Jerzy Klimkowski
 | |
 rotmistrz dyplomowany | |
| Data i miejsce urodzenia | 2 września 1909 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 7 czerwca 1991 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | 1932–1943 |
| Siły zbrojne |
|
| Jednostki | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Późniejsza praca | pisarz, publicysta |
Jerzy Klimkowski (ur. 2 września 1909 w Kijowie, zm. 7 czerwca 1991 w Warszawie[1]) – rotmistrz dyplomowany Polskich Sił Zbrojnych, pisarz, publicysta i autor książek wspomnieniowych.
Życiorys
Prymus IX Promocji Szkoły Podchorążych Kawalerii przy Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu. W 1932 rozpoczął służbę w 12 Pułku Ułanów Podolskich[2]. 1 marca 1935 został mianowany na stopień porucznika ze starszeństwem z 1 stycznia 1935 i 18. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[3][4]. W latach 1937–1939 był słuchaczem Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie[5]. W marcu 1939 pełnił służbę w Kresowej Brygadzie Kawalerii w Brodach na stanowisku dublera I oficera sztabu[6].
Po agresji III Rzeszy na Polskę we wrześniu 1939 walczył jako oficer w szeregach Nowogródzkiej Brygady Kawalerii pod dowództwem gen. bryg. Władysława Andersa[7]. Następnie jako członek Związku Walki Zbrojnej działał w konspiracji jako kurier. 6 września 1940 został aresztowany we Lwowie przez NKWD i był więziony na Łubiance. Przebywał tam do podpisania układu Sikorski-Majski[8][9]. Został adiutantem gen. Władysława Andersa, dowódcy Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR. Po przemianowaniu szwadronu przybocznego gen. Władysława Andersa (pierwotnie 20 września 1941 generał Anders wydał rozkaz utworzenia w Buzułuku Kompanii Przybocznej Dowódcy PSZ w ZSRR, zaś w październiku zmieniono nazwę na szwadron przyboczny) w dywizjon rozpoznawczy Armii 5 sierpnia 1942 został jego dowódcą (zastępcą był rtm. Czesław Florkowski[10])[11]. W październiku 1942 pułk zmienił nazwę na 12 Pułk Kawalerii Pancernej. W maju 1943 został przekształcony w 12 Pułk Ułanów Podolskich. Klimkowski podjął próbę zbuntowania Armii Polskiej na Wschodzie przeciw generałowi Władysławowi Sikorskiemu, który jak twierdził sprzedaje Polskę Rosji i Anglosasom przez swoją bierność i powolność[12]. Rozeszła się pogłoska, że rtm. Klimkowski przygotowuje zamach na Naczelnego Wodza czy też pucz polityczny. 21 sierpnia 1943 Anders zwolnił rtm. Klimkowskiego ze służby w pułku i oddał pod sąd polowy[13]. Następnie Klimkowski był więziony w angielskim więzieniu w Jerozolimie[14].
Po wojnie powrócił do kraju[9][15]. Napisał książkę Byłem adiutantem gen. Andersa, która przed oficjalnym wydaniem w 1959 publikowana była we fragmentach w tygodniku „Dookoła Świata”. Józef Czapski, również były oficer PSZ w ZSRR, na łamach paryskiej „Kultury”[16], uznał wspomnienia Klimkowskiego za tekst pozbawiony wartości poznawczej i paszkwil wymierzony w generała Andersa i jego żołnierzy. Stanowisko to podzielała również znaczna część londyńskiej emigracji.
Publikował na łamach „Nowej Kultury”. Był jednym z konsultantów filmu Katastrofa w Gibraltarze (1983) w reż. Bohdana Poręby[17][18].
Publikacje
- Byłem adiutantem Gen. Andersa. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1959.[19]
- Katastrofa w Gibraltarze. Kulisy śmierci generała Sikorskiego. Warszawa: Wydawnictwo Śląsk, 1961.[20][21]
Przypisy
- ↑ Alfabetyczny spis zmarłych. nekrologi-baza.pl. [dostęp 2019-07-25].
- ↑ Tym 2017 ↓, s. 9.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 4 marca 1935 roku, s. 14.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 145.
- ↑ Stawecki 1997 ↓, s. 108.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 542.
- ↑ NormanN. Davies NormanN., Trail of Hope: The Anders Army, An Odyssey Across Three Continents, Oxford, England, ISBN 978-1-4728-1603-0, OCLC 930775456 [dostęp 2019-07-25] .
- ↑ KacperK. Śledziński KacperK., Wyklęta armia: odyseja żołnierzy Andersa, wyd. I, Kraków, ISBN 978-83-240-4185-5, OCLC 993793924 [dostęp 2019-07-24] .
- ↑ a b Jacek Tebinka, Śmierć generała Władysława Sikorskiego w świetle nowych dokumentów brytyjskich, s. 179 wersja elektroniczna.
- ↑ Lubelszczyzna – 1939 r. Czesław Florkowski. stankiewicze.com. [dostęp 2019-05-23].
- ↑ 12 pułk ułanów Podolskich. szn.pl. [dostęp 2019-07-26].
- ↑ Czesław Szafran, Katastrofa w Gibraltarze w świetle najnowszych badań historycznych, Przegląd Historyczno-Wojskowy 14 (65)/3 (245), 195-201, 2013 (wersja PDF).
- ↑ StanisławS. Rajkowski StanisławS., Przeciw komunistycznemu zniewoleniu, Siedlce: Ulmak, 2001, ISBN 83-87226-40-8, OCLC 749382533 .
- ↑ JerzyJ. Giedroyc JerzyJ., Autobiografia na cztery ręce, MonikaM. Ziółek (red.), Warszawa: Czytelnik, 1999, s. 110, ISBN 83-07-02688-1 .
- ↑ Alfabet Czapskiego. polskieradio24.pl. [dostęp 2019-07-29].
- ↑ Józef Czapski, O paszkwilu, „Kultura” (1959), nr 6/140 wersja elektroniczna.
- ↑ Katastrofa w Gibraltarze. filmpolski.pl. [dostęp 2019-07-25].
- ↑ Katastrofa w Gibraltarze. home.pl. [dostęp 2019-07-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (4 września 2016)].
- ↑ Byłem Adiutantem Gen. Andersa. lubimyczytac.pl. [dostęp 2019-07-25].
- ↑ Katastrofa w Gibraltarze. Kulisy śmierci generała Sikorskiego. lubimyczytac.pl. [dostęp 2019-07-25].
- ↑ Klimkowski Jerzy. Katastrofa w Gibraltarze. Warszawa, 1961. inwentarz.ipn.gov.pl. [dostęp 2019-07-25].
Bibliografia
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
- Mieczysław Pruszyński, Czy Klimkowski był agentem?, Zeszyty Historyczne 2001, z. 136, s. 191–197.
- Mieczysław Pruszyński, Rtm. Jerzy Klimkowski zaufany adiutant gen. Andersa, Przegląd Historyczno-Wojskowy, 2002, nr 2, s. 143–148.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Piotr Stawecki: Oficerowie dyplomowani wojska Drugiej Rzeczypospolitej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1997. ISBN 83-04-04390-4.
- Juliusz S. Tym. Dowódcy pułków pancernych i kawalerii pancernej 2. Korpusu. Zarys portretu zbiorowego. „Studia z Dziejów Wojskowości”. VI, 2017. ISSN 2299-3916.
