Luks (fotometria)

luks [lx]
Układ

SI

Wymiar

[ l m m 2 ] {\displaystyle \left[\mathrm {\frac {lm}{m^{2}}} \right]}

Jednostka

natężenia oświetlenia

Typowe symbole wielkości

E

w jednostkach SI

1 l x = 1 l m 1 m 2 = 1 c d 1 s r 1 m 2 {\displaystyle \mathrm {1\,lx={\frac {1\,lm}{1\,m^{2}}}={\frac {1\,cd\cdot 1\,sr}{1\,m^{2}}}} }

Luks (lx) – jednostka natężenia oświetlenia E w układzie SI (jednostka pochodna układu SI)[1]. Nazwa pochodzi od łac. lux – światło[2].

1 l x = 1 l m m 2 = 1 c d s r m 2 {\displaystyle \mathrm {1\,lx=1\,{\frac {lm}{m^{2}}}=1\,{\frac {cd\cdot sr}{m^{2}}}} }

Objaśnienie i przykłady

Luks (lx) określany jest jako oświetlenie wywołane przez równomiernie rozłożony strumień świetlny o wartości równej 1 lumen (lm) padający na powierzchnię 1 m2, a więc 1 lx = 1 lm / m².

Podwielokrotność luksa, mililuks, nosi nazwę noks (nx)[3]. Nazwa pochodzi od łac. nox – noc[4].

1 nx = 0,001 lx = 1 mlx

Obiekt o jasności 1 luksa, obserwowany na niebie, miałby jasność (wyrażoną w magnitudo) ok. -14,2[5][6]. Słońce miałoby taką jasność, gdyby obserwować je z odległości ok. 48,7 mld km (324,7 AU)[7]

Przykładowe poziomy jasności w zależności od miejsca i warunków:

Jasność Przykład powierzchni
0,1 nx bezksiężycowe, pochmurne nocne niebo[8]
2 nx bezksiężycowe, przejrzyste nocne niebo wraz z poświatą niebieską[8]
50 nx – 300 nx księżyc w pełni podczas bezchmurnej nocy[9]
3 – 3,2 lx poziom jasności podczas końcówki zmierzchu cywilnego przy bezchmurnym niebie[10]
50 lx natężenie światła w pokoju dziennym (Australia, 1998)[11]
80 lx natężenie światła w biurowym korytarzu/toalecie[12][13]
100 lx bardzo pochmurny dzień[8]
320 – 400 lx oświetlenie w biurze[11][14][15][16]
400 – 500 lx wschód oraz zachód Słońca (przy bezchmurnym niebie)
1000 lx pochmurny dzień[8]; natężenie światła w typowym studiu TV
10 000 – 25 000 lx światło dzienne (lecz nie bezpośrednie światło słoneczne)[8]
32 000 – 100 000 lx promieniowanie słoneczne

Zobacz też

  • lumen (lm) – jednostka miary strumienia świetlnego
  • kandela (cd) – jednostka światłości źródła światła

Przypisy

  1. luks, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-10-15] .
  2. Luks. Słownik wyrazów obcych PWN. [dostęp 2011-12-15].
  3. Przelicz: Natężenie oświetlenia, Noks. convertworld.com. [dostęp 2011-12-15]. (pol.).
  4. Noks. Słownik wyrazów obcych PWN. [dostęp 2011-12-15].
  5. Introduction to Astrophysics: The Stars – Jean Dufay, page 3
  6. Ian S.I.S. McLean Ian S.I.S., Electronic imaging in astronomy: detectors and instrumentation, wyd. 2nd ed, Berlin: Springer, 2008, s. 529, ISBN 3-540-76582-4, OCLC 288471358 .
  7. przykładową odległość obliczono na podstawie wzoru, przedstawionego w artykule pt. "Absolutna wielkość gwiazdowa"
  8. a b c d e Paul Schlyter: Radiometry and photometry in astronomy - 10. How bright are natural light sources?. (ang.).
  9. Christopher C. M. Kyba, Andrej Mohar, Thomas Posch. How bright is moonlight?. „Astronomy & Geophysics”. 58 (1), s. 1.31–1.32, 1 lutego 2017. DOI: 10.1093/astrogeo/atx025. (ang.). 
  10. D. AlfredD.A. Owens D. AlfredD.A., Ellie L.E.L. Francis Ellie L.E.L., Herschel W.H.W. Leibawitz Herschel W.H.W., Visibility Distance with Headlights: A Functional Approach, 1 lutego 1989, s. 3, DOI: 10.4271/890684 [dostęp 2021-09-27], Cytat: (...) 0.3 fc(inne języki) (3.2 lux) .
  11. a b Chapter 7: Appliance technologies and scope for emission reduction - Lighting - Trends in lighting, [w:] AlanA. Pears AlanA., Strategic Study of Household Energy and Greenhouse issues, [w:] Sustainable Solutions Pty Ltd, Department of Industry and Science, Commonwealth of Australia, czerwiec 1998, s. 61 [dostęp 2008-06-26] [zarchiwizowane z adresu 2005-07-21] .
  12. Lighting: 5. Assessing lighting savings, [w:] Australian GreenhouseA.G. Office Australian GreenhouseA.G., Working Energy Program for Local Government - Resource and Training Kit, 2002 [dostęp 2007-03-17] [zarchiwizowane z adresu] .
  13. Low-Light Performance Calculator for Fixed & Variable Power Scopes [online], www.scopecalc.com [dostęp 2021-09-26] .
  14. How to use a lux meter (Australian recommendation), Sustainability Victoria (sustainability.vic.gov.au), kwiecień 2010 [dostęp 2016-06-21] [zarchiwizowane z adresu 2011-07-07] .
  15. 1926.56 - Illumination [online], Occupational Safety and Health Administration [dostęp 2021-09-26] .
  16. European law UNI EN 12464
  • p
  • d
  • e
jednostki podstawowe
jednostki pochodne
z osobnymi nazwami
przedrostki (prefiksy)