Filip II (metropolita Moskwy)

Filip II

Portret św. Filipa II (malowany w 1898)

Data i miejsce urodzenia

11 lutego 1507
Moskwa

Data i miejsce śmierci

23 grudnia 1569
Twer

Miejsce pochówku

Sobór Zaśnięcia Matki Bożej w Moskwie

Metropolita Moskwy i Wszechrusi

Okres sprawowania

1566–1568

Wyznanie

prawosławie

Multimedia w Wikimedia Commons

Św. Filip II z Moskwy (ur. 11 lutego 1507, zm. 23 grudnia 1569) – metropolita Moskwy i Wszechrusi. Urodził się w 1507 w Moskwie w rodzinie bojarskiej. Po śmierci ojca i odejściu matki do monasteru, przez pewien czas przebywał przy dworze wielkiego księcia Wasyla III. W 1537 ostatecznie zdecydował się zostać mnichem i skierował swe kroki do Monastyru Sołowieckiego. Tam, przechodząc kolejne szczeble życia zakonnego, został ihumenem. Pod jego rządami monaster znacznie się rozwinął. Zbudowano sobory – Przemienienia Pańskiego i Zaśnięcia Matki Bożej, wzniesiono szereg nowych budynków, powstała przystań, szpital, wspólnotę otoczono murami.

W 1565, w okresie największego rozwoju monasteru, Filipa wezwano do Moskwy i rok później mianowano metropolitą moskiewskim. Wkrótce Rosję ogarnęło wewnętrzne powstanie. Hierarcha nie zgadzał się z krwawymi metodami postępowania cara Iwana IV Groźnego. Rozwścieczony władca pozbawił go katedry i wtrącił do więzienia, wydając wyrok dożywocia.

Ostatecznie metropolitę umieszczono w celi monasteru w mieście Twer. Tam 23 grudnia 1569 carski żołnierz Maluta Skuratow udusił go poduszką, tam też pochowano jego ciało. Za panowania syna cara Iwana IV Groźnego – Fiodora, rzekomo nieuległe rozkładowi ciało przeniesiono do Monasteru Sołowieckiego. W 1652 umieszczono je w Moskwie. Obecnie znajduje się w kremlowskim soborze Zaśnięcia Matki Bożej.

Na ikonach święty przedstawiany jest w szatach biskupich ozdobionych nietypowo dla tradycji ruskiej dużymi krzyżami w kołach. Ma krótką, kosmatą, kasztanową brodę i niską mitrę na głowie. Prawą ręką błogosławi, w lewej trzyma Ewangelię. Najczęściej spotykany jest na ikonach Soboru pięciu świętych hierarchów moskiewskich.

Metropolici i patriarchowie Moskwy

Metropolici Moskwy (1448–1589)	Jonasz (1448–1461) Teodozjusz (1461–1464) Filip I (1464–1473) Geronty (1473–1489) Zozym (1490–1494) Szymon (1495–1511) Warłam (1511–1521) Daniel (1522–1539) Joazaf (1539–1542) Makary (1542–1563) Atanazy (1564–1566) Filip II (1566–1568) Cyryl (1568–1572) Antoni (1572–1581) Dionizy II (1581–1587) Hiob (1587–1589)
Patriarchowie Moskwy (Pierwszy okres funkcjonowania) (1589–1700)	Hiob (1589–1605) Ignacy (1605–1606) (wykreślony pośmiertnie) Hermogen (1606–1612) Efrem (1612–1613^[A]) Jonasz (1613–1619^[A]) Filaret (1619–1633) Joazaf I (1634–1640) Józef (1642–1652) Nikon (1652–1666) Joazaf II (1667–1672) Pitirim (1672–1673) Joachim (1674–1690) Adrian (1690–1700) Stefan (Jaworski) (1700–1721^[A]) Świątobliwy Synod Rządzący (1721–1917)
Arcybiskupi i metropolici w okresie synodalnym (1742–1917)	Józef (Wołczański) (1742–1745) Platon (Malinowski) (1745–1754) Tymoteusz (Szczerbacki) (1757–1767) Ambroży (Zertis-Kamienski) (1768–1771) Platon (Lewszyn) (1775–1811) Augustyn (Winogradski) (1811–1819) Serafin (Głagolewski) (1819–1821) Filaret (Drozdow) (1821–1867) Innocenty (Wieniaminow-Popow) (1868–1879) Makary (Bułgakow) (1879–1882) Joannicjusz (Rudniew) (1882–1891) Leoncjusz (Lebiedinski) (1891–1893) Sergiusz (Lapidiewski) (1893–1898) Włodzimierz (Bogojawleński) (1898–1912) Makary (Niewski) (1912–1917)
Patriarchowie Moskwy (Drugi okres funkcjonowania) (od 1917)	Tichon (1917–1925) Piotr (1925^[A]) Sergiusz (1925–1926^[A]) Józef (1926^[A]) Serafin (1926–1927^[A]) Sergiusz (1927–1943^[A]) Sergiusz (1943–1944) Aleksy I (1945–1970) Pimen (1971–1990) Filaret (1990^[A]) Aleksy II (1990–2008) Cyryl I (2008–2009^[A]; od 2009)