Półprzewodnik samoistny

Półprzewodnik samoistnypółprzewodnik, którego materiał jest idealnie czysty, bez żadnych zanieczyszczeń struktury krystalicznej. Koncentracja wolnych elektronów w półprzewodniku samoistnym jest równa koncentracji dziur.

W półprzewodnikach przewodnictwo samoistne ma miejsce, gdy brak jest zanieczyszczeń i domieszek. Uzyskanie czystego półprzewodnika samoistnego jest praktycznie niemożliwe, gdyż w każdym materiale zawsze są obecne zanieczyszczenia. Przepływ prądu w czystym półprzewodniku możliwy jest dzięki termicznemu[a] wzbudzeniu elektronów z pasma walencyjnego do pasma przewodnictwa[b]; równocześnie w pasmie walencyjnym powstaje taka sama liczba dziur[3]. Na całkowity prąd płynący przez półprzewodnik składa się prąd elektronowy i dziurowy. Ponieważ ruchliwość elektronów jest większa od ruchliwości dziur, udział prądu elektronowego w prądzie całkowitym jest większy niż prądu dziurowego[2].

Zależność przewodnictwa właściwego samoistnego od temperatury przedstawia równanie[3]:

σ = α ( u n + u p ) e ϵ g 2 k T {\displaystyle \sigma =\alpha (u_{\mathrm {n} }+u_{\mathrm {p} })e^{\frac {-\epsilon _{\mathrm {g} }}{2kT}}}
gdzie α {\displaystyle \alpha } – współczynnik proporcjonalności
u n {\displaystyle u_{\mathrm {n} }} – ruchliwość elektronów w pasmie przewodnictwa
u p {\displaystyle u_{\mathrm {p} }} – ruchliwość dziur w pasmie walencyjnym
ϵ g {\displaystyle \epsilon _{\mathrm {g} }} – energia powstania pary elektron–dziura
k {\displaystyle k} stała Boltzmanna
T {\displaystyle T} – temperatura bezwzględna

Przewodnictwo samoistne jest znacznie słabsze od przewodnictwa domieszkowego, a obecność nawet bardzo małej ilości domieszki silnie zwiększa przewodnictwo, np. po wprowadzeniu boru do krzemu w stosunku 1:100 000 przewodnictwo wzrasta ok. 1000 ×[2].

Uwagi

  1. Wzbudzenie mozna uzyskać też przez naświetlenie półprzewodnika[1].
  2. W temperaturze zera bezwzględnego pasmo walencyjne półprzewodnika samoistnego jest całkowicie zapełnione i przepływ prądu jest niemożliwy[2].

Przypisy

  1. MartaM. Radecka MartaM., Elektrochemia ciała stałego [online], AGH [dostęp 2023-07-10] .
  2. a b c 32.10. Półprzewodniki samoistne; 32.11. Półprzewodniki domieszkowe, [w:] MartaM. Skorko MartaM., Fizyka, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1971, s. 782–786, ISBN 83-01-00280-8 .
  3. a b Przewodnictwo elektryczne ciał stałych. Metale i półprzewodniki, [w:] KrzysztofK. Pigoń KrzysztofK., ZdzisławZ. Ruziewicz ZdzisławZ., Chemia fizyczna, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1980, s. 211–216, ISBN 83-01-01586-1, OCLC 69503850 .