Zanokcicowate
 Zanokcica serpentynowa | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Klasa | paprocie | ||
| Podklasa | paprotkowe | ||
| Rząd | paprotkowce | ||
| Rodzina | zanokcicowate | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Aspleniaceae Newman Hist. Brit. Ferns: 6. 1840[2] | |||
| |||
| |||
Zanokcicowate (Aspleniaceae) – rodzina paproci z rzędu paprotkowców (Polypodiales). Obejmuje 2 rodzaje z ok. 730 gatunkami[2]. Są to paprocie naziemne, naskalne i epifityczne występujące niemal kosmopolitycznie, jednak o największym zróżnicowaniu w strefie tropikalnej[3]. Do polskiej flory należy 9 gatunków tradycyjnie zaliczanych do rodzaju zanokcica (Asplenium), a także włączony do tego rodzaju w systemach z XXI wieku, a tradycyjnie wyodrębniany w ramach osobnego rodzaju języcznik zwyczajny (Phyllitis scolopendrium, współcześnie Asplenium scolopendrium)[4][5].
Morfologia
Kłącze płożące, podnoszące się lub niemal wyprostowane, pokryte siateczkowatymi łuskami na wierzchołku i u podstawy ogonków liściowych. Liście o jednakowym kształcie (monomorficzne). Wiązki przewodzące pierzaste lub rozwidlające się, zwykle otwarte. Kupki zarodni wydłużone, nierzadko równowąskie, wzdłuż żyłek, z równowąskimi zawijkami[3].
Systematyka
W systemie Smitha i in. (2006) rodzina w rzędzie paprotkowców (Polypodiales). Podkreślono w opisie rodziny niejasne granice międzyrodzajowe i dowiedzione już wówczas zagnieżdżenie niektórych tradycyjnie wyróżnianych rodzajów w obrębie rodzaju Asplenium. W efekcie wskazano tu przynależność od 1 do 10 rodzajów w zależności od ujęcia systematycznego[3]. W systemie PPG I (2016) rodzina ma pozycję siostrzaną w stosunku do monotypowej rodziny Hemidictyaceae w obrębie podrzędu Aspleniineae H.Schneid. & C.J.Rothf. 2016 odpowiadającemu kladowi „eupolypods II” w systemie Smitha i in. (2006)[2]. Wyróżniono w jej obrębie dwa rodzaje: zanokcica Asplenium i Hymenasplenium. Do tego pierwszego włączono wcześniej wyróżniane w rangach osobnych rodzajów m.in.: śledzionkę (Ceterach) i języcznik (Phyllitis)[2].
| paprotkowce |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Wykaz rodzajów[2]
- Asplenium L., Sp. Pl. 2: 1078. 1753 – zanokcica
- Hymenasplenium Hayata, Bot. Mag. (Tokyo) 41 (492): 712. 1927
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
- ↑ a b c d e f g The Pteridophyte PhylogenyT.P.P. Group The Pteridophyte PhylogenyT.P.P., A community-derived classification for extant lycophytes and ferns, „Journal of Systematics and Evolution”, 54 (6), 2016, s. 563–603, DOI: 10.1111/jse.12229 .
- ↑ a b c Smith, A. R., K. M. Pryer, E. Schuettpelz, P. Korall, H. Schneider & P. G. Wolf. A classification for extant ferns. „Taxon”. 55 (3), s. 705–731, 2006. (ang.).
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Vascular plants of Poland – a checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. IB PAN, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
- ↑ Phyllitis scolopendrium (L.) Newman. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2017-03-04].
- ↑ Samuli Lehtonen. Towards Resolving the Complete Fern Tree of Life. „PLoS ONE”. 6, 10, s. e24851, 2011. DOI: 10.1371/journal.pone.0024851.
- ↑ Carl J. Rothfels, Anders Larsson, Li-Yaung Kuo, Petra Korall, Wen- Liang Chiou, Kathleen M. Pryer. Overcoming Deep Roots, Fast Rates, and Short Internodes to Resolve the Ancient Rapid Radiation of Eupolypod II Ferns. „Systematic Biology”. 61, 1, s. 70, 2012.
- Britannica: plant/Aspleniaceae
- SNL: småburknefamilien
Identyfikatory zewnętrzne:
