Nowogród Siewierski
| |||||
Państwo | Ukraina | ||||
---|---|---|---|---|---|
Obwód | |||||
Powierzchnia | 11,81 km² | ||||
Populacja (2018) • liczba ludności |
| ||||
Kod pocztowy | 16000 | ||||
Tablice rejestracyjne | CB | ||||
Położenie na mapie obwodu czernihowskiego | |||||
Położenie na mapie Ukrainy | |||||
51°59′N 33°16′E/51,983333 33,266667 | |||||
|
Nowogród Siewierski (ukr. Новгород-Сіверський) – miasto wydzielone z rejonu na Ukrainie, nad Desną, położone w obwodzie czernihowskim. Stolica rejonu nowogrodzkiego. Historyczna stolica ziemi siewierskiej.
Nowogród Siewierski był najbardziej na wschód wysuniętym miastem powiatowym w I Rzeczypospolitej oraz w całej historii Polski.
Historia
Według danych archeologicznych miasto założone około X wieku, prawdopodobnie na rozkaz Włodzimierza Wielkiego, który kazał budować grody ochraniające Kijów[2]. W latopisach ruskich pierwszy raz wymienione z nazwy przez Włodzimierza Monomacha w jego Pouczeniu z 1078/1079 roku[3]. Od 1098 stolica udzielnego Księstwa Siewierskiego. W 1223 spalony przez najazd Mongołów. Od 1239 własność książąt Briańska.
W 1320 przyłączony przez Giedymina do Wielkiego Księstwa Litewskiego. W 1386 roku Dymitr Korybut Olgierdowicz, książę nowogrodzko-siewierski, przyrzekł wierność królowi polskiemu Władysławowi Jagielle, królowej Jadwidze i Koronie Królestwa Polskiego. W 1398 r. Władysław Jagiełło nadał miasto Świdrygielle.
W 1503 Nowogród Siewierski został włączony do Wielkiego Księstwa Moskiewskiego. Pod Nowogrodem Siewierskim 31 grudnia 1604[4], miała miejsce bitwa pomiędzy wojskami Dymitra Samozwańca pragnącego zdobyć tron w Carstwie Rosyjskim, a oddziałami wiernymi carowi Borysowowi Godunowowi. Po stronie Samozwańca walczyły oddziały polskie (m.in. husaria) pod dowództwem Jerzego Mniszcha, dzięki którym Dymitr odniósł zwycięstwo.
Po rozejmie w Dywilinie (1619) w granicach Rzeczypospolitej, na terytorium Korony Królestwa Polskiego. Został siedzibą powiatu nowogrodzkiego siewierskiego w województwie czernihowskim prowincji małopolskiej. Zygmunt III Waza nadał mu w 1620 prawa miejskie i herb.
Od rozejmu andruszowskiego (1667) w granicach Carstwa Rosyjskiego i Imperium Rosyjskiego (do 1764 w ramach autonomicznego Hetmanatu). 1918 - Ukraińska Republika Ludowa i Hetmanat. 1919-1991 - Ukraińska SRR (1922-1991 w składzie ZSRR). Od 1991 niepodległa Ukraina.
Zabytki
- Cerkiew św. Mikołaja z 1720 r.
- Łuk triumfalny(inne języki) z 1786 r.
- Sukiennice(inne języki) z lat 1856-1861
- Skład targowy(inne języki) z XIX w.
- Gmach ziemstwa z końca XIX w.
- Gmach gimnazjum żeńskiego(inne języki) z lat 1908-1912
- Cerkiew św. Mikołaja
- Sukiennice
- Gmach gimnazjum żeńskiego
Urodzeni w mieście
- Hipolit Łossowski - polski pilot balonów sterowych, generał brygady Wojska Polskiego, twórca wojsk balonowych II RP.
Przypisy
- ↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2018 року. Державна служба статистики України. Київ, 2018. стор.79
- ↑ Nestor, Powieść minionych lat, przeł. i opracował Franciszek Sielicki Wrocław 1999 s. 96
- ↑ Nestor, Powieść minionych lat, przeł. i opracował Franciszek Sielicki Wrocław 1999 s. 188
- ↑ Piotr Florek. Pierwszy etap walki Dymitra I Samozwańca o koronę carską: bitwa pod Nowogrodem Siewierskim w 1604 r.. „Echa Przeszłości”. Nr 8, s. 105, 2007.
Bibliografia
- Stefan Kuczyński, Ziemie czernihowsko-siewierskie pod rządami Litwy, Warszawa 1936
Linki zewnętrzne
- Informacje turystyczne
- [1]
- Muzeum "Słowa o pułku Igora"
- Podstawowe dane
- [2]
- Nowogród (3), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 254 .
- p
- d
- e
- PWN: 3948772
- Britannica: place/Novhorod-Siverskyy
- БРЭ: 5743747