Glaucidium

Ten artykuł dotyczy rodzaju ptaków. Zobacz też: Glaucidium – takson roślin z rodziny jaskrowatych.
Glaucidium[1]
Boie, 1826[2]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – sóweczka plamobrzucha (G. capense)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

sowy

Rodzina

puszczykowate

Podrodzina

sóweczki

Rodzaj

Glaucidium

Typ nomenklatoryczny

Strix passerina Linnaeus, 1758

Synonimy
  • Noctua Hodgson, 1837[3]
  • Nyctipetes Swainson, 1837[4]
  • Microglaux Kaup, 1848[5]
  • Microptynx Kaup, 1848[6]
  • Taenioglaux Kaup, 1848[5]
  • Phalaenopsis Bonaparte, 1854[7]
  • Smithiglaux Bonaparte, 1854[8]
Gatunki

26 gatunków – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Glaucidium – rodzaj ptaków z podrodziny sóweczek (Surniinae) w obrębie rodziny puszczykowatych (Strigidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Eurazji, Afryce i Ameryce[9].

Morfologia

Długość ciała 13–25 cm, rozpiętość skrzydeł 34–45 cm; masa ciała samic 50–240 g, samców 45–176 g[9].

Systematyka

Etymologia

  • Glaucidium: gr. γλαυκιδιον glaukidion „sóweczka”, od zdrobnienia γλαυξ glaux, γλαυκος glaukos „sowa”[10].
  • Noctua: łac. noctua „sowa” poświęcona Minerwie (znanej również jako Atena, Pallas lub Pallas Atena), bogini mądrości, wojny i sztuk wyzwolonych, której ulubionym ptakiem była sowa, poprzez starożytne skojarzenie z jej prymitywną rolą jako bogini nocy, od nox, noctis „noc”[11]. Gatunek typowy: Noctua cuculoides Vigors, 1837.
  • Nyctipetes: gr. νυκτι- nukti- „nocny”, od νυξ nux, νυκτος nuktos „noc”; πετης petēs „skrzydlaty, lotnik”, od πετομαι petomai „latać”[12]. Gatunek typowy: Strix perlata Vieillot, 1817.
  • Microglaux: gr. μικρος mikros „mały”; γλαυξ glaux, γλαυκος glaukos „sowa”[13]. Gatunek typowy: Strix perlata Vieillot, 1817.
  • Microptynx: gr. μικρος mikros „mały”; πτυγξ ptunx, πτυγγος ptungos „sowa”[14]. Gatunek typowy: Strix passerina Linnaeus, 1758.
  • Taenioglaux: gr. ταινια tainia „pasmo, pasek”; γλαυξ glaux, γλαυκος glaukos „sowa”[15]. Gatunek typowy: Strix radiata Tickell, 1833.
  • Phalaenopsis: gr. φαλαινα phalaina „ćma”; οψις opsis „wygląd”[16]. Gatunek typowy: Strix nana P.P. King, 1827.
  • Smithiglaux: sir Andrew Smith (1797–1872), szkocki zoolog, etnolog, podróżnik po Afryce Południowej, pierwszy kurator w Cape Town Museum w 1825 roku; γλαυξ glaux, γλαυκος glaukos „sowa”[17]. Gatunek typowy: Noctua capensis A. Smith, 1834.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki[18]:

  • Glaucidium passerinum (Linnaeus, 1758) – sóweczka zwyczajna
  • Glaucidium perlatum (Vieillot, 1817) – sóweczka sawannowa
  • Glaucidium tephronotum Sharpe, 1875 – sóweczka rdzawopierśna
  • Glaucidium sjostedti Reichenow, 1893 – sóweczka białobroda
  • Glaucidium cuculoides (Vigors, 1831) – sóweczka falista
  • Glaucidium castanopterum (Horsfield, 1821) – sóweczka jawajska
  • Glaucidium radiatum (Tickell, 1833) – sóweczka prążkowana
  • Glaucidium castanotum (Blyth, 1851) – sóweczka cejlońska
  • Glaucidium capense (A. Smith, 1834) – sóweczka plamobrzucha
  • Glaucidium albertinum Prigogine, 1983 – sóweczka górska
  • Glaucidium gnoma Wagler, 1832 – sóweczka dwuplamista
  • Glaucidium costaricanum L. Kelso, 1937 – sóweczka kostarykańska
  • Glaucidium nubicola Robbins & Stiles, 1999 – sóweczka ekwadorska
  • Glaucidium jardinii (Bonaparte, 1855) – sóweczka andyjska
  • Glaucidium bolivianum C. König, 1991 – sóweczka szara
  • Glaucidium palmarum Nelson, 1901 – sóweczka palmowa
  • Glaucidium sanchezi Lowery & R.J. Newman, 1949 – sóweczka meksykańska
  • Glaucidium griseiceps Sharpe, 1875 – sóweczka lilipucia
  • Glaucidium parkeri Robbins & S.N.G. Howell, 1995 – sóweczka ciemna
  • Glaucidium hardyi Vielliard, 1989 – sóweczka brazylijska
  • Glaucidium minutissimum (zu Wied, 1830) – sóweczka karłowata
  • Glaucidium mooreorum J.M.C. Silva, Coelho & Gonzaga, 2003 – sóweczka kasztanowata
  • Glaucidium brasilianum (J.F. Gmelin, 1788) – sóweczka kreskowana
  • Glaucidium peruanum C. König, 1991 – sóweczka peruwiańska
  • Glaucidium nana (P.P. King, 1827) – sóweczka magellańska
  • Glaucidium siju (d’Orbigny, 1839) – sóweczka kubańska

Przypisy

  1. ↑ Glaucidium, [w:] Integrated Taxonomic Information System  (ang.).
  2. ↑ F. Boie. Generalübersicht der ornithologischen Ordnungen, Familien und Gattungen. „Isis von Oken”. 1826, s. kol. 970, 1826. (niem.). 
  3. ↑ B.H. Hodgson. On some new Genera of Raptores, with remarks on the old genera. „The Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 6 (1), s. 369, 1837. (ang.). 
  4. ↑ W. Swainson: On the natural history and classification of birds. Cz. 1. London: John Taylor, 1837, s. 328. (ang.).
  5. ↑ a b Kaup 1848 ↓, s. 769.
  6. ↑ Kaup 1848 ↓, s. 764.
  7. ↑ Bonaparte 1854 ↓, s. 112.
  8. ↑ Bonaparte 1854 ↓, s. 152.
  9. ↑ a b D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Owls (Strigidae), version 1.0. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.strigi1.01. [dostęp 2020-06-08]. (ang.). Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji
  10. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Glaucidium [dostęp 2023-04-25] .
  11. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Noctua [dostęp 2023-04-25] .
  12. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Nyctipetes [dostęp 2023-04-25] .
  13. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Microglaux [dostęp 2023-04-25] .
  14. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Microptynx [dostęp 2023-04-25] .
  15. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Taenioglaux [dostęp 2023-04-25] .
  16. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Phalaenopsis [dostęp 2023-04-25] .
  17. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Smithiglaux [dostęp 2023-04-25] .
  18. ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Podrodzina: Surniinae Bonaparte, 1838 - sóweczki (Wersja: 2020-01-13). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-01-13].

Bibliografia

  • J.J. Kaup. Uebersicht der Eulen (Styrigidae). „Isis von Oken”. 1848, s. 753–774, 1848. (niem.). 
  • Ch.L. Bonaparte. Conspectus systematis ornithologæ. „Annales des Sciences Naturelles, Zoologie”. Quatrieme partie. 1, s. 105–152, 1854. (fr.). 
  • The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca  (ang.).
Identyfikatory zewnętrzne:
  • EoL: 19415
  • GBIF: 2497151
  • identyfikator iNaturalist: 19803
  • ITIS: 177901
  • NCBI: 78216