Dwergcicaden

Dwergcicaden
Fossiel voorkomen: Krijt[1] – heden
Rododendroncicade (Graphocephala fennahi)
Taxonomische indeling
Rijk:Animalia (Dieren)
Stam:Arthropoda (Geleedpotigen)
Klasse:Insecta (Insecten)
Orde:Hemiptera (Halfvleugeligen)
Onderorde:Auchenorrhyncha (Cicaden)
Familie
Cicadellidae
Latreille, 1802
Ledra aurita
Afbeeldingen op Wikimedia Commons Wikimedia Commons
Dwergcicaden op Wikispecies Wikispecies
Portaal  Portaalicoon   Biologie
Insecten

Dwergcicaden of bladspringers (Cicadellidae) zijn een familie van insecten die behoren tot de onderorde cicaden (Auchenorrhyncha). Er zijn ongeveer 20.000 beschreven soorten.[2]

Kenmerken

Het slanke 0,3 tot 2 cm lange lichaam is over het algemeen bruin of groen, soms met felgekleurde strepen of stippen.

Leefwijze

Dwergcicaden leven zonder uitzondering van plantensappen en zuigen het voedsel op middels de tot zuigsnuit omgebouwde monddelen. Ze zijn zeer beweeglijk. Volwassen cicaden springen of vliegen bij de geringste verstoring weg, terwijl de onvolwassen, nog ongevleugelde, cicaden naar de schaduwzijde van een blad of naald rennen. Hierdoor valt de aanwezigheid van dwergcicaden nauwelijks op.

Voortplanting

Het legsel bestaat uit honderden eitjes, verdeeld over 6 tot 8 weken.

Schade aan planten

Een aantal soorten is schadelijk in de land- en tuinbouw en met name in kassen kunnen ze massaal voorkomen. De schade bestaat uit vraatschade die zich uit in kleine stippeltjes die een rij vormen, ook kunnen verschillende plantenziektes worden overgebracht. Onder de aangetaste gewassen vallen: rijst, maïs, katoen en suikerriet.

Taxonomie

De volgende taxa zijn bij de familie ingedeeld:

  • Geslacht Apheliona Kirkaldy, 1907
  • Geslacht Hishimonus
  • Geslacht Metapocirtus O.G. Costa, 1834
  • Onderfamilie Agalliinae
  • Onderfamilie Aphrodinae
  • Onderfamilie Arrugadiinae Linnavuori, 1965
  • Onderfamilie Bathysmatophorinae Anufriev, 1978
  • Onderfamilie Cicadellinae
    • ....
      • ....
        • ....
        • Geslacht Sochinsogonia Young, 1986[3]
        • ....
  • Onderfamilie Coelidiinae
  • Onderfamilie Deltocephalinae
    • ....
    • Tribe Drabescini Ishihara, 1953
      • ....
      • Subtribe Paraboloponina Ishihara
        • Geslacht Athysanopsis Matsumura, 1914
        • Geslacht Bhatia Distant, 1908
        • Geslacht Bhatiahamus Lu & Zhang, 2014
        • Geslacht Canopyana Viraktamath & Srinivasa, 2006
        • Geslacht Carvaka Distant, 1918
        • Geslacht Divus Distant, 1908
        • Geslacht Drabescoides Kwon & Lee, 1979
        • Geslacht Dryadomorpha Kirkaldy, 1906
        • Geslacht Eminea Seven, 1997
        • Geslacht Favintiga Webb, 1981
        • Geslacht Halimunella Kamitani, 2012
        • Geslacht Hybrasil Kirkaldy, 1907
        • Geslacht Indokutara Viraktamath, 1998
        • Geslacht Isaca Walker, 1857
        • Geslacht Jamitettix Matsumura, 1940
        • Geslacht Karoseefa Webb, 1981
        • Geslacht Kotabala Viraktamath, 1998
        • Geslacht Kutara Distant, 1908
        • Geslacht Megabyzus Distant, 1908
        • Geslacht Mysolis Kirkaldy, 1904
        • Geslacht Nakula Distant, 1918
        • Geslacht Nirvanguina Zhang & Webb, 1996
        • Geslacht Oceanopona Linnavuori, 1960
        • Geslacht Odmiella Linnavuori, 1978
        • Geslacht Odzalana Linnavuori, 1969
        • Geslacht Omanella Merino, 1936
        • Geslacht Parabolopona Matsumura, 1912
        • Geslacht Parohinka Webb, 1981
        • Geslacht Rhutelorbus Webb, 1981
        • Geslacht Roxasella Merino, 1936
        • Geslacht Roxasellana Zhang & Zhang, 1998
        • Geslacht Sombakidia Zhang & Webb, 1996
        • Geslacht Stenomiella Evans, 1955
        • Geslacht Tengatka Zhang & Webb, 1996
        • Geslacht Tenompoella Zhang & Webb, 1996
        • Geslacht Waigara Zhang & Webb, 1996
        • Geslacht Welmaya Zhang & Webb, 1996
      • ....
    • ....
  • Onderfamilie Dorycephalinae
  • Onderfamilie Eupelicinae
  • Onderfamilie Eurymelinae Amyot & Serville, 1843
  • Onderfamilie Evacanthinae Metcalf, 1939
  • Onderfamilie Gyponinae
  • Onderfamilie Hecalinae
  • Onderfamilie Hylicinae Distant, 1908
  • Onderfamilie Iassinae
  • Onderfamilie Idiocerinae
  • Onderfamilie Ledrinae
  • Onderfamilie Macropsinae
  • Onderfamilie Megophthalminae
  • Onderfamilie Mileewaninae Evans, 1947
  • Onderfamilie Neobalinae Linnavuori, 1959
  • Onderfamilie Neocoelidiinae Oman, 1943
  • Onderfamilie Neopsinae Linnavuori, 1978
  • Onderfamilie Nioniinae Oman, 1943
  • Onderfamilie Nirvaninae Baker, 1923
  • Onderfamilie Penthimiinae
  • Onderfamilie Portaninae Linnavuori, 1959
  • Onderfamilie Signoretiinae Baker, 1915
  • Onderfamilie Stegelytrinae
  • Onderfamilie Tartessinae Distant, 1908
  • Onderfamilie Typhlocybinae
  • Onderfamilie Ulopinae Le Peletier & Serville, 1825
  • Onderfamilie Xestocephalinae

Soorten

Enkele bekendere soorten zijn:

  • Aphrodes bicinctus (verschillende planten uit de aronskelkfamilie)
  • Evacanthus interruptus
  • Graphocephala fennahi (rododendron)
  • Ledra aurita (oorcicade)
  • Empoasca decipiens (veel verschillende planten)
  • Eupteryx atropunctata (zonnebloemen)
  • Edwardsiana rosae (rozen)
  • Ribautiana tenerrima (bramen, frambozen, aardbeien)
  • Viridicerus ustulatus (witte abeel en grauwe abeel)

In Nederland waargenomen soorten

  • Genus: Acericerus
  • Genus: Adarrus
    • Adarrus multinotatus
  • Genus: Agallia
  • Genus: Aguriahana
    • Aguriahana pictilis
    • Aguriahana stellulata
  • Genus: Alebra
    • Alebra albostriella
    • Alebra coryli
    • Alebra neglecta
    • Alebra viridis
    • Alebra wahlbergi
  • Genus: Allygidius
    • Allygidius atomarius
    • Allygidius commutatus
  • Genus: Allygus
  • Genus: Alnetoidea
    • Alnetoidea alneti - (Gele vruchtboomcicade)
  • Genus: Anaceratagallia
    • Anaceratagallia frisia
    • Anaceratagallia ribauti
    • Anaceratagallia venosa
  • Genus: Anoscopus
    • Anoscopus albifrons
    • Anoscopus albiger
    • Anoscopus flavostriatus
    • Anoscopus histrionicus
    • Anoscopus limicola
    • Anoscopus serratulae
  • Genus: Aphrodes
    • Aphrodes aestuarina
    • Aphrodes bicincta
    • Aphrodes makarovi
  • Genus: Arboridia
    • Arboridia erecta
    • Arboridia parvula
    • Arboridia ribauti
    • Arboridia velata
  • Genus: Arocephalus
    • Arocephalus longiceps
    • Arocephalus punctum
  • Genus: Arthaldeus
    • Arthaldeus arenarius
    • Arthaldeus pascuellus
    • Arthaldeus striifrons
  • Genus: Artianus
    • Artianus interstitialis
  • Genus: Athysanus
  • Genus: Balcanocerus
    • Balcanocerus larvatus
    • Balcanocerus pruni
  • Genus: Balclutha
    • Balclutha punctata
    • Balclutha rhenana
    • Balclutha saltuella
  • Genus: Batracomorphus
    • Batracomorphus allionii
  • Genus: Calamotettix
    • Calamotettix taeniatus
  • Genus: Chlorita
    • Chlorita paolii
  • Genus: Cicadella
  • Genus: Cicadula
    • Cicadula aurantipes
    • Cicadula flori
    • Cicadula frontalis
    • Cicadula persimilis
    • Cicadula placida
    • Cicadula quadrinotata
    • Cicadula quinquenotata
    • Cicadula saturata
  • Genus: Circulifer
    • Circulifer haematoceps
  • Genus: Conosanus
    • Conosanus obsoletus
  • Genus: Cosmotettix
    • Cosmotettix costalis
    • Cosmotettix panzeri
  • Genus: Deltocephalus
    • Deltocephalus maculiceps
    • Deltocephalus pulicaris
  • Genus: Dikraneura
    • Dikraneura variata
  • Genus: Doratura
    • Doratura homophyla
    • Doratura impudica
    • Doratura stylata
  • Genus: Dryodurgades
    • Dryodurgades antoniae
  • Genus: Edwardsiana
    • Edwardsiana avellanae
    • Edwardsiana bergmani
    • Edwardsiana candidula
    • Edwardsiana crataegi - (Appelbladcicade)
    • Edwardsiana diversa
    • Edwardsiana flavescens
    • Edwardsiana frustrator
    • Edwardsiana geometrica
    • Edwardsiana gratiosa
    • Edwardsiana ishidai
    • Edwardsiana lamellaris
    • Edwardsiana lethierryi
    • Edwardsiana platanicola
    • Edwardsiana plebeja
    • Edwardsiana plurispinosa
    • Edwardsiana prunicola
    • Edwardsiana rosae - (Rozecicade)
    • Edwardsiana salicicola
    • Edwardsiana spinigera
    • Edwardsiana tersa
    • Edwardsiana ulmiphagus
  • Genus: Elymana
    • Elymana sulphurella
  • Genus: Emelyanoviana
    • Emelyanoviana mollicula
  • Genus: Empoasca
    • Empoasca affinis
    • Empoasca decipiens
    • Empoasca pteridis
    • Empoasca vitis - (Fuchsiacicade)
  • Genus: Erotettix
    • Erotettix cyane
  • Genus: Errastunus
  • Genus: Errhomenus
    • Errhomenus brachypterus
  • Genus: Erythria
    • Erythria aureola
  • Genus: Erzaleus
    • Erzaleus metrius
  • Genus: Eupelix
    • Eupelix cuspidata
  • Genus: Eupterycyba
    • Eupterycyba jucunda
  • Genus: Eupteryx
    • Eupteryx artemisiae
    • Eupteryx atropunctata - (Chrysantecicade)
    • Eupteryx aurata
    • Eupteryx calcarata
    • Eupteryx collina
    • Eupteryx curtisii
    • Eupteryx cyclops
    • Eupteryx decemnotata
    • Eupteryx filicum
    • Eupteryx florida
    • Eupteryx immaculatifrons
    • Eupteryx melissae
    • Eupteryx notata
    • Eupteryx origani
    • Eupteryx rostrata
    • Eupteryx signatipennis
    • Eupteryx stachydearum
    • Eupteryx tenella
    • Eupteryx thoulessi
    • Eupteryx urticae
    • Eupteryx vittata
  • Genus: Eurhadina
    • Eurhadina concinna
    • Eurhadina kirschbaumi
    • Eurhadina loewii
    • Eurhadina pulchella
    • Eurhadina ribauti
  • Genus: Euscelidius
    • Euscelidius variegatus
  • Genus: Euscelis
    • Euscelis distinguendus
    • Euscelis incisus
    • Euscelis lineolatus
    • Euscelis ohausi
    • Euscelis venosus
  • Genus: Evacanthus
  • Genus: Fagocyba
    • Fagocyba carri
    • Fagocyba cruenta
  • Genus: Fieberiella
    • Fieberiella florii
  • Genus: Forcipata
    • Forcipata citrinella
    • Forcipata forcipata
  • Genus: Fruticidia
    • Fruticidia bisignata
  • Genus: Goniagnathus
    • Goniagnathus brevis
  • Genus: Graphocephala
  • Genus: Graphocraerus
    • Graphocraerus ventralis
  • Genus: Grypotes
    • Grypotes puncticollis
  • Genus: Hardya
    • Hardya tenuis
  • Genus: Hauptidia
    • Hauptidia maroccana
  • Genus: Henschia
    • Henschia collina
  • Genus: Hephathus
    • Hephathus nanus - (Dwergmaskercicade)
  • Genus: Hishimonus
    • Hishimonus hamatus
  • Genus: Iassus
  • Genus: Idiocerus
    • Idiocerus herrichii
    • Idiocerus lituratus
    • Idiocerus similis
    • Idiocerus stigmaticalis
    • Idiocerus vicinus
  • Genus: Idiodonus
    • Idiodonus cruentatus
  • Genus: Japananus
    • Japananus hyalinus
  • Genus: Jassargus
    • Jassargus allobrogicus
    • Jassargus flori
    • Jassargus obtusivalvis
    • Jassargus pseudocellaris
    • Jassargus sursumflexus
  • Genus: Kyboasca
    • Kyboasca bipunctata
  • Genus: Kybos
    • Kybos abstrusus
    • Kybos butleri
    • Kybos calyculus
    • Kybos limpidus
    • Kybos lindbergi
    • Kybos mucronatus
    • Kybos populi
    • Kybos rufescens
    • Kybos smaragdula
    • Kybos strigilifer
    • Kybos virgator
  • Genus: Lamprotettix
    • Lamprotettix nitidulus
  • Genus: Ledra
  • Genus: Liguropia
    • Liguropia juniperi
  • Genus: Limotettix
  • Genus: Lindbergina
    • Lindbergina aurovittata
  • Genus: Linnavuoriana
  • Genus: Macropsis
    • Macropsis albae - (Schietwilgmaskercicade)
    • Macropsis brabantica - (Brabantse maskercicade)
    • Macropsis cerea - (Gewone maskercicade)
    • Macropsis fuscinervis
    • Macropsis fuscula - (Frambozenmaskercicade)
    • Macropsis glandacea - (Iepenmaskercicade)
    • Macropsis graminea - (Zwarte populieren maskercicade)
    • Macropsis gravesteini - (Grote maskercicade)
    • Macropsis haupti - (Gebandeerde maskercicade)
    • Macropsis impura - (Kleine maskercicade)
    • Macropsis infuscata - (Boswilgmaskercicade)
    • Macropsis marginata - (Bonte maskercicade)
    • Macropsis megerlei - (Rozenmaskercicade)
    • Macropsis najas
    • Macropsis notata - (Driepuntsmaskercicade)
    • Macropsis prasina - (Groene maskercicade)
    • Macropsis scotti - (Bramenmaskercicade)
    • Macropsis scutellata - (Brandnetelmaskercicade)
    • Macropsis vicina - (Abeelmaskercicade)
    • Macropsis viridinervis - (Amandelwilgmaskercicade)
  • Genus: Macrosteles
    • Macrosteles cristatus
    • Macrosteles fieberi
    • Macrosteles frontalis
    • Macrosteles horvathi
    • Macrosteles laevis
    • Macrosteles lividus
    • Macrosteles ossiannilssoni
    • Macrosteles quadripunctulatus
    • Macrosteles sardus
    • Macrosteles septemnotatus
    • Macrosteles sexnotatus
    • Macrosteles sordidipennis
    • Macrosteles spinosus
    • Macrosteles variatus
    • Macrosteles viridigriseus
  • Genus: Macustus
    • Macustus grisescens
  • Genus: Megophthalmus
    • Megophthalmus scabripennis
    • Megophthalmus scanicus
  • Genus: Metalimnus
    • Metalimnus formosus
  • Genus: Metidiocerus
    • Metidiocerus elegans
    • Metidiocerus impressifrons
    • Metidiocerus rutilans
  • Genus: Mocuellus
    • Mocuellus collinus
  • Genus: Mocydia
    • Mocydia crocea
  • Genus: Mocydiopsis
    • Mocydiopsis attenuata
    • Mocydiopsis parvicauda
  • Genus: Neoaliturus
    • Neoaliturus fenestratus
  • Genus: Notus
    • Notus flavipennis
  • Genus: Oncopsis
    • Oncopsis alni - (Elzenmaskercicade)
    • Oncopsis appendiculata
    • Oncopsis avellanae - (Hazelnootmaskercicade)
    • Oncopsis carpini - (Haagbeukmaskercicade)
    • Oncopsis flavicollis - (Gewone berkenmaskercicade)
    • Oncopsis subangulata
    • Oncopsis tristis - (Kleine berkenmaskercicade)
  • Genus: Ophiola
    • Ophiola cornicula
    • Ophiola decumana
    • Ophiola russeola
  • Genus: Opsius
    • Opsius stactogalus
  • Genus: Orientus
    • Orientus ishidae
  • Genus: Ossiannilssonola
    • Ossiannilssonola callosa
  • Genus: Paluda
    • Paluda flaveola
  • Genus: Paradorydium
    • Paradorydium paradoxum
    • Paradorydium sp.
  • Genus: Paralimnus
    • Paralimnus phragmitis
  • Genus: Paramesus
    • Paramesus obtusifrons
  • Genus: Pediopsis
    • Pediopsis tiliae - (Lindemaskercicade)
  • Genus: Penestragania
    • Penestragania apicalis
  • Genus: Penthimia
    • Penthimia nigra
  • Genus: Pithyotettix
    • Pithyotettix abietinus
  • Genus: Placotettix
    • Placotettix taeniatifrons
  • Genus: Planaphrodes
    • Planaphrodes bifasciata
    • Planaphrodes trifasciata
  • Genus: Platymetopius
    • Platymetopius major
    • Platymetopius undatus
  • Genus: Populicerus
    • Populicerus albicans
    • Populicerus confusus
    • Populicerus laminatus
    • Populicerus nitidissimus
    • Populicerus populi
  • Genus: Psammotettix
    • Psammotettix albomarginatus
    • Psammotettix alienus
    • Psammotettix cephalotes
    • Psammotettix confinis
    • Psammotettix excisus
    • Psammotettix helvolus
    • Psammotettix kolosvarensis
    • Psammotettix maritimus
    • Psammotettix nodosus
    • Psammotettix pallidinervis
    • Psammotettix putoni
    • Psammotettix sabulicola
  • Genus: Recilia
    • Recilia coronifer
  • Genus: Rhopalopyx
    • Rhopalopyx adumbrata
    • Rhopalopyx elongata
    • Rhopalopyx preyssleri
  • Genus: Rhytidodus
  • Genus: Rhytistylus
    • Rhytistylus proceps
  • Genus: Ribautiana
    • Ribautiana alces
    • Ribautiana cruciata
    • Ribautiana debilis
    • Ribautiana scalaris
    • Ribautiana tenerrima
    • Ribautiana ulmi - (Iepecicade)
  • Genus: Sagatus
    • Sagatus punctifrons
  • Genus: Sardius
    • Sardius argus
  • Genus: Sorhoanus
    • Sorhoanus assimilis
    • Sorhoanus xanthoneurus
  • Genus: Speudotettix
    • Speudotettix subfusculus
  • Genus: Stenidiocerus
    • Stenidiocerus poecilus
  • Genus: Streptanus
    • Streptanus aemulans
    • Streptanus marginatus
    • Streptanus okaensis
    • Streptanus sordidus
  • Genus: Stroggylocephalus
    • Stroggylocephalus agrestis
    • Stroggylocephalus livens
  • Genus: Synophropsis
    • Synophropsis lauri
  • Genus: Thamnotettix
    • Thamnotettix confinis
    • Thamnotettix dilutior
  • Genus: Tremulicerus
    • Tremulicerus distinguendus
    • Tremulicerus fulgidus
    • Tremulicerus tremulae
    • Tremulicerus vitreus
  • Genus: Turrutus
    • Turrutus socialis
  • Genus: Typhlocyba
  • Genus: Ulopa
    • Ulopa reticulata - (Heidecicade)
  • Genus: Verdanus
    • Verdanus orientalis
  • Genus: Viridicerus
  • Genus: Wagneripteryx
    • Wagneripteryx germari
  • Genus: Zonocyba
    • Zonocyba bifasciata
  • Genus: Zygina
    • Zygina angusta
    • Zygina flammigera
    • Zygina griseombra
    • Zygina hyperici
    • Zygina lunaris
    • Zygina nivea
    • Zygina ordinaria
    • Zygina rosea
    • Zygina rubrovittata
    • Zygina schneideri
    • Zygina suavis
    • Zygina tiliae
  • Genus: Zyginella
    • Zyginella pulchra
  • Genus: Zyginidia
    • Zyginidia scutellaris

Externe link

  • Overzicht Cicadellidae op waarneming.nl

Bronvermelding

Referenties

  1. Dietrich CH, Perkovsky E. (2019) First record of Cicadellidae (Insecta, Hemiptera, Auchenorrhyncha) from Eocene Sakhalinian amber. ZooKeys 886: 127-134. DOI:10.3897/zookeys.886.38828.
  2. Juliëtte Pijnacker et al - Universiteit van Wageningen, Geïntegreerde bestrijding van cicaden in de glastuinbouw.
  3. Young, D.A. (1986) Taxonomic study of the Cicadellinae (Homoptera: Cicadellidae), Part 3. Old World Cicadellini. Technical Bulletin of the North Carolina Agricultural Research Service, Raleigh, North Carolina, 639 pp.

Bronnen

  • (nl) Juliëtte Pijnacker, Pierre Ramakers, Marc van Slooten, Laxmi Kok, Ada Leman & Anette Bulla - Universiteit van Wageningen - Geïntegreerde bestrijding van cicaden in de glastuinbouw - Website
  • David Burnie (2001) - Animals, Dorling Kindersley Limited, London. ISBN 90-18-01564-4 (naar het Nederlands vertaald door Jaap Bouwman en Henk J. Nieuwenkamp).