Prithvi Narayan Shah

Prithvi Narayan Shah
Irudi gehiago
Kingdom of Nepal (en) Nepalgo errege 1768ko irailaren 25a - 1775eko urtarrilaren 11 - Pratap Singh Shah (en) → Gorkha Kingdom (en) monarka 1743ko apirilaren 3a - 1768ko irailaren 25a ← Nara Bhupal Shah (en)
Bizitza
Jaiotza	Gorkha District (en) , 1723ko urtarrilaren 7a
Herrialdea	Kingdom of Nepal
Lehen hizkuntza	nepalera
Heriotza	Devighat (en) , 1775eko urtarrilaren 11 (52 urte)
Heriotza modua	berezko heriotza: eritasuna
Familia
Aita	Nara Bhupal Shah
Ama	Kaushalyawati Shah
Ezkontidea(k)	Narendra Rajya Lakshmi Devi (en) Indra Kumari Devi (en)
Seme-alabak	ikusi Pratap Singh Shah (en) Prince Bahadur Shah of Nepal (en) Bilas Kumari (en)
Anai-arrebak	ikusi Dal Mardan Shah (en) Mahoddam Kirti Shah (en) Surpratap Shah (en) Daljit Shah (en)
Familia	ikusi Hem Karna Sen (en) (aitaginarreba)
Leinua	Shah dynasty (en)
Hezkuntza
Hizkuntzak	nepalera
Jarduerak
Jarduerak	monarka
Lan nabarmenak	ikusi Divyopadesh (en)
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	hinduismoa

Prithvi Narayan Shah (nepaleraz: पृथ्वी नारायण शाह; Gorkha, 1722 – Devghat, Nuwakot, 1775eko urtarrilaren 11), Nepalgo erresumaren fundatzailea eta lehenengo erregea izan zen.

XVIII mendean Nepal elkarren artean borrokatzen zuten hainbat erreinu txikiz osaturik zegoen. Prithvi Narayan Shah Gorkhako erreinuko erregea zen, bertan Shah dinastia hasi zuen Dravya Shah (1559–1570) errege gurkharen 19. ondorengoa hain zuzen ere. 1743an izendatu zuten errege.

Zabalkundea

1768an ondoko erreinuak konkistatzeari ekin zion, bere helburua Katmandu hartu eta Himalaiako erresuma handi bat sortzea zelarik. Garai hartan Bhaktapur zen hiriburua baina Katmandu hiri handiena. Orduan Katmandun Indra Jatra festibal sonatua ospatzen ari zirela aprobetxatuz, sorpresaz egin zuen eraso eta erraz nagusitu zen hirian. Bhaktapurrek hiri isolatu gisa jarraitu zuen Newarien eskutan, baina Prithvi Narayanek Shah dinastiari hasiera eman zion Nepalen. Gurkhen zabalkundea ere etorri zen eta gaur egun Sikkim eta Darjeeling (India) bezalako tokietan beraien ondorengoak aurkitzen dira.

Nepalgo erresuma

Iparraldean Tibetekin istilu ugari izan zituen bai eta merkatal harremanak apurtu ere. Hegoaldean Indian zeuden britainiarrei aurre egiteko aldiz Nepal erabat itxi zuen atzerritarrik bere lurretan sartu ez zedin.

• Datuak: Q574450
• Multimedia: Prithvi Narayan Shah / Q574450