Siergiej Bondarczuk

Siergiej Bondarczuk

Сергей Фёдорович Бондарчук

Data i miejsce urodzenia	25 września 1920 Biłozerka, ZSRR
Data i miejsce śmierci	20 października 1994 Moskwa, Rosja
Zawód	reżyser, scenarzysta, aktor
Współmałżonek	Inna Makarowa
Lata aktywności	1948–1994
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Siergiej Fiodorowicz Bondarczuk, ros. Сергей Фёдорович Бондарчук, ukr. Сергій Федорович Бондарчук (ur. 25 września 1920 w Biłozerce, zm. 20 października 1994 w Moskwie) – radziecki reżyser pochodzenia ukraińskiego, scenarzysta filmowy i aktor, Ludowy Artysta ZSRR (1952), Bohater Pracy Socjalistycznej (1980).

Życiorys

Urodził się 25 września 1920 w Biłozerce na Ukrainie. Dzieciństwo spędził w mieście Jejsk i w Taganrogu, gdzie w 1938 ukończył szkołę średnią. Jako aktor zadebiutował w 1937 w Teatrze Taganroskim. W latach 1938–1942 studiował w Akademii Teatralnej w Rostowie nad Donem. W wieku 32 lat został, jako najmłodszy w historii aktor, uhonorowany tytułem Ludowy Artysta ZSRR.

Najważniejsze filmy Siergieja Bondarczuka zostały nakręcone według słynnych powieści i opowiadań: Los człowieka Michaiła Szołochowa oraz Wojna i pokój Lwa Tołstoja. Bondarczuk zarówno wyreżyserował monumentalne, ponad siedmiogodzinne epickie dzieło Wojna i pokój (1966), jak i zagrał w nim jedną z głównych ról – Pierre'a Bezuchowa. Film otrzymał Oscara dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego jako pierwszy w historii obraz z ZSRR.

Zasiadał w jury konkursu głównego na 20. (1967) oraz na 36. MFF w Cannes (1983).

Zmarł 20 października 1994 w Moskwie i został pochowany na Cmentarzu Nowodziewiczym^[1].

Jego córka Natalia jest aktorką, zaś syn Fiodor – aktorem i reżyserem (m.in. 9 kompania, 2005).

Filmografia (wybór)

Jako aktor

• Młoda gwardia (1948, Молодая гвардия, jako Wałko)
• Opowieść o prawdziwym człowieku (1948, Повесть о настоящем человеке)
• Czarodziej sadów (1948, Мичурин, jako Iwan Miczurin)
• Taras Szewczenko (1951, Тарас Шевченко, jako Taras Szewczenko)
• Okręty szturmują bastiony (1953, Корабли штурмуют бастионы, jako Tichon Prokofiew)
• Admirał Uszakow (1953, Адмирал Ушаков, jako Tichon Prokofiew)
• Trzpiotka (1955, Попрыгунья, jako doktor Dymow)
• Otello (1955, Отелло, jako Otello)
• Niedokończona powieść (1955, Неоконченная повесть)
• Los człowieka (1959, Судьба человека, jako Andriej Sokołow)
• Sierioża (1960, Серёжа, jako Korosteliow)
• Noc w Rzymie (1960, jako Fiodor Nazukow)
• Wojna i pokój (1967, Война и мир, jako Pierre Bezuchow)
• Bitwa nad Neretwą (1969, Битва на Неретве, jako Martin)
• Wujaszek Wania (1970, Дядя Ваня, jako Michaił Astrow)
• Milczenie doktora Evansa (1973, Молчание доктора Ивенса, jako doktor Evans)
• Oni walczyli za ojczyznę (1975, Они сражались за Родину, jako Iwan Zwiagincew)
• Wzgórza Zelengory (1976, Врхови Зеленгоре, jako profesor)
• Ernst Schneller (1977, jako genenrał Sotow)
• Ojciec Sergiusz (1978, Отец Сергий, jako ojciec Sergiusz)
• Niech żyje Meksyk! (1979, jako narrator)
• Borys Godunow (1986, Борис Годунов, jako Borys Godunow)
• Burza nad Rusią (1992, Гроза над Русью)

Jako reżyser

• Los człowieka (1959, Судьба человека)
• Wojna i pokój (1967 – 4 części, Война и мир)
• Waterloo (1970, Ватерлоо)
• Oni walczyli za ojczyznę (1975, Они сражались за Родину)
• Step (1977, Степь)
• Czerwone dzwony – Meksyk w ogniu (1982, Красные колокола. Фильм 1. Мексика в огне)
• Czerwone dzwony – Początek nowego świata (1982)
• Borys Godunow (1986, Борис Годунов)
• Cichy Don (1992; dokończony przez Fiodora Bondarczuka w 2006)

Odznaczenia

• Złoty Medal "Sierp i Młot" Bohatera Pracy Socjalistycznej (24 września 1980)
• Order Lenina – dwukrotnie (1967, 1980)
• Order Rewolucji Październikowej (1974)
• Order Czerwonego Sztandaru Pracy (1970)
• Order Wojny Ojczyźnianej II klasy (1985)
• Ludowy Artysta ZSRR (1952)
• Nagroda Leninowska (1959)
• Nagroda Stalinowska (1952)
• Nagroda Państwowa ZSRR (1984)
• Nagroda Państwowa RFSRR (1977)
• Nagroda Państwowa Ukraińskiej SRR (1982)

Przypisy

Bibliografia

• (ros.) Wielka Encyklopedia Radziecka, t. 3, s. 553, Moskwa 1969–1978
• Бондарчук Сергей Фёдорович – Герои страны (ros.)
• Edward Pawlak, Barbara Pełka, Film radziecki w Polsce, Warszawa 1985, s. 233-234.
• * Galina Dołmatowska, Irina Szyłowa, Sylwetki radzieckiego ekranu, przeł. z ros. Marek Dzierwajłło, Wydawnictwo Progress, Moskwa 1980, s. 30-43.

Linki zewnętrzne

• Siergiej Fiodorowicz Bondarczuk
  Сергей Фёдорович Бондарчук w bazie IMDb (ang.)
• Siergiej Fiodorowicz Bondarczuk
  Сергей Фёдорович Бондарчук w bazie Filmweb