Atérien

Atérien
Atérien-punt uit Djelfa
Regio Noord-Afrika
Periode Middle Stone Age
Datering 145.000 - 35.000 BP
Typesite Bir el-Ater
Voorgaande cultuur Acheuléen
Volgende cultuur Ibéromaurusien
Portaal  Portaalicoon   Archeologie

Het Atérien was een Middle Stone Age-industrie in Noord-Afrika (vooral in het oosten van Algerije, maar verbreid over de Noord- en Midden-Sahara tot aan de 18e breedtegraad), die duurde van 145.000[1] tot 35.000 geleden, en volgens sommige auteurs plaatselijk tot 18.000 of zelfs 10.000 jaar geleden. Het is genoemd naar de vindplaats Bir el-Ater in Algerije.

Egypte onderscheidt zich met Levalloisvondsten duidelijk van de gebieden van het Atérien.

Het lithische materiaal

De van vuursteen gemaakte werktuigen van het Atérien waren lichter en kleiner dan van het voorgaande Acheuléen. Typische vondsten zijn de gesteelde spitsen (Ateriénspitsen), schrabbers, boren en stekers. Het steeltje was misschien bedoeld om het werktuig makkelijker te kunnen slijpen door het in een stuk hout of een bot vast te zetten.

  • Bladvormige kling
    Bladvormige kling
  • Ateriénspits
    Ateriénspits
  • Schrabber
    Schrabber

Milieu en economie

Hoewel aanvankelijk de neanderthalers verantwoordelijk werden gesteld voor deze industrie, tonen vondsten in Marokko[2] dat de dragers vroege moderne mensen waren.[3] De toenmalige fauna in het gebied is nu typerend voor de savanne: olifanten, neushoorns, leeuwen, antilopen, duidelijk een koeler en natter klimaat in een landschap met open loofbos.

Het inpassen van het Atérien

Vondsten uit de tijd van vóór het Atérien worden aangemerkt als typerend voor het einde van het Acheuléen. Op enkele plaatsen zijn Levalloisvondsten gedaan, zodat de streek waarschijnlijk een tijd onbewoond is geweest.

Na het Atérien kwamen het epipaleolithische Ibéromaurusien en het Capsien. Het is nog niet duidelijk of de streek tussen deze perioden verlaten was in verband met het te droge klimaat van de Sahara.

Externe links

  • Rhafas-grot in Marokko. Een voorbeeld van een archeologische opgraving uit de Atérien-periode
  • Visueel overzicht van de migratiestromen van de mens.
  • Informatie over opgravingen, waaronder van het Atérien in Marokko
Bronnen en verwijzingen
  1. ↑ Ifri n'Ammar in Marokko: Richter, Daniel, Moser, Johannes, Nami, Mustapha, Eiwanger, Josef, Mikdad, Abdeslam (1 december 2010). New chronometric data from Ifri n’Ammar (Morocco) and the chronostratigraphy of the Middle Palaeolithic in the Western Maghreb. Journal of Human Evolution 59 (6): 672–679. PMID 20880568. DOI: 10.1016/j.jhevol.2010.07.024. Gearchiveerd van origineel op 6 april 2019.
  2. ↑ Skeletvondsten in Témara, Dar es Soltane en El Harourader
  3. ↑ Kornelius Kupczik, Kornelius; Hublina, Jean-Jacques, (2010). Mandibular molar root morphology in Neanderthals and Late Pleistocene and recent Homo sapiens. In: Journal of Human Evolution. November 2010:59(5),pp. 525-541; doi:10.1016/j.jhevol.2010.05.009
Mediabestanden
Zie de categorie Aterian van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.