Klawikord

Klawikord – najstarszy instrument klawiszowy strunowy, skonstruowany po raz pierwszy przez Domenico Pisaurensisa w XVI wieku^[1][2].

Budowa, działanie i brzmienie instrumentu

Struny wprawiane są w drgania za pomocą tangentów (listewek), które naciskają i dzielą struny po przyciśnięciu klawiszy^[1][2]. Powoduje to, że dźwięk wydawany przez klawikord jest bardzo cichy^[1][2]. Klawikord jest znacznie mniejszy od klawesynu i pianina, ma też tylko jedną klawiaturę o zakresie 4 oktaw. Kolejna różnica w stosunku do klawesynu to sposób wydobywania dźwięku. Struny klawesynu są szarpane, co daje nieporównywalną do klawikordu, ostrzejszą barwę dźwięku oraz brak możliwości gradacji dynamicznej w zależności od siły uderzenia w klawisz. Struny klawikordu są uderzane przez tangenty bezpośrednio za pomocą dwuramiennej dźwigni klawiszowej, przez co otrzymuje się barwę nadzwyczaj delikatną, ale przez to słabą dynamicznie, za to z możliwością stałej kontroli natężenia dźwięku w funkcji siły uderzenia w klawisz. Pochodzący od starożytnego monochordu, klawikord rozpowszechnił się w I połowie XVI wieku, ale wskutek ograniczonych możliwości muzycznych oraz niskiego natężenia dźwięku zawsze pozostawał w cieniu klawesynu i generalnie służył jako instrument do ćwiczeń. Wielkimi miłośnikami klawikordu byli Johann Sebastian Bach i jego syn Carl Philipp Emanuel Bach. W drugiej połowie XVIII wieku został ostatecznie wyparty przez nowsze instrumenty, jak fortepian czy klawesyn^[2].

Używany głównie do gry solowej. Jean Paul o klawikordzie i klawesynie metaforycznie: Niektórzy ludzie są jak klawikordy, grają tylko w samotności; inni są jak klawesyny, które należą do koncertu^[3].

Przypisy

Linki zewnętrzne

Zobacz multimedia związane z tematem: Klawikord

Zobacz hasło klawikord w Wikisłowniku

• Dział o klawikordzie na stronie poświęconej harfie