-drecht

Een drecht (in Friesland en soms in West-Friesland ook dracht genoemd), trecht of tricht is een gedeeltelijk synoniem van een voorde (Middelnederlands: vort of vorda). Beide woorden hadden als betekenis:

• doorwaadbare plaats, meestal in een beek of rivier.
• een in het land inspringend, inlopend gedeelte van een zee; baai, bocht, inham, inwijk
• mogelijk heeft het ook de betekenis van een recht op doorgang

Een 'voorde' werd in het zuiden en westen van het Nederlands taalgebied ook aangeduid met drecht, trecht of tricht, afgeleid van Latijn traiecto (van traiectum, 'doorgetrokken'). De aanduiding Traiectum werd gebruikt om een plaats aan te geven waar een rivier doorwaadbaar of over te steken was. Steden met een dergelijk achtervoegsel in hun naam hebben die meestal te danken aan de nabijheid van een doorwaadbare plaats. De afleiding van -traiectum wordt lang niet door alle geleerden als correct beschouwd. De plaatsnamen op -drecht^[1], zoals Dordrecht, zijn volgens sommige taalkundigen Germaans, want verwant met dragen.

Woordgeschiedenis

Vanuit de Latijnse aanduiding ontstond in de middeleeuwen het Nederlandse woord Trecht. Trecht behoort tot de oudste drie bekende Nederlandse woorden en is het oudste Latijnse leenwoord in het Nederlands. Het werd voor het eerst genoemd als burcht-/plaatsnaam in het Utrechtse.^[2] In de middeleeuwen werd voor Utrecht én Maastricht Traiectum als plaatsnaam gebruikt, ter onderscheid kregen beide plaatsen daarna een nadere aanduiding in hun plaatsnaam.^[3]

Voorbeelden

De onderstaande lijst geeft een aantal voorbeelden van plaatsnamen die het element -drecht (of -trecht of -tricht) bevatten. De Franse stad Atrecht wordt soms ten onrechte met het toponiem -trecht in verband gebracht, maar is in werkelijkheid afgeleid van de naam van de Atrebates, een Gallische stam.

Land	Provincie	Gemeente	Plaatsnaam	Type plaats
België	Antwerpen	Antwerpen	Berendrecht	deelgemeente
		Zwijndrecht	Zwijndrecht	gemeente
	Oost-Vlaanderen	Beveren	Kieldrecht	deelgemeente
Nederland	Gelderland Gelderland	West Betuwe West Betuwe	Tricht	dorp
	Limburg Limburg	Maastricht Maastricht	Maastricht	stad en gemeente
	Noord-Brabant Noord-Brabant	Woensdrecht Woensdrecht	Ossendrecht	plaats en voormalige gemeente
			Woensdrecht	plaats en gemeente
	Noord-Holland Noord-Holland	Amsterdam Amsterdam	Holendrecht	buurt
		Ouder-Amstel Ouder-Amstel	Duivendrecht	dorp
		Wijdemeren Wijdemeren	Loosdrecht	dorp en voormalige gemeente
	Utrecht (provincie) Utrecht	De Ronde Venen De Ronde Venen	Mijdrecht	plaats en voormalige gemeente
		Utrecht Utrecht	Utrecht	stad en gemeente
	Zuid-Holland Zuid-Holland	Barendrecht Barendrecht	Barendrecht	plaats en gemeente
		Dordrecht Dordrecht	Dordrecht	stad en gemeente
			Wieldrecht	voormalige buurtschap
		Krimpenerwaard Krimpenerwaard	Haastrecht	stad en voormalige gemeente
		Papendrecht Papendrecht	Papendrecht	plaats en gemeente
		Rotterdam Rotterdam	Katendrecht	wijk en voormalig dorp
			Pendrecht	wijk en voormalig ambacht
		Sliedrecht Sliedrecht	Sliedrecht	plaats en gemeente
		Zuidplas Zuidplas	Moordrecht	plaats en voormalige gemeente
		Zwijndrecht Zwijndrecht	Zwijndrecht	plaats en gemeente

Zie ook

• -voorde

Noten