Half Union

Half Union
Państwo	Stany Zjednoczone
Emitent	moneta nie weszła do obiegu
Mennica	U.S. Mint
Nominał	50 dolarów amerykańskich
Lata bicia	1877 (wyłącznie jako próba)
Awers
Projekt:	Miss Liberty
Projektant:	William Barber
Rewers
Projekt	Orzeł z Union Shield i dewizą „In God We Trust”
Projektant	William Barber
Opis fizyczny (złotej monety)
Masa	83,58 g
Średnica	50,8 mm
Krawędź	ząbkowana
Materiał	Au 900 (90% złoto, 10% miedzi)
Stempel	b.d.

Half Union – amerykańska moneta próbna o nominale 50 dolarów amerykańskich, zaprojektowana przez rytownika Williama Barbera(inne języki). Dwie sztuki zostały wybite w złocie oraz nieznana liczba sztuk w miedzi przez U.S. Mint w 1877 roku.

Pomysł wprowadzenia nowych nominałów amerykańskich monet obiegowych tzw. Union narodził się w 1854 roku i zakładał bicie monet o nominałach: 25 dolarów (Quarter Union), 50 dolarów (Half Union) i 100 dolarów (Union). Zmiany te nie weszły jednak nigdy w życie.

Tło historyczne

 Osobny artykuł: Kalifornijska gorączka złota.

2 kwietnia 1792 roku Kongres uchwalił Coinage Act of 1792, który zezwolił na bicie monet różnych wartości, w tym monet złotych o nominale 10 dolarów amerykańskich zwanych Eagle^[a]. Była to wówczas moneta o największym nominale w Stanach Zjednoczonych^[1]. Istotny wpływ na złote mennictwo w Stanach Zjednoczonych miała kalifornijska gorączka złota zapoczątkowana 1848 roku^[2]. Ilość złota napływająca na rynek krajowy sprawiła, że w stosunku do srebra kruszec ten upowszechnił się i zaczął tracić na wartości. W styczniu 1849 roku James I. McKay(inne języki) zapowiedział, że przedłoży pod głosowanie prawo, które zreformuje wartości złotych monet. 1 lutego Charles G. Atherton(inne języki) zaproponował poprawkę do projektu ustawy McKaya, która wprowadzałaby do obiegu monety o nominale 20 dolarów. 20 lutego przedstawiono projekt ustawy będącej połączeniem propozycji McKaya i Athertona. Została ona zaakceptowana przez Izbę Reprezentantów. Senat przyjął 3 marca 1849 roku ustawę Coinage Act of 1849, która ustanowiła tym samym bicie złotych monet Double Eagle w rozdziale CIX^[1][3].

Lata 50. XIX wieku to także czas, kiedy z jednej strony nasilało się zjawisko powstawania nowych, prywatnych banków, które emitowały własny pieniądz papierowy. Z drugiej strony taka forma pieniądza nie zyskała powszechnego społecznego uznania i zaufania. Co więcej, nie wszystkie noty były uznawane w równym stopniu. W obiegu znajdowały się środki płatnicze, tzw. slugs^[b], emitowane dla górników i pionierów przez U.S. Assay Office w San Francisco^[4] . W celu zaradzenia niedostatku emitowanego przez państwo legalnego środka płatniczego na zachodzie kraju, w 1854 roku, w San Francisco otwarto oddział U.S. Mint. Miało to również zapobiec generowaniu kosztów związanych z transportem kruszcu i monet z zachodu na wschód i ze wschodu na zachód państwa. Ponadto w Kalifornii pieniądz papierowy nie funkcjonował wówczas w obiegu^[4] .

Narodziła się zatem potrzeba emisji monet o jeszcze większym nominale, na potrzeby zachodnich stanów^[5][6] . W marcu 1854 roku kwestia ta została podniesiona na łamach „San Francisco Herald”. W artykule uzasadniano, że system finansowy Stanów Zjednoczonych opierał się wówczas na pieniądzu metalowym i nie powinno się czynić od tego ustępstw. Według autorów wyższy nominał ułatwiałby prowadzenie rozrachunków i uiszczanie należności przedsiębiorców na zachodzie państwa^[4] [7]. O zapotrzebowaniu rynku lokalnego na środki płatnicze, niebędące pieniądzem papierowym świadczy fakt, że w latach 50. XIX wieku w San Francisco funkcjonowała prywatna mennica Wass, Molitor & Co., która oferowała bite przez siebie złote środki płatnicze o wartości 50 dolarów na potrzeby rynku lokalnego^[5][8][9]. Senator z Kalifornii, William W. Gwin, na prośbę lokalnych przedsiębiorców, zwrócił się do sekretarza skarbu Jamesa Guthrie’a o wzięcie pod rozwagę wprowadzenia w Stanach Zjednoczonych nowych, wyższych nominałów złotych monet: 100 dolarów (Union), 50 dolarów (Half Union), 25 dolarów (Quarter Union)^[10]. Guthrie odniósł się do prośby pozytywnie i skierował ją na posiedzenie komisji finansów, która również pozytywnie zaopiniowała pomysł. 16 czerwca 1854 roku Senat przegłosował projekt o wprowadzeniu nowych nominałów. Jednak nigdy nie został on poddany głosowaniu w Izbie Reprezentantów^[6] [11].

20 lat po tych wydarzeniach oddział mennicy w Filadelfii oraz dyrektor U.S. Mint Henry Linderman zaczęli ponownie rozważać pomysł wprowadzenia monet o wspomnianych nominałach. Był to jednak okres, kiedy emitowany na szczeblu federalnym pieniądz papierowy był już w powszechnym obiegu i wprowadzenie złotych monet jawiło się jako niepotrzebne^[4] . Uważa się jednak, że powrót ten nie wynikał z potrzeb rynkowych. Linderman prywatnie był kolekcjonerem monet i pomysł wybicia tych monet interpretuje się jako chęć osiągnięcia zysku^{[4] [6] [5]}.

Projekt monety, wykonanie i dalsze losy

Wykonania wizerunku monety w 1877 roku podjął się William Barber^{[9][7][12][13]}, chociaż są też źródła podające, że dokonał tego jego syn, Charles E. Barber^[4] [6] . Do projektu awersu został wykorzystany, po drobnych korektach, motyw z profilem Miss Liberty użyty przez Jamesa B. Longacre’a(inne języki) na monecie Liberty Head Double Eagle. Wokół profilu umieszczono 13 sześcioramiennych gwiazd, a pod postacią rok wybicia monety. Rewers, poza drobnymi zmianami w zdobieniu i wykonaniu Union Shield, również pozostał ten sam, co w przypadku monety o nominale 20 dolarów. Przedstawiał on orła nawiązującego do Wielkiej Pieczęci Stanów Zjednoczonych z Union Shield na piersiach, który w szponach miał strzały i gałązkę oliwną^[4] .

Dwie złote monety próbne zostały najprawdopodobniej wybite w sierpniu 1877 roku. Poza tymi dwoma sztukami wybito także nieokreśloną liczbę monet Half Union w miedzi. Część z nich została pozłocona. Monety miedziane różnią się między sobą wielkością profilu Miss Liberty^[4] [13]. Pracownicy mennicy uznali, że bicie monet o tak dużym rozmiarze przyczyniałoby się do ich fałszowania, w szczególności przez opiłowywanie obrzeży lub drążenie i wypełnianie ołowiem. Uznano, że wprowadzenie tej monety do obiegu byłoby niepraktyczne^[9].

Dwie złote monety zostały nabyte przez głównego mincerza Archibalda L. Snowdena za wartość kruszcu oraz dodatkową opłatę za próbne monety. W 1909 roku nabył je kolekcjoner, późniejszy sekretarz skarbu, William Woodin za 20 000 dolarów za obie monety. Informacja o zakupie została ujawniona opinii publicznej, co wywołało krytykę. Okazało się, że monety zostały nabyte przy wykorzystaniu znajomości Woodina w Departamencie Skarbu. W związku z tym rząd Stanów Zjednoczonych nakłonił Woodina do zwrócenia monet do zbiorów U.S. Mint. Nastąpiło w grudniu 1910 roku, ale w zamian Woodin nabył wiele monet próbnych, nieznanych kolekcjonerom. Obie złote monety znajdują się w zbiorach Smithsonian Institution^[5][14].

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• DavidD. Bowers DavidD., United States Gold Coins: An Illustrated History, Los Angeles-Wolfeboro: Bowers and Ruddy Galleries, Inc., 1982, ISBN 0-914490-21-4 [dostęp 2022-09-07] .
• EverettE. Millman EverettE., Half Union: The Forgotten 50 Dollar U.S. Gold Coin, „Gainesville Coins”, 5 stycznia 2021 [dostęp 2022-09-19] .
• GeraldG. Tebben GeraldG., A quarter century too late, „Coin World” [dostęp 2022-09-19] .
• R.S.R.S. Yeoman R.S.R.S., A Guide Book of United States Coins, wyd. 63, Atlanta: Whitman Publising, LLC, 2009, ISBN 978-0-7948-2766-3 .