Ehretia
 Ehretia rigida | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | okrytonasienne | ||
| Klasa | Magnoliopsida | ||
| Nadrząd | astropodobne | ||
| Rząd | |||
| Rodzina | Ehretiaceae | ||
| Rodzaj | Ehretia | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Ehretia P.Browne Civ. Nat. Hist. Jamaica: 168 (1756)[3][4] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| E. tinifolia Linnaeus[4] | |||
| Synonimy | |||
| |||
| |||
| |||
Ehretia – rodzaj zaliczany w zależności od ujęcia do rodziny Ehretiaceae[2] lub do szeroko ujmowanej rodziny ogórecznikowatych Boraginaceae[3]. Rośliny rozprzestrzenione są na wszystkich kontynentach w strefie międzyzwrotnikowej, przy czym znakomita większość obecna jest w Afryce i południowej oraz wschodniej Azji[3][5]. Sześć gatunków występuje w Australii[6]. Trzy gatunki rosną w Ameryce Środkowej[3][5], jeden w północnej Argentynie (E. cortesia), jeden w Brazylii (poza tym także w zachodniej Afryce – E. crebrifolia)[3]. Ślady kopalne wskazują na dawną obecność tego rodzaju także w Europie[7].
E. microphylla uprawiana jest jako roślina ozdobna (m.in. w formie żywopłotów i bonsai). Niektóre gatunki drzewiaste wykorzystywane są jako źródło drewna (m.in. E. acuminata)[7]. Tyczki z drzew tego rodzaju wykorzystywane były w Chinach do przenoszenia ładunków[8]. Różne gatunki wykorzystywane są leczniczo. E. philippinensis stosowane jest jako skuteczny lek na biegunkę[7].
Nazwa rodzajowa upamiętnia malarza i rysownika roślin – Georga Dionysiusa Ehreta (1708–1770)[8].
Morfologia
- Pokrój
- Krzewy i drzewa[5][8], o korze zwykle szarej, czasem niemal białej (E. rigida)[9] i pędach zwykle nagich[6].
- Liście
- Skrętoległe, czasem skupione w pęczkach (E. microphylla), jajowate do lancetowatych, całobrzegie, rzadko karbowane, piłkowane lub ząbkowane, wyjątkowo (E. microphylla) liście wcięte z parą klap[9].
- Kwiaty
- Obupłciowe, zebrane (czasem tylko po kilka) w wierzchotkowate wiechy wyrastające z kątów liści i na szczytach pędów[9]. Kwiaty pięciokrotne[5]. Kielich walcowaty, na szczycie z krótszymi lub dłuższymi ząbkami[9]. Korona kwiatu niemal kołowa[2], z krótką rurką (czasem też dłuższą od rozpostartych lub czasem odgiętych końców płatków), biała, jasnożółta, jasnoróżowa lub niebieska. Pręciki wolne, zwykle wystające z rurki korony, rzadziej krótsze od niej[9], pylniki jajowate do równowąskich[5]. Zalążnia jajowata, dwukomorowa, w każdej komorze z dwoma zalążkami[5]. Szyjka słupka rozwidlona na różnej wysokości (czasem ledwo na szczycie, u innych gatunków do nasady)[9]. Znamiona główkowate lub wydłużone[5].
- Owoce
- Drobne pestkowce[9], kulistawe, nagie, żółte, pomarańczowe do jasnoczerwonych[5], osadzone w trwałym kielichu[2].
Systematyka
- Pozycja systematyczna
W systemie APG IV z 2016 (i wcześniejszych wersjach systemów APG) należy do podrodziny Ehretioideae w rodzinie ogórecznikowatych Boraginaceae[10]. W ujęciu Angiosperm Phylogeny Website podrodzina ta podnoszona jest do rangi rodziny Ehretiaceae[2]. Poza rodzajami wymienionymi na liście synonimów także rodzaj Rotula bywa tu włączany[7][2].
- Wykaz gatunków[3]
- Ehretia acuminata R.Br.
- Ehretia alba Retief & A.E.van Wyk
- Ehretia amoena Klotzsch
- Ehretia anacua (Terán & Berland.) I.M.Johnst.
- Ehretia angolensis Baker
- Ehretia aspera Willd.
- Ehretia asperula Zoll. & Moritzi
- Ehretia australis J.S.Mill.
- Ehretia bakeri Britten
- Ehretia changjiangensis F.W.Xing & Ze X.Li
- Ehretia coerulea Gürke
- Ehretia confinis I.M.Johnst.
- Ehretia cortesia Gottschling
- Ehretia corylifolia C.H.Wright
- Ehretia crebrifolia (Miers) ined.
- Ehretia cymosa Thonn.
- Ehretia decaryi J.S.Mill.
- Ehretia densiflora F.N.Wei & H.Q.Wen
- Ehretia dichotoma Blume
- Ehretia dicksonii Hance
- Ehretia dolichandra R.R.Mill
- Ehretia dunniana H.Lév.
- Ehretia glandulosissima Verdc.
- Ehretia grahamii Randell
- Ehretia hainanensis I.M.Johnst.
- Ehretia janjalle Verdc.
- Ehretia javanica Blume
- Ehretia kaessneri Vaupel
- Ehretia keyensis Warb.
- Ehretia latifolia Loisel.
- Ehretia lengshuikengensis S.S.Ying
- Ehretia longiflora Champ. ex Benth.
- Ehretia macrophylla Wall.
- Ehretia matthewii Kottaim.
- Ehretia meyersii J.S.Mill.
- Ehretia microcalyx Vaupel
- Ehretia microphylla Lam.
- Ehretia mollis (Blanco) Merr.
- Ehretia moluccana Riedl
- Ehretia namibiensis Retief & A.E.van Wyk
- Ehretia obtusifolia Hochst. ex A.DC.
- Ehretia papuana S.Moore
- Ehretia parallela C.B.Clarke
- Ehretia philippinensis A.DC.
- Ehretia phillipsonii J.S.Mill.
- Ehretia pingbianensis Y.L.Liu
- Ehretia psilosiphon R.R.Mill
- Ehretia resinosa Hance
- Ehretia retusa (G.Don) Wall. ex A.DC.
- Ehretia rigida (Thunb.) Druce
- Ehretia rosea Gürke
- Ehretia saligna R.Br.
- Ehretia scrobiculata Hiern
- Ehretia seyrigii J.S.Mill.
- Ehretia siamensis Teijsm. & Binn. ex Gagnep. & Courchet
- Ehretia silvana R.R.Mill
- Ehretia takaminei Hatus.
- Ehretia timorensis Decne.
- Ehretia tinifolia L.
- Ehretia trachyphylla C.H.Wright
- Ehretia tsangii I.M.Johnst.
- Ehretia urceolata W.Fitzg.
- Ehretia wallichiana Hook.f. & Thomson ex C.B.Clarke
- Ehretia wightiana Wall. ex G.Don
- Ehretia winitii Craib
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-03-26] (ang.).
- ↑ a b c d e f Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-03-26] (ang.).
- ↑ a b c d e f g Ehretia P.Browne. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-03-26].
- ↑ a b Ehretia. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-03-26].
- ↑ a b c d e f g h Ehretia P. Browne. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-03-26].
- ↑ a b Ehretia. [w:] New South Wales Fflora Online [on-line]. PlantNet. [dostęp 2022-03-26].
- ↑ a b c d David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 322, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
- ↑ a b c Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 396. ISBN 0-333-73003-8.
- ↑ a b c d e f g J.W.J.W. Kadereit J.W.J.W., V.V. Bittrich V.V. (red.), Flowering plants. Eudicots: Aquifoliales, Boraginales, Bruniales, Dipsacales, Escalloniales, Garryales, Paracryphiales, Solanales (except Convolvulaceae), Icacinaceae, Metteniusaceae, Vahliaceae, Switzerland 2016, s. 165, 175, ISBN 978-3-319-28534-4, OCLC 946315609 .
- ↑ The Angiosperm Phylogeny Group. An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG IV. „Botanical Journal of the Linnean Society”. 181, 1, s. 1–20, 2016. DOI: 10.1111/boj.12385.
Identyfikatory zewnętrzne (takson):
