Lorenzo Priuli

Lorenzo Priuli
Lorenzo Priuli portresi

Venedik Cumhuriyeti Doçesi (82.) Doge di Venezia
Hüküm süresi	14 Haziran 1556 – 17 Ağustos 1559 3 yıl 3 ay 3 gün
Önce gelen	Francesco Venier
Sonra gelen	Girolamo Priuli

Doğum	1489 Venedik
Ölüm	17 Ağustos 1559 (yaş: 69) Venedik
Defin	San Salvador Kilisesi, Venedik
Eş(ler)i	Zilia Dandolo
Çocuk(lar)ı	1 erkek çocuk
Babası	Alvise Priuli
Annesi	Chiara Lion

Lorenzo Priuli (d. 1489, Venedik - ö. 2 Haziran 1559, Venedik). 11 Haziran 1554 – 17 Ağustos 1559 döneminde Venedik Cumhuriyeti'ne "Doçe" unvanı ile devlet başkanlığı yapan 82'inci dükadır. Doçe Francesco Venier'nun ölümünden sonra yapılan seçimden sonra 14 Haziran 1556 'da tahta çıktı. 3 yıl 2 ay 2 gün süren Venedik Cumhuriyeti "Doçe"'lik saltanatından sonra 2 Haziran 1559'da 69 yaşında Venedik'te öldü.

Lorenzo Priuli gayet yakışıklı ve gayet kibar ve kültürlü bir kişi idi.

Doçe olarak hüküm sürdüğü dönemde önemli uluslararası olaylar ortaya çıkmamıştır. Sadece Orta Çağ ve Rönesans döneminde olağan olan hastalık salgınları zaman zamen halkı etkilemiş ve sonradan tamiri kabil olarak Venedik körfezi'nde kanallar ve kanal kenarındaki yapılar zaman zaman seller ve suların yükselmesinden zarar görmüştür.

Hayatı

Doçe olmadan önce

Lorenzo Priuli 1489da Venedik'te Alvise Priuli ve Chiara Lion'ın kucuk oğlu olarak doğdu. Eğitimi sırasında klasik Yunanca ve Latince öğrenip bu dillerde klasik yazarların eserlerini okumuştur ve özellikle klasik felsefe eserleri üzerinde derin bilgi kazanmıştır. Bu nedenle Venedik'te Rönesans bilim adamı olarak da isim yapmıştır. Sonradan devlet hizmetleri içinde kariyer yapmaya başlamıştır. Venedik ve bu cumhuriyete bağlı şehirlerde şehir yönetimi işleriyle uğraşmış ve şehir vekilharcı, şehir valisi (podesta) görevlerini yapmış ve Venedik Cumhuriyeti için değişik devletler nezdinde elçi olarak gönderilmişti. Bu görevlerinden dolayı Venedik devleti tarafından "şövalye" olma şerefi ile onurlandırılmıştı.

Zilia Dandalo ile evlilik yapmış ve bu evlilikten tek bir erkek çocukları olmuştur. Lorenzo'nun hazırlatmış olduğu veraset vasiyetname belgelerinden anlaşıldığı gibi oğulları kendi başına buyruk ve biraz asi tabiatlı olmuştu.

Doçelik dönemi

2 Haziran 1556'de önce Doçe olan Francesco Venier ölünce Venedik Cumhuriyeti "Doçe Seçmenler Konseyi" yeni doçe seçmek için toplandı. Doçelik için 4 kişi rakip aday olarak bulunmaktaydı. Lakin Lorenzo Priuli ve Stefano Tiepolo bu görevi üstlenmeye yetenekli iki rakip aday olarak ortaya çıktılar. Fakat sonunda Stefano Tiepolo aday olmaktan vazgeçti ve çok geçmeden de öldü. Böylece Lorenzo Priuli 4 Haziran 1556'de "Doçe Seçmenler Konseyi" tarafından "doçe" olarak seçildi ve Venedik Cumhuriyeti doçesi olarak tahta geçti. Lorenzo Priuli'nin doçe seçilmesi onun ne eski Venedik asiller ailelerine ne de yeni zengin ve asillik taslayan yeni ailelere bağlı olmadığı için halkın bu kesimleri tarafından sempati ile karşılanmadı.

Taç giymek için yapılması olağan eğlence ve etkinlikler o kadar şatafatlı ve eğlenceli olmuştur ki Venedik halkının sosyal hafızasında, 1597'de yeni doçe seçilen Marini Grimani için eşi Morosina Morosini'nin organize ettiği büyük taç giyme eğlencelerine kadar kalmış ve 1597'e kadar yapılan tüm diğer taç giyme eğlenceleri hep Lorenzo Priuli taç giyme etkinlikleri ile karşılaştırılır olmuştu.

Lorenzo Priuli döneminde Venedik Cumhuriyeti bazı ciddi doğa felaketleri ile karşı karşıya geldi. Şehirde çıkan büyük bir tifüs salgını çok sayıda Venedikli şehir halkının ölümüne neden oldu. Venedik Körfezi sığ suları yükselerek kanallar kıyılarının ve şehri düşük rakımlı adasal alanlarının su baskınlarından büyük zarar görmesine neden oldu. Yağan beklenmedik şiddetli yağmurlar dolayısıyla Venedik'in İtalyan karasında bulunan "Terrafirma" arazilerini seller bastı ve bunlar bu arazilerde yapılan tarıma büyük zararlar verdiler. Bu tarım zararları dolayısıyla halkın yediği yiyecek ya hiç bulunmaz oldu ya da gayet yüksek fiyatla zor bulunur oldu. Bu nedenle Venedik Cuhuriyeti'nin terrafirma ve körfez adalarında bulunan arazilerinde yaşayan fakir ve orta gelirli halk kıtlık ve açlık çekmeye başladı.

Lorenzo Priuli'nin doçelik döneminde İtalya'da 1551'de ortaya çıkan İtalya Savaşı (1551-1559) adı verilen savaş devam etmekte idi. Bu savaşta Venedik Cumhuriyeti çok sıkı bir tarafsızlık siyaseti uygulamıştı. Bunun için Venedik Cumhuriyeti'nde yaşayan alelade halk için Lorenzo Priuli doçelik dönemi bir barış dönemi gibi görünmekte idi. Halbuki İtalya Savaşı tarafsız Venedik arazileri dışındaki genellikle kuzey İtalya'da geçmekle beraber bütün İtalya yarımadası'nda Fransa Krallığı ile İspanya Krallığı ve Kutsal Roma Germen İmparatorluğu ve iki tarafının İtalya'da bulunan şehir devletleri müttefikleri arasında geçen bir savaş idi. Bu savaşta geri kalan İtalya, hangi tarafın daha üstün geleceğini karar veren gayet ciddi savaş, muharebeler ve çatışmalar ile büyük siyasal ve sosyal karışıklıklara sahne olmakta idi. Bu savaş Fransa Kralı II. Henri ve İspanya Kralı ve Kutsal Roma-Germen İmparatoru II. Filip elçileri arasında 3 Nisan 1559'da yapılan Cateau-Cambresis Antlaşması ile sona erdi. Bu antlaşma İtalya'da ultra koyu Katolik olan İspanya Kralı ve Kutsal Roma Germen İmparatoru II. Filip'in, Venedik'in İtalya anakarasındaki Terrafirma arazilerine komşu olan Lombardiya'yı eline geçirmesi ile üstünlüğünü ortaya çıkartıp bu Venedik Cumhuriyeti'nin İtalya'daki siyasi durumuna aksi tesirler yapmaya başlamasına neden olacaktı.

Ama Lorenzo Priuli bu gelişmeleri göremeden 17 Ağustos 1559'da 69 yaşında iken öldü.

Mezarı Venedik "San Salvador Kilisesi" içinde 1578 ile 1582de mimar Cesare Franco'nun tasarlamasına göre yaptırılan görkemli bir anıt-mezarda bulunmaktadır. Bu anıt-mezar kendinden daha sonra doçe olmuş olan agabeyi Girolamo Priuli'nin de mezarını ihtiva etmektedir.

Ayrıca bakınız

Venedik Cumhuriyeti
Venedik doçeleri listesi

Kaynakça

Bu madde kısmen İtalyanca Wikipedia "Lorenzo Priuli" maddesi kaynaklıdır [1] 27 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İtalyanca)

Dış kaynaklar

Norwich, John Julius (1999) A History of Venice. New York: Vintage Books, ISBN 0-679-72197-5 (İngilizce)
da Mosto, Andrea (1983), Dogi di Venezia nella vita pubblica e privata. Floransa:A. Martello (İtalyanca)
Dumler, Helmut (2001), Venedig und die Dogen. Düsseldorf:Artemis & Winkler ISBN 978-3538071162 (Almanca)

Resmî unvanlar
Önce gelen: Francesco Venier	Venedik Doçesi 1556 – 1559	Sonra gelen: Girolamo Priuli

Venedik Doçeleri

Bizanslılar Dönemi (697–737)
Paolo Lucio Anafesto (697–717) • Marcello Tegalliano (717–726) • Orso Ipato (726–737)

Magistri Militum Rejimi (738–742)
Domenico Leoni • Felice Cornicola • Teodato Ipato • Gioviano Cepanico • Giovanni Fabriciaco

Dukalık Dönemi (742–1148)
8. yüzyıl	Teodato İpato* (742–755) • Galla Lupanio* (755–756) • Domenico Monegario* (756–764) • Maurizio Galbaio (764–787) • Giovanni Galbaio* (787–804)
9. yüzyıl	Obelerio degli Antenori† (804–811) • Angelo Participazio (811–827) • Giustiniano Participazio (827–829) • I. Giovanni Participazio (829–837) • Pietro Tradonico (837–864) • I. Orso Participazio (864–881) • II. Giovanni Participazio* ((864–881))(887-888) • I. Pietro Candiano (887) • Pietro Tribuno (888–912)
10. yüzyıl	II. Orso Participazio (912–932) • II. Pietro Candiano (932–939) • Pietro Participazio (939–942) • III. Pietro Candiano (942–959) • IV. Pietro Candiano† (959–976) • I. Pietro Orseolo♦ (976–978) • Vitale Candiano♦ (978–979) • Tribuno Memmo (979–991) • II. Pietro Orseolo (991–1009)
11. yüzyıl	Ottone Orseolo* (1009–1026) • Pietro Centranico* (1026–1032) • Domenico Flabanico (1032–1043) • I. Domenico Contarini (1043–1071) • Domenico Selvo* (1071–1084) • Vitale Falier (1084–1096) • I. Vitale Michiel (1096–1102)
12. yüzyıl	Ordelafo Faliero (1102–1117) • Domenico Michele (1117–1130) • Pietro Polani (1130–1148)
*tahttan indirilme † idam edilme veya suikastle ölüm ‡ savaşta ölüm ♦ tahttan feragat etme

Cumhuriyet Dönemi (1148–1797)
12. yüzyıl	Domenico Morosini (1148–1156) • II. Vitale Michiel (1156–1172) • Sebastiano Ziani (1172–1178) • Orio Mastropiero (1178–1192) • Enrico Dandolo (1192–1205)
13. yüzyıl	Pietro Ziani (1205–1229) • Jacopo Tiepolo (1229–1249) • Marino Morosini (1249–1252) • Renier Zen (1252–1268) • Lorenzo Tiepolo (1268–1275) • Jacopo Contarini (1275–1280) • Giovanni Dandolo (1280–1289) • Pietro Gradenigo (1289–1311)
14. yüzyıl	Marino Zorzi (1311–1312) • Giovanni Soranzo (1312–1328) • Francesco Dandolo (1328–1339) • Bartolomeo Gradenigo (1339–1342) • Andrea Dandolo (1342–1354) • Marin Falier† (1354–1355) • Giovanni Gradenigo (1355–1356) • Giovanni Dolfin (1356–1361) • Lorenzo Celsi (1361–1365) • Marco Cornaro (1365–1367) • Andrea Contarini(1367–1382) • Michele Morosini (1382–1382) • Antonio Venier (1382–1400)
15. yüzyıl	Michele Steno (1400–1413) • Tommaso Mocenigo (1413–1423) • Francesco Foscari* (1423–1457) • Pasquale Malipiero (1457–1462) • Cristoforo Moro (1462–1471) • Niccolò Tron (1471–1473) • Niccolò Marcello (1473–1474) • Pietro Mocenigo (1474–1476) • Andrea Vendramin (1476–1478) • Giovanni Mocenigo (1478–1485) • Marco Barbarigo (1485–1486) • Agostino Barbarigo (1486–1501)
16. yüzyıl	Leonardo Loredan (1501–1521) • Antonio Grimani (1521–1523) • Andrea Gritti (1523–1538) • Pietro Lando (1538–1545) • Francesco Donato (1545–1553) • Marcantonio Trevisan (1553–1554) • Francesco Venier (1554–1556) • Lorenzo Priuli (1556–1559) • Girolamo Priuli (1559–1567) • Pietro Loredan (1567–1570) • I. Alvise Mocenigo (1570–1577) • Sebastiano Venier (1577–1578) • Niccolò da Ponte (1578–1585) • Pasquale Cicogna (1585–1595) • Marino Grimani (1595–1606)
17. yüzyıl	Leonardo Donato (1606–1612) • Marcantonio Memmo (1612–1615) • Giovanni Bembo (1615–1618) • Nicolò Donato (1618–1618) • Antonio Priuli (1618–1623) • Francesco Contarini (1623–1624) • I. Giovanni Cornaro (1624–1630) • Nicolò Contarini (1630–1631) • Francesco Erizzo (1631–1646) • Francesco Molin (1646–1655) • Carlo Contarini (1655–1656) • Francesco Cornaro (1656–1656) • Bertuccio Valiero (1656–1658) • Giovanni Pesaro (1658–1659) • II. Domenico Contarini (1659–1674) • Nicolò Sagredo (1674–1676) • Alvise Contarini (1676–1683) • Marcantonio Giustinian (1683–1688) • Francesco Morosini(1688–1694) • Silvestro Valiero(1694–1700) • II. Alvise Mocenigo(1700–1709)
18. yüzyıl	II. Giovanni Cornaro (1709–1722) • III. Alvise Mocenigo (1722–1732) • Carlo Ruzzini (1732–1735) • Alvise Pisani (1735–1741) • Pietro Grimani (1741–1752) • Francesco Loredan (1752–1762) • Marco Foscarini (1762–1763) • IV. Alvise Mocenigo (1763–1779) • Paolo Renier (1779–1789) • Ludovico Manin (1789–1797)
† Marino Falier (1354–55) vatana ihanet ile suçlanmış, yargılanmış ve idam edilmiştir. * Francesco Foscari (1423–57)Onlar Konseyi tarafından Doçe'likten hal edilmiştir. * Ludovico Manin Fransa Devrimi İtalya ordusu komutanı Napolyon Bonapart tarafından tahttan indirilip Venedik Cumhuriyeti ortadan kaldırılmıştır.