Anna Radwan

Ten artykuł dotyczy aktorki. Zobacz też: Anna Radwan-Röhrenschef – działaczka społeczna.

Anna Radwan

Anna Radwan
Data i miejsce urodzenia	25 kwietnia 1966 Kraków
Zawód	aktorka teatralna i filmowa
Współmałżonek	Roman Gancarczyk
Lata aktywności	od 1990
Zespół artystyczny
Stary Teatr w Krakowie
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Anna Radwan-Gancarczyk (ur. 25 kwietnia 1966 w Krakowie) – polska aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna, doktor habilitowana w dziedzinie sztuk filmowych i teatralnych. Aktorka Narodowego Starego Teatru im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie^[1]. Nauczycielka akademicka Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie.

Życiorys

Anna Radwan ukończyła Liceum Muzyczne w Krakowie w klasie skrzypiec (1985)^[2]. Rozpoczęła studia na Wydziale Wychowania Muzycznego Akademii Muzycznej w Krakowie (1985/1986)^{[potrzebny przypis]}, a następnie studiowała na Wydziale Aktorskim Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi (1987/1988), skąd przeniosła się do Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie i została absolwentką Wydziału Aktorskiego tej uczelni (1991)^[3].

Jej spektaklem dyplomowym były Szkice z Człowieka bez właściwości Roberta Musila w reżyserii Krystiana Lupy (1990). Będąc jeszcze studentką, debiutowała na deskach Starego Teatru im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie rolą Dianny w Fantazym Juliusza Słowackiego w reżyserii Tadeusza Bradeckiego (1991). Od listopada 1991 roku jest etatową aktorką tego teatru, w którym wykreowała już blisko 50 znaczących ról^[4].

Zagrała między innymi Kuzynkę Agatę u Krystiana Lupy, w spektaklu Malte albo Tryptyk marnotrawnego syna Rainera Marii Rilkego(1991), Helenę w Śnie nocy letniej Williama Shakespeare’a (1992) i, również, Helenę w Wujaszku Wani Antoniego Czechowa (1993) w reżyserii Rudolfa Zioły. A także Juliettę w Markizie O. Heinricha von Kleista w reżyserii Krzysztofa Warlikowskiego (1993), Celię w Jak wam się podoba (1993) i Julię w Miarce za miarkę (1998) Williama Shakespeare’a w reżyserii Tadeusza Bradeckiego oraz Gizelę w Dwojgu na huśtawce Williama Gibsona u Zbigniewa Najmoły (2000). Talent komediowy i zdolności wokalne zaprezentowała w Operze mleczanej Stanisława Radwana w reżyserii Mikołaja Grabowskiego (2003). Jej Klytamnestra w spektaklu Ifigenia nowa tragedia (według wersji Racine’a), wyreżyserowanym przez Michała Zadarę, została nagrodzona na VII Festiwalu Prapremier w Bydgoszczy (2008). Do najwyżej ocenianych kreacji Anny Radwan należy także tytułowa, nasycona ironią i dystansem, rola w Płatonowie Antoniego Czechowa w reżyserii Konstantina Bogomołowa (2015) i niejednoznaczna, wyemancypowana Kazia w Pannach z Wilka Jarosława Iwaszkiewicza w reżyserii Agnieszki Glińskiej (2019). Znaczące role w swojej teatralnej karierze stworzyła u Jana Klaty – m.in. Emily Hnatt w Trzech stygmatach Palmera Eldritcha Philipa K. Dicka (2006), wyniosłą Atenę i zrozpaczoną Elektrę w Orestei Ajschylosa (2007) oraz Zosię w Weselu Stanisława Wyspiańskiego (2017). Jest stałą aktorką w obsadzie krakowskich, wielokrotnie nagradzanych spektakli Moniki Strzępki według tekstów Pawła Demirskiego. Była Kobietą z Poznania / Margaret Thatcher w Bitwie warszawskiej 1920 (2013), Żoną / Pankracym w nie-boskiej komedii. Wszystko powiem Bogu! (2014), Wróżką / Złym wilkiem 1 w Triumfie woli (2016) i Bóstwem Millenialsów w Roku z życia codziennego w Europie Środkowo-Wschodniej (2018).

W 2005 roku zagrała charyzmatyczną Felicję w Krumie Hanocha Levina w reżyserii Krzysztofa Warlikowskiego – spektaklu powstałym jako koprodukcja Narodowego Starego Teatru im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie i warszawskiego Teatru Rozmaitości. Także u Krzysztofa Warlikowskiego, na scenie Nowego Teatru w Warszawie, zagrała w (A)pollonii (2009) oraz w Końcu (2010). Ponadto występowała gościnnie, m.in. w Teatrze Bagatela w Krakowie jako Natalia Pietrowna w Miesiącu na wsi Iwana Turgieniewa (1998) – oraz w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, grając Nastazję Filipowną, niedostępną femme fatale, w Idiocie Fiodora Dostojewskiego (2002). Oba przedstawienia wyreżyserowała Barbara Sass.

Anna Radwan ma na swoim koncie ponad 30 ról w Teatrze Telewizji^[4]. Zadebiutowała w nim – rolą Hrabiny w spektaklu Skarby i upiory, czyli hrabia opętany u Macieja Wojtyszki – w 1990 roku. Do jej ważniejszych kreacji w Teatrze Telewizji należą: role w przedstawieniu W stronę Klarysy Roberta Musila, wyreżyserowanym przez Krystiana Lupę (1993), Liza w Dzieciach słońca Maksyma Gorkiego w reżyserii Andrzeja Domalika (1993), Celimena w Mizantropie Moliera w reżyserii Krzysztofa Nazara (1994), tytułowa rola w Heddzie Gabler Henrika Ibsena wyreżyserowanej przez Krystynę Jandę (1995), Cudzoziemka w Śmierci w Tyflisie Władysława Lecha Terleckiego w reżyserii Macieja Dejczera (1997), Wielebna Gloria Burton w Wielebnych Sławomira Mrożka u Kazimierza Kutza (2001), Pani Stockmann we Wrogu ludu Henrika Ibsena w reżyserii Piotra Trzaskalskiego (2009) i Jana ze Skutków ubocznych Petra Zelenki w reżyserii Leszka Dawida (2013), za którą to rolę otrzymała Grand Prix na Krajowym Festiwalu Teatru Polskiego Radia i Teatru Telewizji Polskiej Dwa Teatry w Sopocie (2014).

W filmie fabularnym po raz pierwszy wystąpiła w 1993 roku: jako Madzia w Strasznym śnie Dzidziusia Górkiewicza w reżyserii Kazimierza Kutza^[3]. Później zagrała m.in. w Spisie cudzołożnic u Jerzego Stuhra (1994) i w filmach Jerzego Antczaka: tytułową rolę (eterycznej Małgorzaty Gautier) w Damie kameliowej (1994) i Ludwikę, siostrę Fryderyka Chopina w obrazie Chopin. Pragnienie miłości (2002). Do jej najbardziej znaczących dokonań na dużym ekranie należy także rola psychoterapeutki Romy w komedii romantycznej Zakochany Anioł w reżyserii Artura „Barona” Więcka (2005), Elżbiety w Katyniu w reżyserii Andrzeja Wajdy (2007), Eli, matki Janka, we Wszystko, co kocham Jacka Borcucha (2009), despotycznej matki przełożonej w filmie W imieniu diabła w reżyserii Barbary Sass (2011) oraz próbującej ocalić rozsypujący się świat i wartości Gerdy von Krauss w Kamerdynerze Filipa Bajona (2018) – ta ostatnia kreacja przyniosła jej m.in. nominację do Polskich Nagród Filmowych Orły 2019 w kategorii Główna Rola Kobieca^[5].

Popularność zyskała również dzięki serialom, m.in. Sława i chwała w reżyserii Kazimierza Kutza, gdzie zagrała śpiewaczkę Elżbietę Szyller, siostrę Edgara (1997), Twarze i maski Feliksa Falka (2000), Na dobre i na złe (2002–2008) czy Egzamin z życia (2005−2006). Wystąpiła także jako Edyta Zajdler w Glinie Władysława Pasikowskiego (2004), Joanna Sikora, żona Pawła, w Odwróconych (2007), Beata Wolska w Bez tajemnic (2011, 2013) i Elżbieta, szefowa Działu Przestępstw Gospodarczych CBŚ w Pakcie (2015).

Zaśpiewała na płycie Herbert – Przesłanie z muzyką Stanisława Radwana i tekstami Zbigniewa Herberta (1999), a także, w duecie z Grzegorzem Turnauem, wykonała piosenkę „Meblościanka” na albumie Wisława Szymborska, z muzycznymi interpretacjami wierszy noblistki (2011)^[6]. Ponadto wystąpiła m.in. na Koncertach Galowych Przeglądów Piosenki Aktorskiej we Wrocławiu: Steruj krwią swoją do Oceanu Spokoju z piosenkami Marka Grechuty, w reżyserii Wojciecha Kościelniaka (2007), Z poważaniem – L. Cohen w reżyserii Andrzeja Domalika (2008) i Miłe panie i panowie bardzo mili. Piosenki Wojciecha Młynarskiego, koncercie wyreżyserowanym przez Agnieszkę Glińską (2018).

W 2019 roku zadebiutowała jako reżyserka, wystawiając w Akademii Sztuk Teatralnych w Krakowie spektakl dyplomowy WOOD, czyli… nieznośna lekkość mikrofonu, w wykonaniu studentów IV roku Wydziału Aktorskiego specjalności wokalno-aktorskiej^[7].

Życie prywatne

Córka dyrygenta Józefa Radwana. Stryjem aktorki był kompozytor Stanisław Radwan^[8].

W 1994 wyszła za mąż za aktora Romana Gancarczyka^[9][10], z którym ma córkę Zofię.

Odznaczenia i nagrody

• Nagroda Fundacji Kultury Polskiej (1992)
• Złota Maska dla najpopularniejszej aktorki 2000 roku w Krakowie (2001)^[11]
• Krakowska Nagroda Teatralna „Ludwik” w kategorii partnerska rola kobieca za rolę w spektaklu Historia prosta, czyli piosenki z Kabaretu Starszych Panów (2003)
• Wyróżnienie za rolę w spektaklu „Opera mleczana” w Narodowym Starym Teatrze im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie na IX Ogólnopolskim Konkursie na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej w Warszawie (2003)
• III miejsce w plebiscycie publiczności na najlepszą żeńską kreację aktorską – nagroda za rolę w przedstawieniu „Opera mleczana” z Narodowego Starego Teatru im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie na XLIII Rzeszowskich Spotkaniach Teatralnych (2004)
• Nagroda Aktorska za rolę Klytamnestry w spektaklu „Ifigenia. Nowa tragedia (według wersji Racine’a)” z Narodowego Starego Teatru im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie na VII Festiwalu Prapremier w Bydgoszczy (2008)
• Nominacja do Złotej Kaczki w kategorii Najlepsza Aktorka za film W imieniu diabła (2011)
• Wyróżnienie Aktorskie za rolę Kobiety z Poznania/ Margaret Thatcher w przedstawieniu „Bitwa warszawska 1920” Pawła Demirskiego w reżyserii Moniki Strzępki z Narodowego Starego Teatru im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie na 54. Kaliskich Spotkaniach Teatralnych (2014)
• Grand Prix za rolę Jany w spektaklu „Skutki uboczne” na Krajowym Festiwalu Teatru Polskiego Radia i Teatru TV Dwa Teatry w Sopocie (2014)
• Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2015)^[12]
• Nagroda Teatralna im. Stanisława Wyspiańskiego (2015)
• Nominacja do nagrody Złotego Szczeniaka, przyznawanej podczas Festiwalu Aktorstwa Filmowego im. Tadeusza Szymkowa za film Kamerdyner (2018)^[13]
• Wyróżnienie Aktorskie za rolę w spektaklu „Rok z życia codziennego w Europie Środkowo-Wschodniej” Pawła Demirskiego w reżyserii Moniki Strzępki z Narodowego Starego Teatru im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie na 59. Kaliskich Spotkaniach Teatralnych (2019)
• Nominacja do Polskiej Nagrody Filmowej Orzeł 2019 w kategorii Najlepsza Główna Rola Kobieca za film Kamerdyner (2019)
• Studencka Nagroda Teatralna „Chodźże do Teatru”^[14] w kategorii Najlepsza Aktorka (2019)
• Nagroda Elżbiety Czyżewskiej dla najlepszej aktorki na Festiwalu Filmów Polskich w Nowym Jorku za „porywającą rolę” w filmie Kamerdyner (2019)^[15]
• Nagroda Specjalna za rolę, składającą się na „zbiorowy portret kobiecości”, w spektaklu Panny z Wilka z Narodowego Starego Teatru im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie na 60. Kaliskich Spotkaniach Teatralnych (2020)^[16]
• Indywidualna Nagroda Aktorska za rolę Kazi w Pannach z Wilka z Narodowego Starego Teatru im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie na 45. Opolskich Konfrontacjach Teatralnych / "Klasyka Żywa" w Opolu (2021)^[17]

Filmografia

• 1990: Skarby i upiory, czyli hrabia opętany (spektakl telewizyjny) jako hrabianka
• 1993: Straszny sen Dzidziusia Górkiewicza jako Madzia, wnuczka Loli
• 1994: Spis cudzołożnic jako dr Maria Magdalena Zgółka
• 1995: Dama Kameliowa jako Małgorzata Gautier
• 1996: Gdzie jesteś, święty Mikołaju? jako mama Ani
• 1997: Sława i chwała jako śpiewaczka Elżbieta Szyller, siostra Edgara
• 2000: Twarze i maski jako Katarzyna Romańczuk
• 2000: Przeprowadzki jako Teresa Szczygieł
• 2002: Chopin. Pragnienie miłości jako Ludwika Chopin
• 2003: Polana pośród brzeziny jako obecna właścicielka mieszkania Rosenfeldów
• 2004: Glina jako Edyta Zajdler (odc. 7 i 8)
• 2004: Ono jako lekarka wykonująca EKG
• 2004: Piekło niebo jako Marchwińska, matka Marty
• 2005: Zakochany Anioł jako Roma
• 2005: Egzamin z życia jako Katarzyna Wierzyńska, matka Joanny
• 2005: Karol. Człowiek, który został papieżem jako Magda
• 2006–2010: My Baby jako Joanna, siostra Urszuli
• 2007: Katyń jako Elżbieta, siostra Anny
• 2007: Odwróceni jako Joanna Sikora, żona Pawła
• 2008: Na dobre i na złe jako doktor Justyna Bachman (odc. 351)
• 2009: Wszystko, co kocham jako Ela, matka Janka
• 2009: Londyńczycy jako doktor Alicja Nowak (seria II, odc. 7, 8, 12)
• 2009: Generał jako Marcysia (odc. 2)
• 2009: Generał – zamach na Gibraltarze jako Marcysia Malesa
• 2009–2010: Barwy szczęścia jako Gabriela
• 2011: W imieniu diabła jako matka przełożona
• 2011, 2013: Bez tajemnic jako Beata Wolska, żona Andrzeja
• 2012: Żywie Biełaruś! jako matka Viery
• 2012: Prawo Agaty jako sędzia Apatowska (odc. 24)
• 2012: Paradoks jako Zdzisława Bilewska (odc. 11)
• 2012: Hotel 52 jako Grażyna, córka Mariana (odc. 76)
• 2013: Głęboka woda jako Anna, siostra Leona (sezon II, odc. 4)
• 2013: Lekarze jako Janina Zduniak (odc. 27)
• 2014: Karolina jako dyrektor szkoły i mama Karoliny
• 2015: Pakt jako Elżbieta, szefowa Wydziału Przestępstw Gospodarczych CBŚ
• 2017: Reakcja łańcuchowa jako matka Adama
• 2017: Fanatyk jako Wioletta Gałecka, żona Andrzeja
• 2018: Kamerdyner jako Gerda von Krauss
• 2020: Kod genetyczny jako Maria Gradoń
• 2021: Pajęczyna jako Teresa Titko
• 2022: Marzec ’68 jako matka Hanny

Przypisy

Bibliografia

• Anna Radwan w bazie filmpolski.pl
• Anna Radwan w bazie Filmweb

Linki zewnętrzne

• Anna Radwan, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2021-04-08] .