Vrije software en opensourcesoftware

Portaal Vrije software

Vrije software en opensourcesoftware (Engels: free and open-source software, afgekort FOSS of F/OSS), de verzamelterm voor vrije software en opensourcesoftware, is software waarvan de licentie aan gebruikers het recht geeft om de software naar eigen inzicht te gebruiken, aan te passen, te verbeteren en de broncode inclusief aanpassingen te verspreiden doordat de broncode volledig vrij beschikbaar is. De Engelse term free and open-source software bevat het woord free (vrijheid). Om verwarring te voorkomen (het Engels heeft namelijk meerdere betekenissen voor free) wordt soms de term FLOSS gebruikt, waarbij de 'L' staat voor Libre (Frans voor "vrij"). Het benadrukt nog eens dat het bij vrije software draait om vrijheden en niet zozeer om kosten.

FOSS kan worden gezien als de tegenhanger van propriëtaire software, zoals commercial off-the-shelf (COTS) en shareware.

Vrijheden

De moderne definitie definieert vrije software door middel van de volgende vier vrijheden welke de ontvanger ontvangt als de software vrij is:^[1]

De vrijheid het programma uit te voeren zoals je wenst, voor elk mogelijk doel (freedom 0).

De vrijheid de werking van het programma te bestuderen, en het te veranderen zoals je wenst (freedom 1). Toegang tot de broncode is hiervoor vereist.

De vrijheid om kopieën opnieuw te distribueren, zodat je (bijvoorbeeld) je buren kan helpen (freedom 2).

De vrijheid om kopieën te distribueren naar anderen van je gemodificeerde versies (freedom 3). Door dit te doen kan je de hele community een kans geven om voordeel te hebben van je veranderingen. Toegang tot de broncode is hiervoor vereist.

Vrijheden 1 en 3 vereisen de broncode om openbaar te zijn. Programma's bestuderen en veranderen zonder de broncode daarvan is zeer onpraktisch.

Voorbeelden

Voorbeelden van bekende vrije- en opensourcesoftware zijn de Linuxkernel, GNOME, FreeBSD en LibreOffice.

Licenties

De bekendste en meest gebruikte vrije en opensourcelicenties zijn de GPL, LGPL, BSD-licentie, Apache License, MIT-licentie en de MPL.

Bovengenoemde licenties voldoen aan de criteria van de Open Source Definition (OSD) (ontwikkeld door het OSI), de Free Software Definition (FSD) (ontwikkeld door de FSF) en de Debian Free Software Guidelines (DFSG) (ontwikkeld door het Debian-team).

Verschillen tussen vrije software en opensourcesoftware

Vrije software refereert aan de voorwaarden waaronder bepaalde computerprogrammatuur verspreid mag worden, opensourcesoftware verwijst daarentegen naar de mogelijkheden die bepaalde computerprogramma's aan een programmeur bieden om ze te bestuderen en te wijzigen.

In de praktijk worden vrijwel alle opensourceprogramma's verspreid onder voorwaarden die het tot vrije software maken. Tevens is alle vrije software per definitie opensourcesoftware: het vrijgeven van de broncode van een programma is een van de eisen die aan vrije software wordt gesteld in gangbare definities ervan, hetzij impliciet zoals in de Free Software Definition, hetzij expliciet zoals in de Debianrichtlijnen voor vrije software.

Voorvechters van vrije software benadrukken de juridische kant, omdat ze er waarde aan hechten dat belangrijke software voor iedereen vrij te gebruiken, kopiëren en aan te passen is. Opensourceaanhangers daarentegen vinden dat de kwaliteit van de software voorop staat en dat de kwaliteit het best gediend is met peer review.