Łesia Ukrainka

Łesia Ukrainka

Леся Українка

Imię i nazwisko	Łarysa Petriwna Kosacz-Kwitka
Data i miejsce urodzenia	25 lutego 1871 Nowogród Wołyński (Zwiahel), gubernia wołyńska, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	1 sierpnia 1913 Surami, gubernia tyfliska, Imperium Rosyjskie
Narodowość	ukraińska
Dziedzina sztuki	literatura
Ważne dzieła
Pieśń lasu
Multimedia w Wikimedia Commons
Teksty w Wikiźródłach

Łesia Ukrainka

Łarysa Petriwna Kosacz-Kwitka
Korczak
Rodzina	Kosacz
Ojciec	Petro Kosacz
Matka	Olena Pcziłka
Mąż	Kłyment Kwitka

Łesia Ukrainka (ukr. Леся Українка), właśc. Łarysa Petriwna Kosacz-Kwitka (ukr. Лариса Петрівна Косач-Квітка), herbu Korczak (ur. 13 lutego^?/25 lutego 1871 w Nowogrodzie Wołyńskim (Zwiahlu), zm. 19 lipca^?/1 sierpnia 1913 w Surami) – ukraińska poetka, pisarka i krytyczka literacka.

Pochodzenie i twórczość

Urodziła się w rodzinie prawnika Petra Kosacza herbu Korczak i pisarki Olhi Kosacz (Ołena Pcziłka). Jej wujem był ukraiński językoznawca i historyk Mychajło Drahomanow. Wykształcenie zdobyła w domu, gdyż od dzieciństwa chorowała na gruźlicę kości. Debiutowała w 1884 roku dwoma wierszami opublikowanymi w lwowskim czasopiśmie „Zoria” („Gwiazda”). Oprócz licznych wierszy, tomy: Na kryłach piseń („Na skrzydłach pieśni”, 1893), Dumy i mriji („Myśli i marzenia”, 1899), Widhuky („Recenzje”, 1902), opublikowała również kilkanaście dramatów. Jej twórczość była odbiciem silnych emocji i duchowego niepokoju, a jednocześnie wiary w zwycięstwo dobra i sprawiedliwości. Czując się spadkobierczynią kultury europejskiej, często nawiązywała do starożytności, a także do współczesnych sobie prądów literatury zachodniej. W jej dziełach wyraźnie widoczne są rysy symbolizmu. Za najdoskonalszy z utworów Łesi Ukrainki uważa się dramat poetycki Lisowa pisnia (Pieśń lasu)^[1].

Jako krytyczka literacka, Łesia Ukrainka opublikowała szereg artykułów poświęconych historii i współczesności literatury europejskiej, w tym polskiej. Jest również autorką licznych przekładów na język ukraiński, m.in. Homera, Heinego, Hugo, Byrona i Mickiewicza.

Była opozycyjnie nastawiona wobec władzy carskiej, przynależała do organizacji marksistowskich na Ukrainie. W 1902 dokonała przekładu Manifestu komunistycznego Karola Marksa na język ukraiński, za co pozostawała pod dozorem policyjnym.

Życie prywatne

W 1901 zmarł jej pierwszy narzeczony Serhij Merżynski. Pod koniec życia wyszła za mąż za etnologa Kłymenta Kwitkę, związek ten jednak – jako mezalians – nie został zaakceptowany przez jej matkę. W tym samym czasie do gruźlicy dołączyła choroba nerek. Łesia Ukrainka zmarła podczas pobytu w sanatorium w Surami (obecnie Gruzja). Jej grób znajduje się na cmentarzu Bajkowa w Kijowie.

Upamiętnienie

Główna, centralna ulica Łucka nosi imię Łesi Ukrainki^[2]. Jej podobizna znajduje się na banknocie 200 hrywien.

Galeria

• 
  Grób Łesi Ukrainki na Starym Bajkowie w Kijowie
• 
  Ukraiński karbowaniec przedstawiający Łesię Ukrainkę
• 
  Radziecki znaczek upamiętniający 100. rocznicę urodzin Łesi Ukrainki
• 
  Podobizna na awersie ukraińskiego banknotu 200 hrywien
• 
  Pomnik Łesi Ukrainki na Uniwersytecie Saskatchewan
• 
  Pomnik autorstwa Mychajła Czereszniowskiego wzniesiony w 1975 w High Park w Toronto. Wygrawerowany jest cytat: „Kto sam się wyzwoli, ten będzie wolny; kto kogoś wyzwoli, ten weźmie go w niewolę”^[3]

Zobacz też

• (2616) Lesya

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Cykl Melodie z tomu Myśli i marzenia w tłumaczeniu Marcina Krzysztofa Roszkowskiego w bibliotece Wolne Lektury (Licencja Wolnej Sztuki)
• Mykoła Żarkych Łesia Ukrainka i Polska
• Pomnik poetki (ang.)