George Steiner

George Steiner (2013)

Francis George Steiner (ur. 23 kwietnia 1929 w Neuilly-sur-Seine, zm. 3 lutego 2020 w Cambridge[1]) – amerykański krytyk literacki, eseista, filozof, nowelista, tłumacz i nauczyciel.

Życiorys

Studiował na uniwersytetach w Paryżu (Uniwersytet Paryski), Chicago, Harvardzie i Oxfordzie. Napisał 15 książek, w tym także powieści, przetłumaczonych na kilkanaście języków (do 1994 – na piętnaście)[2]. Pisał na temat związków pomiędzy językiem, literaturą i społeczeństwem oraz o Holocauście. Poliglota i polihistor.

Krytyka

Krytyka twórczości Steinera przebiegała na wielu płaszczyznach. Przykładowo Paweł Majewski w recenzji Śmierci tragedii zwracał uwagę na „całkowite ignorowanie przez niego [Steinera] pozaliterackich uwarunkowań dzieła literackiego”[3]. Przykładem jest Steinerowska interpretacja braku didaskaliów w sztukach teatralnych Racine’a jako celowego zabiegu artysty, podczas gdy oszczędność sztuk Racine’a wynikała w istocie z niewygodnych warunków ich wystawiania w komnatach Wersalu[3]. Zarzuty wobec Steinera dotyczyły też zupełnego pomijania kontekstów literatury innej niż angielska, francuska i niemiecka; Steiner uznawał dziewiętnastowieczny romantyzm za moment upadku sztuki dramatycznej, mimo że właśnie wtedy rozkwitała ona m.in. w Polsce i Rosji[3]. Ben Hutchinson podkreślał, że o ile odrzucanie przez Steinera literatury Stanów Zjednoczonych „można zrozumieć w kontekście jego nieskruszonego europeizmu”, problematyczne jest „wykluczenie praktycznie każdej interakcji z literaturami lub kulturami spoza Starego Kontynentu”[4]. Steiner również nie poświęcał wiele miejsca twórczości kobiet[4].

Tłumaczenia na j. polski

  • Nauki mistrzów, Poznań 2007, Wyd. Zysk i S-ka, s. 196, ISBN 978-83-7506-081-2
  • Gramatyki tworzenia. Na podstawie wygłoszonych w roku 1990 wykładów imienia Gifforda, Poznań 2004, Wyd. Zysk i S-ka, s. 304, seria Antropos ISBN 83-7298-616-9
  • Rzeczywiste obecności, tł. Ola Kubińska Gdańsk-Warszawa 1997, Instytut Kultury, Słowo/Obraz Terytoria
  • W zamku Sinobrodego. Kilka uwag w kwestii przedefiniowania kultury, tł. Ola Kubińska, Gdańsk 1993, Wyd. Atext
  • Po wieży Babel. Problemy języka i przekładu, tł. Olga i Wojciech Kubińscy, Kraków 2000, TAiWPN Universitas, seria Horyzonty Nowoczesności
  • Zerwany kontrakt, tł. Ola Kubińska, Warszawa 1994, Instytut Kultury
  • Dziesięć (możliwych) przyczyn smutku myśli, tł. Ola i Wojciech Kubińscy, Gdańsk 2007, Wydawnictwo Słowo/Obraz Terytoria
  • Przekładając nieprzekładalne, Gdańsk-Sopot 2007, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego
  • Śmierć tragedii, przekład Krzysztof Filip, Słowo/Obraz Terytoria 2023, ISBN 978-83-8325-053-3

Przypisy

  1. George Steiner, Prodigious Literary Critic, Dies at 90. nytimes.com. [dostęp 2020-02-03]. (ang.).
  2. Wstęp do: Francis George Steiner, Zerwany kontrakt, Warszawa 1994, wyd. Instytut Kultury
  3. a b c PawełP. Majewski PawełP., Fedra i krzesło. O „Śmierci tragedii” George’a Steinera [online], Kultura Liberalna, 29 kwietnia 2024 [dostęp 2024-05-02]  (pol.).
  4. a b BenB. Hutchinson BenB., The rest is silence: On George Steiner, 1929-2020, „TLS. Times Literary Supplement” (6102), 13 marca 2020, s. 10–12 [dostęp 2024-05-02]  (ang.).

Linki zewnętrzne

  • Zdjęcie George'a Steiner'a (1)
  • Zdjęcie George'a Steiner'a (2)
Kontrola autorytatywna (osoba):
  • ISNI: 0000000121468460
  • VIAF: 108190886
  • LCCN: n79106189
  • GND: 119200244
  • NDL: 00457582
  • LIBRIS: 75knrbkr0zjfz13
  • BnF: 119254895
  • SUDOC: 032608969
  • SBN: CFIV035912
  • NLA: 35522384
  • NKC: jn19990008212
  • BNE: XX869252
  • NTA: 068387385
  • BIBSYS: 90061942
  • CiNii: DA0025142X
  • Open Library: OL23936A
  • PLWABN: 9810686665305606
  • NUKAT: n95004115
  • J9U: 987007268372505171
  • PTBNP: 88441
  • CANTIC: a11457351
  • LNB: 000087283
  • NSK: 000008532
  • CONOR: 26462307
  • ΕΒΕ: 84525
  • BLBNB: 000183059
  • KRNLK: KAC2018L9816
  • LIH: LNB:V*3852;=BE
  • WorldCat: lccn-n79106189
Encyklopedia internetowa:
  • Britannica: biography/George-Steiner
  • Treccani: george-steiner
  • Universalis: george-steiner
  • NE.se: george-steiner
  • Catalana: 0263436
  • identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 57975