Wykwit

Wykwit (łac. exanthema) – w dermatologii: zmiana skórna, na podstawie której można ustalić rozpoznanie; są zasadniczym elementem obrazu klinicznego chorób dermatologicznych. Mimo różnorodności objawów skórnych można je podzielić na podstawie cech morfologicznych na kilkanaście podstawowych typów.
Wyróżniamy wykwity pierwotne (łac. efflorescentiae primariae) i wtórne (efflorescentiae secundariae). Wykwity pierwotne pojawiają się w początkowym okresie ujawnienia się zmian chorobowych na skórze. Wykwity wtórne stanowią zejście wykwitów pierwotnych i są obecne w okresie dalszego przebiegu lub ustępowania choroby.
Przy opisie wykwitów zwraca się uwagę na takie ich cechy, jak: wielkość, kształt, postać, barwę, powierzchnię, ograniczenie umiejscowienia, ilość, towarzyszące objawy podmiotowe (ból, świąd), ewolucję i zejście.

Wykwity pierwotne

• Plama (łac. macula)
• Grudka (łac. papula)
• Krosta (łac. pustula)
• Cysta (łac. cystis)
• Guz (łac. nodus, tumor, tuber)
• Guzek (łac. nodulus, tuberculum)
• Pęcherzyk (łac. vesicula)
• Pęcherz (łac. bulla)
• Bąbel (łac. urtica)

Wykwity wtórne

• Łuska (łac. squama)
• Nadżerka (łac. erosio)
• Przeczos (łac. excoriatio)
• Rozpadlina (łac. rhagas)
• Strup (łac. crusta)
• Blaszka (łac. plax, lamella, ang. plaque)
• Owrzodzenie (łac. ulcus)
• Blizna (łac. cicatrix)

Stany narzucone skóry

Stany chorobowe niedające się pod względem morfologicznym włączyć do wykwitów pierwotnych lub wtórnych:

• Zliszajowacenie (lichenizacja, lichenificatio) – stan wzmożonego pogrubienia poletkowania i szorstkości skóry na tle przewlekłych stanów zapalnych np. charakterystyczny dla atopowego zapalenia skóry
• Spryszczenie – powstanie ognisk o typie w obrębie innych ognisk chorobowych
• Łuszczycowatość
• Zliszajcowacenie (impetiginizacja, impetiginisatio) wtórne zakażenie wykwitów – charakterystyczne żółto-miodowe miękkie strupy

Bibliografia

• Stefania Jabłońska, Sławomir Majewski Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową PZWL 2005, ISBN 83-200-3367-5.