources - Red List, Anniella geronimensis - IUCN Red List. Gearchiveerd op 25 juni 2021.

Bronnen

  • (en) – Arkive - Baja California legless lizard (Anniella geronimensis) - Website
  • (en) – Peter Uetz & Jakob Hallermann - The Reptile Database – Anniella geronimensis - Website Geconsulteerd 28 oktober 2018
  • (nl) David Burnie (2001) - Animals, Dorling Kindersley Limited, London. ISBN 90-18-01564-4 (naar het Nederlands vertaald door Jaap Bouwman en Henk J. Nieuwenkamp).