Pułki kawalerii Wojska Polskiego

Pułki kawalerii Wojska Polskiego – spis polskich pułków kawalerii : ich organizacja, geneza, podległość i przeformowania; miejsce stacjonowania.

Pułki Księstwa Warszawskiego

Pułki ułanów

• 2 pułk ułanów
• 3 pułk ułanów
• 4 pułk ułanów
• 6 pułk ułanów
• 7 pułk ułanów – wcześniej: 1 pułk jazdy Galicyjsko-Francuskiej
• 8 pułk ułanów – wcześniej: 2 pułk jazdy Galicyjsko-Francuskiej
• 9 pułk ułanów – wcześniej: 3 pułk jazdy Galicyjsko-Francuskiej
• 11 pułk ułanów – wcześniej: 4 pułk jazdy Galicyjsko-Francuskiej
• 12 pułk ułanów – wcześniej: 5 pułk jazdy Galicyjsko-Francuskiej
• 15 pułk ułanów – wcześniej: 6 pułk jazdy Galicyjsko-Francuskiej
• 16 pułk ułanów – wcześniej: 7 pułk jazdy Galicyjsko-Francuskiej
• 17 pułk ułanów
• 18 pułk ułanów
• 19 pułk ułanów
• 20 pułk ułanów
• pułk Krakusów

Pułki huzarów

• 10 pułk huzarów
• 13 pułk huzarów

Pułki kirasjerów

• 14 pułk kirasjerów

Pułki szaserów

• 1 pułk strzelców konnych
• 4 pułk strzelców konnych
• 5 pułk strzelców konnych
• 21 pułk strzelców konnych

Pułki Królestwa Kongresowego

Pułki ułanów

• 1 Pułk Ułanów Królestwa Kongresowego
• 2 Pułk Ułanów Królestwa Kongresowego
• 3 Pułk Ułanów Królestwa Kongresowego
• 4 Pułk Ułanów Królestwa Kongresowego
• 5 Pułk Ułanów Imienia Zamojskich
• 6 Pułk Ułanów Dzieci Warszawskich
• 7 Pułk Ułanów Królestwa Kongresowego
• 8 Pułk Ułanów Królestwa Kongresowego
• 9 Pułk Ułanów Królestwa Kongresowego
• 10 Pułk Ułanów Królestwa Kongresowego
• 11 Pułk Ułanów Królestwa Kongresowego
• 12 Pułk Ułanów Królestwa Kongresowego
• 13 Pułk Ułanów Królestwa Kongresowego
• 14 Pułk Ułanów Królestwa Kongresowego

Pułki strzelców konnych

• 1 pułk strzelców konnych
• 2 pułk strzelców konnych
• 3 pułk strzelców konnych
• 4 pułk strzelców konnych
• 5 pułk strzelców konnych
• 6 pułk strzelców konnych

Pułki jazdy lokalnej

• 1 Pułk Jazdy Augustowskiej
• 2 Pułk Jazdy Augustowskiej
• 1 Pułk Jazdy Kaliskiej
• 2 Pułk Jazdy Kaliskiej
• 1 Pułk Jazdy Krakowskiej
• 2 Pułk Jazdy Krakowskiej
• 1 Pułk Jazdy Płockiej
• 2 Pułk Jazdy Płockiej
• Pułk Jazdy Podlaskiej
• Pułk Jazdy Poznańskiej
• 1 Pułk Jazdy Sandomierskiej
• 2 Pułk Jazdy Sandomierskiej
• Pułk Jazdy Wołyńskiej
• 1 Pułk Mazurów
• 2 Pułk Mazurów

Pułki II Rzeczypospolitej

Pułki jazdy z okresu walki o granice

• 1 Pułk Ułanów – od 8 stycznia 1919 wskutek rozkazu szefa Sztabu Generalnego pn. 1 Pułk Szwoleżerów (Lekkokonnych); od grudnia 1919 pn. 1 Pułk Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego.
• 2 Pułk Szwoleżerów Rokitniańskich – sformowany w 1918 z dawnego 2 Pułku Ułanów Legionowych; od 1919 jako pułk szwoleżerów.
• 201 Pułk Szwoleżerów (ochotniczy) – później pn. 3 Pułk Szwoleżerów Mazowieckich.
• 1 Pułk Ułanów – powstał w ramach Legionu Puławskiego; potem w składzie I Korpusu Polskiego w Rosji; w związku z kapitulacją Korpusu w 1918 został rozwiązany; pułk odtworzono w listopadzie 1918 w Warszawie, Piotrkowie i Wolbromiu; później pn. 1 Pułk Ułanów Krechowieckich.
• 2 Pułk Ułanów – powstał w ramach I Korpusu Polskiego w Rosji; później pn. 2 Pułk Ułanów Grochowskich.
• 3 Pułk Ułanów – powstał w ramach I Korpusu Polskiego w Rosji; 3 lipca 1918 rozformowany; 13 października 1918 płk Stefan Strzemieński w swoim mieszkaniu przy ul. Marszałkowskiej w Warszawie przystąpił do organizacji 3 Pułku Ułanów Dzieci Warszawy.
• 4 Pułk Ułanów – nie udało się go sformować w ramach I Korpusu Polskiego w Rosji; sformowany w listopadzie 1918 w Warszawie; później pn. 4 Pułk Ułanów Zaniemeńskich.
• 5 Pułk Ułanów – powstał w 1918 w ramach II Korpusu Polskiego w Rosji; przestał istnieć 12 maja 1918 po bitwie z Niemcami pod Kaniowem; rdzeniem odtworzonego pułku był Dywizjon Ułanów Legionowych; później pn. 5 Pułk Ułanów Zasławskich (na cześć szarży pod Zasławiem w 1920).
• 6 Pułk Ułanów – powstał w 1918 w ramach II Korpusu Polskiego w Rosji; później 6 Pułk Ułanów 4 Dywizji Strzelców Pieszych gen. Lucjana Żeligowskiego; pułk ten połączył się z 6 Pułkiem Ułanów sformowanym w Małopolsce i w ten sposób powstał 6 Pułk Ułanów Kaniowskich.
• 6 Pułk Ułanów Jazdy Lwowskiej – pułk ten połączył się z 6 Pułkiem Ułanów Dywizji Żeligowskiego i w ten sposób powstał 6 Pułk Ułanów Kaniowskich.
• 7 Pułk Ułanów Lubelskich
• 1 Pułk Ułanów Ziemi Krakowskiej – powstał 1 listopada 1918 z 1 Pułku Ułanów Austriackich; od 14 stycznia 1919 pn. 8 Pułk Ułanów, a od 19 kwietnia 1919 pn. 8 Pułk Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego.
• 9 Pułk Ułanów Małopolskich
• 10 Pułk Ułanów Litewskich
• 11 Pułk Ułanów Legionowych
• 12 Pułk Ułanów Odsieczy Lwowa – następnie pn. 12 Pułk Ułanów Podolskich.
• 1 Pułk Ułanów Wileńskich – powstał 27 grudnia 1918; w czerwcu 1919 dywizjon ułanów wileńskich przemianowano na 13 Pułk Ułanów.
• Pułk Jazdy Tatarskiej – rozformowany we wrześniu 1920 po wyprawie kijowskiej, po czym wielu jego ułanów trafiło do 13 Pułku Ułanów Wileńskich.
• 1 Pułk Ułanów Dywizji Żeligowskiego – 1 Pułk Ułanów 4 Dywizji Strzelców Pieszych gen. Lucjana Żeligowskiego; sformowany w sierpniu 1918; od grudnia 1919 pn. 14 Pułk Ułanów Jazłowieckiech.
• 1 Pułk Ułanów Wielkopolskich – po włączeniu wojsk wielkopolskich w skład Armii Polskiej otrzymał on nazwę 15 Pułk Ułanów.
• 2 Pułk Ułanów Wielkopolskich – po włączeniu wojsk wielkopolskich w skład Armii Polskiej otrzymał on nazwę 16 Pułk Ułanów.
• 3 Pułk Ułanów Wielkopolskich – po włączeniu wojsk wielkopolskich w skład Armii Polskiej otrzymał on nazwę 17 Pułk Ułanów.
• 4 Pułk Ułanów Nadwiślańskich – następnie pn. 18 Pułk Ułanów Pomorskich.
• Oddział jazdy ochotniczej mjr. Jaworskiego – później pn. 19 Pułk Ułanów Wołyńskich.
• 108 Pułk Ułanów – sformowany z dwóch szwadronów 3. Pułku Strzelców Konnych, szwadronu 8. Pułku Ułanów im. Księcia Józefa Poniatowskiego i szwadronu 6. Pułku Ułanów Kaniowskich; 15 stycznia 1921 rozkazem Ministerstwa Spraw Wojskowych przemianowany na 20 Pułk Ułanów; Dziennikiem Rozkazów Nr 22/27 pułk otrzymał nazwę 20 Pułk Ułanów Imienia Króla Jana III Sobieskiego.
• 11 Pułk Konnych Strzelców Granicznych – w marcu 1921 dowódca pułku wystąpił do MSWojsk. o zatwierdzenie nazwy 21 Pułk Ułanów Nadwiślańskich; nazwa nie została oficjalnie zatwierdzona, mimo to zaczęto ją powszechnie używać.
• 209 Pułk Ułanów (ochotniczy) – 8 listopada 1920 na bazie 209 i 212 Pułku Ułanów sformowano 22 Pułk Ułanów.
• 212 Pułk Ułanów (ochotniczy) – 8 listopada 1920 na bazie 209 i 212 Pułku Ułanów sformowano 22 Pułk Ułanów.
• Grodzieński Pułk Ułanów – następnie 23 Pułk Ułanów Grodzieńskich.
• 211 Pułk Ułanów (ochotniczy) – od października 1920 pn. 23 Pułk Nadniemeńskich; 1 czerwca 1921 włączony do 23 Pułku Ułanów Grodzieńskich.
• 214 Pułk Ułanów (ochotniczy) – w grudniu 1920 przeformowany w 24 Pułk Ułanów.
• 115 Pułk Ułanów Wielkopolskich – po włączeniu wojsk wielkopolskich w skład Armii Polskiej otrzymał on nazwę 25 Pułk Ułanów.
• 215 Pułk Jazdy Wielkopolskiej (ochotniczy) – po włączeniu wojsk wielkopolskich w skład Armii Polskiej otrzymał on nazwę 26 Pułk Ułanów.
• 203 Pułk Ułanów (ochotniczy) – w połowie 1921, zatwierdzony jako jednostka stanu pokojowego, otrzymał nazwę 27 Pułk Ułanów.

• 4 Pułk Szwoleżerów – sformowany w 1919 na terenie Francji w ramach Armii Hallera; pułk w maju 1919 powrócił wraz z tą armią do Polski i został wcielony do WP; 1 września 1919 otrzymał nazwę I Dywizjonu 1 Pułku Dragonów Kresowych, a następnie 1 października 1920 III Dywizjonu Strzelców Konnych; dopiero od maja 1921 pn. 1 Pułku Strzelców Konnych.
• I Dywizjon 1 Pułku Szwoleżerów – sformowany w 1918 na terenie Francji w ramach Armii Hallera; 26 kwietnia 1919 przetransportowany do Chełma; w październiku 1920 dywizjon otrzymał nazwę 2 Pułk Strzelców Konnych i trafił do garnizonu w Hrubieszowie.
• 3 Pułk Strzelców Konnych im. Hetmana Stefana Czarnieckiego
• 4 Pułk Strzelców Konnych Ziemi Łęczyńskiej
• 3 Pułk Dragonów – rozkaz o sformowaniu tego pułku Ministerstwo Spraw Wojskowych wydało 17 czerwca 1919; we wrześniu 1919 pułk przemianowano na 3 Pułk Strzelców Konnych, a 6 października 1920 na 5 Pułk Strzelców Konnych.
• 1 Pułk Szwoleżerów – sformowany w końcu 1917 z oddziałów sformowanych we Francji i we Włoszech; po przybyciu do Polski w maju 1919 przemianowany na 4 Pułk Dragonów a później na 4 Pułk Strzelców Konnych; w październiku 1920 pułk przeformowano i z części jego szwadronów 8 września 1921 powstał 6 Pułk Strzelców Konnych.
• 5 Pułk Strzelców Konnych – 28 października 1920 przemianowany na 7 Pułk Strzelców Konnych.
• 8 Pułk Strzelców Konnych
• 9 Pułk Strzelców Konnych im. gen. K. Pułaskiego
• 1 Szwadron – sformowany w Lamandria di Chiavasso, niedaleko Turynu, we Włoszech; 29 kwietnia 1919 dotarł do Leszna; wszedł do akcji bojowej jako jednostka kawalerii 11. DP. w walkach w okolicach Lwowa; następnie jako II Dywizjon Pułku Szwoleżerów, a później II Dywizjon 4 Pułku Ułanów, przeniesiony został na granicę Śląska i Zagłębia; rozkazem MSWojsk. z 27 października 1921, dywizjon przekształcony został w pułk i otrzymał nazwę 10 Pułk Strzelców Konnych.

Pułki kawalerii po reorganizacji

Szwoleżerowie

• 1 Pułk Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego
• 2 Pułk Szwoleżerów Rokitniańskich
• 3 Pułk Szwoleżerów Mazowieckich im. płk. Jana Kozietulskiego

Ułani

• 1 Pułk Ułanów Krechowieckich im. płk. Bolesława Mościckiego
• 2 Pułk Ułanów Grochowskich im. gen. Józefa Dwernickiego
• 3 Pułk Ułanów Śląskich
• 4 Pułk Ułanów Zaniemeńskich
• 5 Pułk Ułanów Zasławskich
• 6 Pułk Ułanów Kaniowskich
• 7 Pułk Ułanów Lubelskich im. gen. Kazimierza Sosnkowskiego
• 8 Pułk Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego
• 9 Pułk Ułanów Małopolskich
• 10 Pułk Ułanów Litewskich
• 11 Pułk Ułanów Legionowych im. Marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza
• 12 Pułk Ułanów Podolskich
• 13 Pułk Ułanów Wileńskich
• 14 Pułk Ułanów Jazłowieckich
• 15 Pułk Ułanów Poznańskich
• 16 Pułk Ułanów Wielkopolskich im. gen. Gustawa Orlicz-Dreszera
• 17 Pułk Ułanów Wielkopolskich im. Króla Bolesława Chrobrego
• 18 Pułk Ułanów Pomorskich
• 19 Pułk Ułanów Wołyńskich im. gen. Edmunda Różyckiego
• 20 Pułk Ułanów im. Króla Jana III Sobieskiego
• 21 Pułk Ułanów Nadwiślańskich
• 22 Pułk Ułanów Podkarpackich
• 23 Pułk Ułanów Grodzieńskich
• 24 Pułk Ułanów
• 25 Pułk Ułanów Wielkopolskich
• 26 Pułk Ułanów Wielkopolskich im. Hetmana Wielkiego Litewskiego Jana Karola Chodkiewicza
• 27 Pułk Ułanów im. Króla Stefana Batorego

Strzelcy konni

• 1 pułk strzelców konnych
• 2 pułk strzelców konnych
• 3 pułk strzelców konnych im. Hetmana Stefana Czarnieckiego
• 4 pułk strzelców konnych Ziemi Łęczyckiej
• 5 pułk strzelców konnych
• 6 pułk strzelców konnych im. Hetmana Wielkiego Koronnego Stanisława Żółkiewskiego
• 7 pułk strzelców konnych Wielkopolskich
• 8 pułk strzelców konnych
• 9 pułk strzelców konnych im. gen. Kazimierza Pułaskiego
• 10 pułk strzelców konnych

Improwizowane pułki kawalerii we wrześniu 1939

• Mieszany Pułk Kawalerii
• Warszawski Pułk Ułanów
• Pułk Osłonowy „Wołkowysk”
• 1 Pułk Strzelców Konnych (spieszony)
• 101 Rezerwowy Pułk Ułanów
• 102 Rezerwowy Pułk Ułanów
• 103 Rezerwowy Pułk Szwoleżerów
• 110 Rezerwowy Pułk Ułanów
• Pułk Zbiorowy Pomorskiej Brygady Kawalerii
• Pieszy Pułk Rezerwowy Pomorskiej Brygady Kawalerii
• Pułk Marszowy Kresowej Brygady Kawalerii
• Pułk Marszowy Podolskiej Brygady Kawalerii
• Pułk Kawalerii Grupy „Kowel”
• Pułk Kawalerii „Bohdan”

Pułki ludowego Wojska Polskiego

• 1 pułk ułanów
• 2 pułk ułanów
• 3 pułk ułanów
• 4 zapasowy pułk kawalerii
• 5 pułk ułanów

Bibliografia

• Bronisław Gembarzewski, Wojsko Polskie – Królestwo Polskie 1815-1830, reprint: Kurpisz Poznań 2003
• „Księga jazdy polskiej”, pod protektoratem marsz. Edwarda Śmigłego–Rydza. Warszawa 1936. Reprint, Bellona Warszawa 1993.