Flisak : Hierarchia, Flisak w legendach i przypowieściach, Zobacz też, Przypisy Wikipedia, wolna encyklopedia

Flisak

Ten artykuł dotyczy grupy zawodowej. Zobacz też: Flisak (Haliplus) – rodzaj chrząszczy.

Flisak (oryl, flis) – przedstawiciel grupy zawodowej zajmującej się w dawnej Polsce flisem, czyli rzecznym spławem (transportem) towarów^[1].

Z reguły byli to chłopi zamieszkujący nadrzeczne wsie, dla których spław był dodatkowym, sezonowym zajęciem. Z biegiem czasu wytworzyli oni swoje własne obyczaje i słownictwo. Kulturę flisacką upamiętnił m.in. Sebastian Fabian Klonowic w swoim poemacie Flis, to jest Spuszczanie statków Wisłą i inszymi rzekami do niej przypadającymi z 1595 roku^[2].

Ważnym ośrodkiem dla spławów w Polsce od XVI do XX w. był Ulanów^[3] położony u ujścia Tanwi do Sanu^[4]. W 2014 roku flisackie tradycje z Ulanowa wpisane zostały na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego. Obecnie ulanowscy flisacy skupieni w Bractwie Flisackim pw. św. Barbary (patronki wodniaków), kultywują tradycje flisackie w formie turystyczno-rekreacyjnej^[5].

Hierarchia

Starszy flisak kierujący spływem i odpowiedzialny za stan i transport tratew był zwany retmanem^[6]. Ponieważ flisacy stanowili liczną grupę zawodową, w XVII wieku założyli własną organizację przypominającą rzemieślniczy cech miejski, a król Władysław IV Waza nadał im przywileje cechowe.

Flisak w legendach i przypowieściach

legenda o Wyspie Wisielca

Wiersz o flisakach z Torunia:

Flisaczkowa żona,

siedzi sobie doma.

A flisaczek, nieboraczek,

robi na chleb jak robaczek,

płynie do Torunia.

Legenda o sercu lasowiackim opowiadająca o miłości między flisakiem a dziewczyną z Dąbrowicy według opowiadania Anny Rzeszut została upamiętniona w inskrypcji znajdującej się na rzeźbie Serce Lasowiackie znajdującej się na rynku w Baranowie Sandomierskim^[7]^[8].

Zobacz też

włóczkowie

Informacje w projektach siostrzanych

Multimedia w Wikimedia Commons

Definicje słownikowe w Wikisłowniku

Przypisy

↑ WiolettaW. Kałamucka WiolettaW., Tradycyjne sposoby wykorzystania zasobów rzek na przykładzie flisactwa w Ulanowie, „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG”, 2 .
↑ PaulinaP. Siembida PaulinaP., Flisactwo z Ulanowa [online] [dostęp 2020-08-24] [zarchiwizowane z adresu 2016-05-08] .
↑ Kultura, ulanow.pl .
↑ Miasto i Gmina Ulanów - położenie i rys historyczny [online], www.lgdnisko.webd.pl [dostęp 2020-08-24] .
↑ KRAJOWA LISTA NIEMATERIALNEGO DZIEDZICTWA KULTUROWEGO [online], niematerialne.nid.pl [dostęp 2020-08-24] .
↑ Flisacy - Atrakcje Torunia. Przewodnik po Toruniu [online], www.turystyka.torun.pl [dostęp 2020-08-24] (pol.).
↑ Baranów Sandomierski - rynek [online], RMF FM [dostęp 2023-05-21] (pol.).
↑ Baranów Sandomierski - Niezbędnik turysty - Legenda o Sercu Lasowiackim - Interaktywny Portal Turystyczny Perły Polski [online], www.perlypolski.pl [dostęp 2023-05-21] .