Bormo

Bormo, auch Borvo, Bormanus oder deus Bormanicus (im heutigen Portugal), ist der Name eines keltischen Heil-Gottes.

Etymologie und Mythologie

Der Name Borvo wird vom keltischen Wort für „kochen“ hergeleitet, er hängt mit seiner Funktion als Lokalgottheit bei heißen Quellen zusammen („der Kochende/Sprudelnde“). Seine Verehrung war vor allem in Gallien sehr verbreitet, wo er als Gott der Heil- und Thermalquellen galt. Zumeist wird er von einer weiblichen Gottheit begleitet, die Damona (auch Bormona, Bormana) genannt wird (CIL 13, 2805 C(aius) Iulius Eporedirigis f(ilius) Magnus / pro L(ucio) Iulio Caleno filio / Bormoni et Damonae / vot(um) sol(vit)). Die Gleichsetzungen Bormo-Damona/Bormona, Bormanus-Bormana und Borvo sind nicht ganz unumstritten, werden von den meisten Etymologen aber eher akzeptiert.[1]

Borvo/Bormo ist noch heute in den französischen Ortsnamen Bourbonne-les-Bains (Département Haute-Marne) und Bourbon-Lancy (Département Saône-et-Loire) zu finden. In einer Inschrift in Bourbonne-les-Bains wird Bormo nach der Interpretatio Romana mit dem römischen Apollo identifiziert.(CIL 13, 5911 Deo Apol/lini Borvoni / et Damonae / C(aius) Daminius / Ferox civis / Lingonus ex / voto).[2]

Weiheinschriften

  • Caldas de Vizela, Portugal, römische Provinz Hispania citerior
    • CIL 000002II, 2402 Medam/us Camal(i) / Bormani/co v(otum) s(olvit) l(ibens) m(erito)
    • CIL 000002II, 2403 C(aius) Pompeius / Gal(eria) Caturo/nis f(ilius) Mot/ugenus Ux/{s}amensis / deo Borma/nico v(otum) s(olvit) l(ibens?) / quisquis ho/norem agi/tas ita te tua / gloria servet / praecipias / puero ne / linat hunc / lapidem
  • Aix-en-Provence (Aquae Sextiae), römische Provinz Gallia Narbonensis
    • CIL 000012XII, 494 Dexter Borman(o) / iter(um) l(ibens) m(erito)
  • Aix-les-Bains (Aquae), römische Provinz Gallia Narbonensis
    • CIL 000012XII, 2443 M(arcus) Licin(ius) Ruso // Borm(oni) u(t) v(overat) s(olvit) l(ibens) m(erito)
    • CIL 000012XII, 2444 Q(uintus) Vettius / Guticus / Borv(oni) v(otum) s(olvit) l(ibens) m(erito)
  • Bourbon-Lancy, (Aquae Bormonis), römische Provinz Gallia Lugdunensis
    • CIL 000013XIII, 2805 C(aius) Iulius Eporedirigis f(ilius) Magnus / pro L(ucio) Iulio Caleno filio / Bormoni et Damonae / vot(um) sol(vit)
  • Bourbonne-les-Bains, römische Provinzen Gallia Belgica und Germania superior
    • CIL 000013XIII, 5911 eo Apol/lini Borvoni / et Damonae / C(aius) Daminius / Ferox civis / Lingonus ex / voto
    • CIL 000013XIII, 5912 Aug(usto) / Borvoni / C(aius) Valent(inius) / Censori/nus / Mulli f(ilius) / ex voto
    • CIL 000013XIII, 5913 Deo Bor/voni / Vita/lia / Sas/sula / ex vo/to
    • CIL 000013XIII, 5914 Borvoni / et Damon(ae) / Aemilia / Sex(ti) fil(ia) / M[3]S
    • CIL 000013XIII, 5915 Borvoni / et Damo(nae) / Fro(n)t(o) Luc(i) f(ilius)
    • CIL 000013XIII, 5916 Borvoni et [Da]/monae C(aius) Ia/tinius Ro/manus (L)in/g(onus) pro salu/te Cocillae / fil(iae) ex voto
    • CIL 000013XIII, 5917 Borvoni / et Damon(ae) / Iul(ia) Tiberia / Corisilla / Claud(i) Catonis Ling(onis) / v(otum) s(olvit) l(ibens) m(erito)
    • CIL 000013XIII, 5918 Deo Borvoni / et Damon(ae) / Maturia Rus/tica / v(otum) s(olvit) l(ibens) m(erito)
    • CIL 000013XIII, 5919 Borvoni / et Damo/nae / [Se]xtilia / Sexti fil(ia) / Med(iomatrica?)
    • CIL 000013XIII, 5920 Deo Borvo(ni) / et Damon(a)e / Verrea / Veri/lla Lingo /
  • Entrains-sur-Nohain, (Intaranum) Département Nièvre, römische Provinz Gallia Lugdunensis
    • CIL 000013XIII, 2901 Aug(usto) sacr(um) deo / Borvoni et Candi/do aerari(i) sub cu/ra Leonis et Mar/ciani ex voto r(eddito?) / aerari(i) dona(verunt)
  • Aix-en-Diois (Lucus Augusti), römische Provinz Gallia Narbonensis
    • CIL 000012XII, 1561 Bormano / et Borman[ae] / P(ublius) Sappinius / Eusebes v(otum) s(olvit) / l(ibens) m(erito)
  • Rhein, römische Provinz Germania superior
    • AE 2003, 1279 Ian(uarius) K(alendae) N(onae) Id(us) Feb(ruarius) K(alendae) N(onae) Id(us) Ma(rtius) K(alendae) N(onae) Id(us) aeq(uinoctium) Apr(ilis) K(alendae) N(onae) Id(us) Mai(us) K(alendae) N(onae) Id(us) Iun(ius) K(alendae) N(onae) Id(us) sol(stitium) VIII K(alendas) Iul(ius) K(alendae) N(onae) Id(us) Aug(ustus) K(alendae) N(onae) Id(us) Sep(tember) K(alendae) N(onae) Id(us) aeq(uinoctium) Oct(ober) K(alendae) N(onae) Id(us) Nov(ember) K(alendae) N(onae) Id(us) Dec(ember) K(alendae) N(onae) Id(us) br(uma) // Mapil(ius) Mapilianus su(b)pr(a)efect(u)s aquarum dei Borvonis ex aere fracto {et} excitatoriam f(ecit) ex voto s(olvit) l(ibens) m(erito)
  • Saint-Vulbas, (Ambarri), Département Ain, römische Provinz Gallia Lugdunensis
    • CIL 000013XIII, 2452 Bormanae / Aug(ustae) sacr(um) / Capri / Atratinus / Sabinian[us] / d(e) s(uo) d(ederunt)

Siehe auch

Literatur

Einzelnachweise

  1. Helmut Birkhan: Kelten. Versuch einer Gesamtdarstellung ihrer Kultur. S. 619, Anm. 5–7.
  2. Bernhard Maier: Lexikon der keltischen Religion und Kultur. S. 47 f.