Stefan Norblin

Stefan Norblin
Ilustracja
Imię i nazwisko

Juliusz Stefan Norblin de la Gourdaine

Data i miejsce urodzenia

26 czerwca 1892
Warszawa

Data i miejsce śmierci

12 sierpnia 1952
San Francisco

Narodowość

polska

Dziedzina sztuki

malarstwo

Epoka

secesja, modernizm, art déco

Ważne dzieła

malowidła w pałacu Umaid Bhawan[1]

Strona internetowa

Stefan Norblin, właśc. Juliusz Stefan Norblin de la Gourdaine (ur. 26 czerwca 1892[2] w Warszawie, zm. 12 sierpnia 1952 w San Francisco[1]) – polski artysta plastyk, malarz, karykaturzysta, ilustrator i plakacista, projektant wnętrz, architektury i mody[1]. Tworzył m.in. modernistyczne i secesyjne plakaty reklamowe oraz malowidła w stylu art déco[3][1].

Życiorys

Malowidło ścienne Bitwa założyciela miasta Radhora przeciwko Mongołom[4] w pałacu Umaid Bhawan, 1943 r.[5]
Portret Kazimierza Skarżyńskiego, 1935 r.

Urodził się w Warszawie w 1892 roku w rodzinie o tradycjach artystycznych. Jego pradziadem był malarz Piotr Norblin[6]. Studiował malarstwo w Antwerpii i Dreźnie[7]. W 1920 roku Stefan Norblin wziął udział w wojnie polsko-sowieckiej. Po wojnie wrócił do Warszawy, gdzie ożenił się z Leną Żelichowską, znaną podówczas aktorką i tancerką[8].

We wrześniu 1939 roku wyjechał z kraju[3] do Rumunii, gdzie w podróży, oprócz małżonki, towarzyszył mu Marian Hemar. Na czas okupacji Norblinowie mieli schronić się w Stanach Zjednoczonych, dokąd postanowili dostać się przez Azję. W czasie II wojny światowej Norblin przebywał w Persji, a następnie w Indiach, gdzie dla maharadży Jodhpuru Umaida Singha wykonał serię malowideł zdobiących wnętrze pałacu Umaid Bhawan[3], największej prywatnej rezydencji w tym kraju. Malował także portrety lokalnej arystokracji i ozdabiał jej rezydencje[9]. Po wojnie osiadł na stałe w Stanach Zjednoczonych, gdzie zarabiał na życie jako portrecista[10]. Zmarł w San Francisco 12 sierpnia w 1952 śmiercią samobójczą, przypuszczalnie motywowaną postępującą utratą wzroku[11].

W 2007 roku Telewizja Polska wyprodukowała film dokumentalny Stefan Norblin, opowiadający o życiu artysty[12]. W 2011 powstał także film dokumentalny Chitraanjali. Stefan Norblin w Indiach reżyserii Małgorzaty Skiby, wyprodukowany przez Narodowy Instytut Audiowizualny przy współpracy z Ambasadą RP w Nowym Delhi. Film pokazuje twórczość artysty w Indiach, która łączy motywy europejskie z mitologią i kulturą indyjską. Dokument ten otrzymał Honorowe Wyróżnienie w prestiżowym konkursie Los Angeles Film Awards 2012[13]. Dostępny jest w całości na platformie internetowej Ninateka. Dalszymi badaniami i wszechstronną promocją twórczości Norblina zajmuje się powstały w 2017 r. Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą „Polonika”, który zrealizował dwa filmy animowany „Wieczny ogień”[14] i dokumentalny „Ramayana w pałacu w Jodhpurze. Odzyskany wątek w twórczości Stefana Norblina”[15].

Grób Leny Żelichowskiej i jej męża Stefana Norblina na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (styczeń 2015)

12 października 2012 prochy Stefana Norblina i jego żony spoczęły w rodzinnym grobowcu Norblinów na Starych Powązkach w Warszawie[16] (kwatera F/G-5-1/2)[17].

Przykładowe plakaty Stefana Norblina
  • Gdynia. Nowy port nad Bałtykiem
    Gdynia. Nowy port nad Bałtykiem
  • Lwów. Chemins de Fer de l'État Polonais
    Lwów. Chemins de Fer de l'État Polonais
  • Wilno. Chemins de Fer de l'État Polonais
    Wilno. Chemins de Fer de l'État Polonais

Przypisy

  1. a b c d Stefan Norblin (1892–1952). Artysta wszechstronny [online], Muzeum Regionalne w Stalowej Woli [dostęp 2017-06-29]  (pol.).
  2. StanisławS. Werner StanisławS., Korzenie: sławni i bliscy z rodziny Wernerów oraz rodzin skoligaconych: Norblinów, Schuchów, Malczów, Fukierów, Meisnerów., Łośgraf, 2002, s. 179, ISBN 978-83-87572-95-2, OCLC 56413086 .
  3. a b c Steciński 2010 ↓, s. 341.
  4. Steciński 2010 ↓, s. 345.
  5. Steciński 2010 ↓, s. 342.
  6. Drzewo rodowe Norblinów. [dostęp 2012-11-28].
  7. Sylwia Giżka, Plakat polski w okresie dwudziestolecia międzywojennego. w serwisie Culture.pl
  8. Gazeta Olsztyńska: Olsztyńska konserwatorka uratowała akwarele Norblina, wrzesień 2008.. [dostęp 2008-09-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-23)].
  9. Malarstwo Stefana Norblina [online], Instytut Adama Mickiewicza [zarchiwizowane z adresu 2007-01-17] .
  10. http://www.tvp.pl/tvphistoria/programy/seria.html?dzial_name=historia.i.dokument&news_name=historia.i.dokument.stefan.norblin.788278.
  11. Steciński 2010 ↓, s. 343.
  12. Internetowa Baza Filmu Polskiego: Stefan Norblin, film dokumentalny.
  13. Chitraanjali. Stefan Norblin w Indiach | Małgorzata Skiba [online], ninateka.pl [dostęp 2016-01-07] .
  14. Wieczny ogień [online], polonika.pl [dostęp 2019-06-04] .
  15. Stefan Norblin | Odzyskany wątek twórczości Stefana Norblina [online], polonika.pl [dostęp 2019-06-04] .
  16. em, pap: Malował dla indyjskiego maharadży; wystawa Norblina w Wilanowie. [w:] Wprost [on-line]. 2012-10-12. [dostęp 2012-11-28].
  17. Cmentarz Stare Powązki: NORBLINOWIE, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-01-31] .

Bibliografia

  • Józef Steciński: Konserwacja malowideł ściennych Stefana Norblina w Pałacu Umaid Bhawan w Jodhpur – Indie. W: Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej. Wojciech Walczak (red.), Karol Łopatecki (red.). T. 1. Białystok: Benkowski Publishing Ballons, Instytut Badań nad Dziedzictwem Kulturowym Europy, 2010, seria: Zachowanie Polskiego Dziedzictwa Narodowego. ISBN 978-83-925705-1-6.

Linki zewnętrzne

  • Stefan Norblin na wystawie Towarzystwa Sztuk Pięknych, 1937
  • Film dokumentalny Chitraanjali. Stefan Norblin w Indiach, 2012 na portalu NInAteka.
  • ISNI: 0000000082857083
  • VIAF: 101815263
  • ULAN: 500289970
  • LCCN: no2012050443
  • GND: 1020085657
  • Open Library: OL8662792A
  • PLWABN: 9810569009705606
  • NUKAT: n95205596
  • J9U: 987007500815605171
  • LNB: 000225907
  • PWN: 3948205
  • ETP: 79228